Οθόνες και παιδί: νέες οδηγίες
Συγγραφέας Μαριαλένα Κυριακάκου Γράφτηκε στις ,
Η πανδημία μπορεί να τείνει σταδιακά σε περιορισμό, οι επιπτώσεις της ωστόσο στα παιδιά πιθανότατα να γίνονται αντιληπτές για μεγάλο χρονικό διάστημα. Είναι αυτή η γενιά που βίωσε τουλάχιστον 2 σχολικά χρόνια μέσω τηλεδιασκέψεων, με το σύνολο της εκπαιδευτικής διαδικασίας να πραγματοποιείται πίσω από μία οθόνη.
Με δεδομένη λοιπόν την κατάσταση αυτή, η Αμερικανική Παιδιατρική Ακαδημία εξέδωσε νέες οδηγίες για τις οθόνες και το παιδί, την ηλικία στην οποία μπορεί να ξεκινήσει η χρήση τέτοιων συσκευών καθώς και το χρόνο που μπορεί να περνάει πίσω από αυτές. Ο όρος «οθόνες» καλύπτει ένα ευρύ φάσμα συσκευών, όπως τα tablets, η τηλεόραση, τα κινητά τηλέφωνα και οι κονσόλες.
Αναφορικά με τις οθόνες και το παιδί, η ηλικία που μπορεί να έρθει σε επαφή για πρώτη φορά μαζί τους δεν μπορεί να είναι νωρίτερα από τους 18 μήνες, ενώ μετά από αυτήν την ηλικία και μέχρι τα 5 έτη, η χρήση τους δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τη μία ώρα ημερησίως. Αξίζει να σημειωθεί πως οι γονείς θα πρέπει να παραμένουν συνεχώς δίπλα στις οθόνες και το παιδί, προκειμένου να έχουν απόλυτο έλεγχο του περιεχομένου που παρακολουθεί. Η υπερβολική έκθεση του παιδιού στις οθόνες μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη πιθανότητα παχυσαρκίας, καθώς δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός πως όσο περισσότερη ώρα ξοδεύει το παιδί καθισμένο μπροστά σε μία οθόνη, τόσο λιγότερη ώρα καταναλώνει σε σωματική άσκηση. Επιπλέον, οι οθόνες και το παιδί σχετίζονται με την εκδήλωση αναπτυξιακών διαταραχών, όπως για παράδειγμα η διάσπαση προσοχής, η καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου και γενικότερα η ένταξη στις κοινωνικές επαφές. Χαρακτηριστικά, ένα παιδί που περνά πολλές ώρες στις οθόνες δυσκολεύεται να επικοινωνήσει φραστικά με τους γύρω του, ενώ ταυτόχρονα αρχίζει να γίνεται επιθετικό καθώς μιμείται τις βίαιες συμπεριφορές που παρακολουθεί. Οι οθόνες και το παιδί που τις παρακολουθεί μπορούν να σχετίζονται και με διαταραχές στον ύπνο, καθώς η υπερβολική χρήση τους αναγκάζει το παιδί να πηγαίνει πιο αργά για ύπνο.
Σίγουρα μία από τις πρώτες σκέψεις των γονιών, διαβάζοντας αυτές τις γραμμές είναι «μα πώς θα τα καταφέρω, αφού υπάρχουν παντού οι οθόνες και το παιδί είναι συνέχεια δίπλα». Αρκετοί γονείς χρησιμοποιούν τις οθόνες και σαν ένα τρόπο απασχόλησης, ώστε να μένει ήσυχο το παιδί όταν βρίσκονται σε δημόσιο χώρο ή σε κάποια ιδιαίτερη περίσταση. Σε κάθε περίπτωση οι γονείς θα πρέπει να ορίσουν κανόνες για τη χρονική διάρκεια έκθεσης του παιδιού στις οθόνες και γενικότερα στις ηλεκτρονικές συσκευές, όπως για παράδειγμα τη χρήση τους μόνο το σαββατοκύριακο. Επιπρόσθετα, καλό είναι να αναζητούν και να προωθούν δημιουργικούς τρόπους απασχόλησης του παιδιού, μακριά από τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων. Μία έξυπνη λύση για τις οθόνες και το παιδί είναι η επιλογή εκπαιδευτικών εφαρμογών που μπορούν να εγκαταστήσουν οι γονείς, στις οποίες το παιδί θα πρέπει να απαντήσει και να αλληλοεπιδράσει.
Οι οθόνες και το παιδί που εκτίθεται σε αυτές είναι γεγονός τα τελευταία χρόνια. Παρόλο αυτά οι γονείς συνίσταται να επιλέγουν περισσότερο δημιουργικές δραστηριότητες, όπως για παράδειγμα να αγοράζουν στα παιδιά βιβλία και puzzle. Η εναλλαγή γρήγορων εικόνων, όπως για παράδειγμα στα παιχνίδια δράσης καλό είναι να αποφεύγεται και στη θέση τους να επιλέγονται εκπαιδευτικά παιχνίδια, εφαρμογές ζωγραφικής ακόμη και παιχνίδια γραμματικής/ αριθμητικής. Μία εξαιρετική επιλογή είναι η αντικατάσταση των οθονών από το ραδιόφωνο, καθώς η επίδραση της μουσικής είναι σημαντική για την ομαλή ανάπτυξη του παιδικού εγκεφάλου.
Dr Mαριαλένα Κυριακάκου MD, PhD
Παιδίατρος
