Διαταραχές ύπνου στα παιδιά
Συγγραφέας Μαριαλένα Κυριακάκου Γράφτηκε στις ,
Πολλά παιδιά σε διάφορα αναπτυξιακά στάδια και για ποικίλους λόγους μπορούν να εκδηλώσουν διαταραχές ύπνου. Η διάγνωση μίας τέτοιας διαταραχής είναι το πρώτο και πιο σημαντικό βήμα, ώστε να μπορέσουν οι γονείς υπό την καθοδήγηση του παιδιάτρου τους, να επέμβουν και να βοηθήσουν ουσιαστικά το παιδί.
Σύμφωνα με τη Διεθνή Ταξινόμηση των Διαταραχών Ύπνου, που αποτελεί το δημοφιλέστερο σύστημα κατάταξης, υπάρχουν 7 κύριες κατηγορίες που αφορούν τις διαταραχές ύπνου, μεταξύ των οποίων είναι η αυπνία, διαταραχές που αφορούν την αναπνοή, διαταραχές στον κιρκάδιο ρυθμό ύπνου εγρήγορσης, παραϋπνίες καθώς και κινητικές διαταραχές που σχετίζονται με τον ύπνο.
Η αυπνία αποτελεί μία από τις πιο γνωστές διαταραχές ύπνου, ενώ κάτι το οποίο πολύ συχνά αγνοούν οι γονείς, είναι το γεγονός πως διακρίνεται σε υποκατηγορίες, ανάλογα με τη διάρκειά της. Αναφορικά, η αυπνία μικρής διάρκειας, διαφέρει σημαντικά από τη χρόνια διαταραχή ύπνου, ενώ υπάρχουν και διαταραχές ύπνου με αυπνίες που δεν εντάσσονται στα 2 προαναφερόμενα είδη. Η χρόνια διαταραχή αυπνίας αφορά μία κατάσταση κατά την οποία το παιδί εμφανίζει δυσκολία στο να αρχίσει να κοιμάται ή στο να παραμείνει σε κατάσταση ύπνου για πολύ ώρα. Στην χρόνια διαταραχή αυπνίας εντάσσονται και διαταραχές ύπνου κατά τη διάρκεια των οποίων το παιδί απαιτεί συγκεκριμένες συνθήκες για να κοιμηθεί, ενώ οι γονείς είναι πιθανόν να παρατηρήσουν και αλλαγές στη συμπεριφορά, μέσα στην ημέρα, λόγω της έλλειψης ύπνου. Προκειμένου να γίνει η διάγνωση της χρόνιας διαταραχής αυπνίας, το παιδί θα πρέπει να εμφανίζει συμπτώματα για τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα για σύνολο 3 ή και περισσότερων μηνών. Αυτή είναι και η σημαντικότερη διαφορά της χρόνιας, συγκριτικά με την αυπνία σύντομης διάρκειας η οποία εκδηλώνεται για πολύ μικρότερο διάστημα από αυτό των 3 μηνών.
Οι διαταραχές ύπνου που σχετίζονται με το αναπνευστικό σύστημα διακρίνονται και αυτές σε υποκατηγορίες, όλες όμως σχετίζονται με μη φυσιολογικό ρυθμό αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου. Οι διαταραχές αποφρακτικής άπνοιας ύπνου συμβαίνουν κατά μέσο όρο 15 φορές να ώρα, ακόμη και εάν το παιδί δεν εμφανίζει συνοδά συμπτώματα ή συννοσηρές διαταραχές. Τα παιδιατρικά ωστόσο κριτήρια διάγνωσης της αποφρακτικής άπνοιας ύπνου απαιτούν την παρουσία ενός τουλάχιστον κλινικού ευρήματος, όπως ροχαλητό, άπνοια, δυσκολία στην αναπνοή, υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας ακόμη και υπερκινητικότητα. Στο σημείο αυτό αξίζει ωστόσο να διευκρινιστεί πως πνευμονολογικές διαταραχές όπως η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και το άσθμα δεν αποτελούν διαταραχές ύπνου.
Οι διαταραχές ύπνου που σχετίζονται με τον κιρκάδιο ρυθμό χαρακτηρίζονται ως χρόνιες ή επαναλαμβανόμενες διαταραχές ύπνου που οφείλονται σε μεταβολές του κιρκάδιου συστήματος ή ακόμη και σε περιπτώσεις που το παιδί δεν νιώθει άνετα στο χώρο που βρίσκεται. Η συγκεκριμένη διαταραχή μπορεί να περιλαμβάνει είτε στιγμές αυπνίας είτε στιγμές υπερβολικής υπνηλίας. Για τη διάγνωση της συγκεκριμένης διαταραχής θα μπορούσε να προσδιοριστεί η έναρξη της παραγωγής μελατονίνης σε χαμηλό φωτισμό.
Οι παραϋπνίες αποτελούν ανεπιθύμητα γεγονότα που συμβαίνουν στο σώμα, όπως για παράδειγμα μία κίνηση ή ακόμη και εμπειρίες όπως ένα όνειρο, πριν τον ύπνο, κατά τη διάρκεια του ή προς το τέλος του. Οι παραϋπνίες διακρίνονται στις REM (Rapid Eye movement) και non REM, ενώ κατά τη διάρκειά τους μπορεί να παρατηρηθεί και ομιλία. Τέλος, οι κινητικές διαταραχές που σχετίζονται με τον ύπνο χαρακτηρίζονται από απλές κινήσεις που διαταράσσουν τον ύπνο. Στις διαταραχές αυτές έχουν αναφερθεί κράμπες και τρίξιμο των δοντιών.
Καταλήγοντας, οι γονείς θα πρέπει να συμβουλεύονται τον παιδίατρό τους για οποιαδήποτε αλλαγή παρατηρούν κατά τον ύπνο του παιδιού. Ο παιδίατρος γνωρίζοντας το ιστορικό του παιδιού και την κλινική του εικόνα μπορεί να προσφέρει χρήσιμες οδηγίες και συμβουλές ώστε το παιδί να μπορέσει να ξεπεράσει τέτοιου είδους διαταραχές και να απολαμβάνει τον ύπνο και τα οφέλη του.
Dr Mαριαλένα Κυριακάκου MD, PhD
Παιδίατρος
