Τέχνες στην Υγεία και κοινωνική ευημερία
Συγγραφέας iator Γράφτηκε στις ,
Ενδιαφέρον έχει ότι, 20 χρόνια πριν, ο τότε εκδότης του British Medical Journal (BMJ), έγραψε ένα άρθρο υπό τον τίτλο: «Ξοδέψτε (ελαφρώς) λιγότερα στην υγεία και περισσότερα στις τέχνες», όπου υποστήριζε ότι το 0,5% του προϋπολογισμού για την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη θα πρέπει να διανεμηθεί στις τέχνες, με σκοπό τη στήριξη της δημόσιας υγείας.
Η ρηξικέλευθη άποψη βασίστηκε στις επιστημονικές έρευνες και θεωρίες οι οποίες κατέληγαν στο συμπέρασμα ότι οι τέχνες στην υγεία έχουν ισχυρό θετικό αντίκτυπο, τόσο στο βιολογική και ψυχολογική, όσο και στην κοινωνική συνιστώσα της ανθρώπινης ύπαρξης, όπως αυτή ορίζεται στο βιοψυχοκοινωνικό μοντέλο υγείας.
Κοινωνική στήριξη
Υπάρχει μια εκτενής έρευνα για τα κοινωνικά οφέλη των τεχνών στην υγεία των ανθρώπων. Τις δύο τελευταίες δεκαετίες, οι κοινωνικές πτυχές της υγείας μελετήθηκαν διεξοδικά και υπήρξε έρευνα που κατέδειξε τη μοναξιά και την κοινωνική απομόνωση ως τα σημαντικότερα κοινωνικά χαρακτηριστικά που επηρεάζουν την υγεία. Οι άνθρωποι που νιώθουν μοναξιά είναι 2 έως 5 φορές πιο πιθανό να πεθάνουν πρόωρα. Δυστυχώς, η μοναξιά έχει διαπιστωθεί ότι είναι ένα πολύ κοινό συναίσθημα που συνυπάρχει με ποικίλες διαφορετικές ασθένειες. Αντιθέτως, η κοινωνική στήριξη έχει φανεί ότι βοηθάει στην πνευματική υγεία, την ευημερία, την καρδιακή, νευροενδοκρινική και ανοσοποιητική λειτουργία, τη μείωση της θνησιμότητας καθώς και του ψυχολογικού στρες. Οι τέχνες μπορούν να επιδράσουν θετικά σε τομείς κοινωνικής στήριξης, βελτιώνοντας τους κοινωνικούς δεσμούς και βοηθώντας την κοινωνική συνοχή. Αυτή η συνοχή στη συνέχεια γίνεται το μέσον για περαιτέρω βελτίωση της υγείας.
Κοινωνική ταυτότητα και σχέσεις
Μετατοπίζοντας το ενδιαφέρον από το άτομο στον αντίκτυπο των τεχνών σε μία ομάδα, φαίνεται ότι οι τέχνες δεν επηρεάζουν μόνο την ταυτότητα του ατόμου αλλά βοηθούν και στην αίσθηση της συλλογικότητας στην κοινωνία. Αυτή η εμπλουτισμένη ταυτότητα μπορεί να στηρίξει την ομαδική συλλογικότητα, την αλληλεγγύη, το ομαδικό πνεύμα και το ήθος. Ο πολιτισμός είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τις τέχνες οι οποίες, έχει αποδειχθεί, ότι καλλιεργούν την κοινωνική συνοχή των ομάδων μέσα στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον.
Οι τέχνες παρέχουν το υπόβαθρο για την δημιουργία στενότερων σχέσεων μέσα σε ομάδες, καταλήγοντας έτσι στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης των ατόμων στις ικανότητες τους και την ενεργοποίηση ενός συνακόλουθου αισθήματος υπερηφάνειας. Μπορούν επίσης να δυναμώσουν την κοινωνική ανεκτικότητα των εμπλεκομένων, με αποτέλεσμα όταν τα άτομα αυτά έχουν να αντιμετωπίσουν διάφορα άλλα κοινωνικά ζητήματα, να έχουν στήριξη και να μην αισθάνονται κοινωνική παραμέληση.
Τέχνες και κοινωνική αλλαγή
Οι τέχνες, έχει αποδειχθεί, ότι ενισχύουν την κοινωνική σύνδεση και δρουν ως ένας μεσολαβητής μεταξύ ατόμου και κοινωνίας με ευεργετικές για την υγεία και την προσωπικότητα ιδιότητες. Επίσης, μειώνουν τις κοινωνικές αναταραχές, όπως είναι οι συγκρούσεις μέσα σε κοινότητες, προωθούν τη θετική κοινωνική συμπεριφορά, τις περαιτέρω κοινωνικές αλλαγές και τη συλλογική δράση. Εκτός από τις θετικές επιπτώσεις εντός των ομάδων, οι τέχνες έχουν επίσης χρησιμοποιηθεί για να θέσουν υπό αμφισβήτηση τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται διάφορες ομάδες από τους «έξωθεν παρατηρητές», ιδίως μειώνοντας την προκατάληψη και τις διακρίσεις.
Τέχνη και επικοινωνία
Εκτός από τις κοινωνικές συμπεριφορές, οι τέχνες μπορούν επίσης να υποστηρίξουν την κοινωνική επικοινωνία, ενώ αποτελούν μια ισχυρή πηγή κοινωνικής επιρροής, που επηρεάζει την καλώς εννοούμενη συμμόρφωση και υπακοή. Η επικοινωνία λαμβάνει χώρα ακόμα και ανάμεσα διαφορετικές κοινωνικές υπο–ομάδες, μεταξύ των οποίων δημιουργείται μια συνοχή στα πλαίσια του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου.
Όλα τα παραπάνω ευεργετικά αποτελέσματα της ενσωμάτωσης των τεχνών στην κοινωνική πρακτική αφορούν όλα τα επίπεδα της κοινωνίας, όλες τις ηλικίες και επηρεάζουν ανθρώπους που προέρχονται από ένα ευρύ φάσμα κοινωνικοπολιτικού υπόβαθρου.
Αν οι τέχνες χρησιμοποιηθούν προσεκτικά και σωστά, τότε μπορούν να αποτελέσουν δυνατά εργαλεία για την στήριξη της υγείας, παραδοχή που βρίσκεται σε μεγάλο βαθμό στο προσκήνιο των πολιτικών υγείας τις τελευταίες δεκαετίες. Ο δρόμος ωστόσο για την περαιτέρω ανάπτυξη αυτού του πεδίου είναι ακόμα μακρύς.
*To Eyes of Light οραματίζεται μια κοινωνία, στην οποία όλοι οι άνθρωποι με σοβαρές ασθένειες, αντλούν δύναμη και χαρά μέσα από την τέχνη. Δείτε πως μπορείτε να συμμετέχετε στις δράσεις του εδώ.
Πηγή άρθρου: https://www.eyesoflight.gr/arts-in-health-and-social-welfare/
Αρχικό: “Arts in Health: Designing and researching interventions”, Daisy Fancourt, Oxford University Press, 2017.
Credits:
φωτο 1: Armando Silva, φωτο 2: Kate MacDowell
