Τι είναι η «εκπαίδευση της τουαλέτας» , χρήσιμες συμβουλές για τους γονείς
Συγγραφέας Μαριαλένα Κυριακάκου Γράφτηκε στις ,
Ένα ζήτημα που απασχολεί τους γονείς είναι η εκπαίδευση της τουαλέτας και πώς θα καταφέρουν τα παιδιά τους να διακόψουν τις βρεφικές πάνες. Στην ενότητα αυτή θα παρουσιαστούν άρθρα με χρήσιμες συμβουλές και οδηγίες γύρω από την εκπαίδευση της τουαλέτας, ώστε να γίνει λίγο πιο εύκολη η προσπάθεια των γονιών.
Αρχικά θα πρέπει να γίνει κατανοητό πως ένα παιδί έχει περάσει επιτυχώς τη φάση της εκπαίδευσης της τουαλέτας, μόνο όταν μπορεί να πραγματοποιεί όλα τα στάδια μόνο του και αυτόνομα: να κινηθεί προς το μπάνιο, να κατεβάσει τα ρούχα του, να χρησιμοποιήσει την τουαλέτα, να ξαναντυθεί και να πλύνει τα χέρια του πριν βγει από το χώρο. Συνεπώς ένα παιδί που χρειάζεται υπενθύμιση για να πάει στο μπάνιο ή βοήθεια για να φορέσει τα ρούχα του δεν είναι σωστά εκπαιδευμένο. Επιπλέον, η σωστή εκπαίδευση της τουαλέτας προϋποθέτει πως το παιδί είναι ικανό να ελέγχει τις κινήσεις του εντέρου και της ουροδόχου κύστης. Ωστόσο η ηλικία αυτή διαφοροποιείται μεταξύ των παιδιών, οπότε η προσπάθεια για εκπαίδευση της τουαλέτας πριν να είναι έτοιμο το παιδί είναι σχεδόν βέβαιο πως θα οδηγήσει σε αρκετά ατυχήματα και δυσάρεστες καταστάσεις τόσο για το παιδί όσο και για τους γονείς.
Το πιο συχνό ερώτημα των γονιών είναι πότε να ξεκινήσουν την εκπαίδευση της τουαλέτας. Σε αντίθεση με όσα μπορεί να μεταφέρουν οι γιαγιάδες παλαιότερων εποχών για εκπαίδευση της τουαλέτας όταν το παιδί έκλεινε τον πρώτο χρόνο ζωής, ένα εύλογο χρονικό διάστημα θεωρείται η ηλικία των 18-24 μηνών. Ο λόγος είναι πως νωρίτερα από τους 18 μήνες οι μύες του παιδιού δεν έχουν αναπτυχθεί πλήρως για έλεγχο της ουροδόχου κύστεως. Έτσι θα πρέπει να γίνει ξεκάθαρη η διαφορά μεταξύ ενός σωστά εκπαιδευμένου παιδιού και ενός παιδιού που περνάει πολλές ώρες πάνω από την τουαλέτα μόνο και μόνο για να μην καθαρίζει και πλένει η μητέρα συνέχεια ρούχα και σκεπάσματα. Ένα παιδί που έχει μυηθεί σωστά στην εκπαίδευση της τουαλέτας μπορεί και αναγνωρίζει πότε έχει την ανάγκη να κινηθεί μόνο του προς το μπάνιο και να ακολουθήσει όλες τις απαραίτητες κινήσεις, καθώς δεν είναι λίγα τα παιδιά που κατανοούν τις φυσικές τους ανάγκες αλλά είναι αδύναμα να βγάλουν τα ρούχα τους ή να ντυθούν μόνα τους. Ακολουθούν μερικές χρήσιμες ενδείξεις που θα βοηθήσουν τους γονείς να αντιληφθούν εάν είναι έτοιμο το παιδί για εκπαίδευση της τουαλέτας, ώστε να ξεκινήσουν την προσπάθεια, με την προϋπόθεση ότι είναι μεγαλύτερο από 18 μηνών και έχει αποκτήσει αρκετή αυτονομία σε πολλές συνήθειες και κινήσεις:
-όταν ξυπνάει μετά το μεσημεριανό ύπνο και έχοντας φάει λίγες ώρες πριν, έχει υγρή πάνα, ή έχει υγρή πάνα λίγες ώρες μετά την τελευταία αλλαγή. Αυτό είναι ένδειξη πως έχει αποκτήσει μερικό έλεγχο της ουροδόχου κύστεως.
-εμφανίζει συγκεκριμένη συμπεριφορά κατά τη διάρκεια μιας κένωσης, για παράδειγμα μπορεί να είναι εντελώς ήσυχο δείχνοντας σημάδια συγκέντρωσης, ή να δείχνει την πάνα του προσπαθώντας να περιγράψει τι κάνει ή τι έκανε αμέσως μόλις τελειώσει.
-έχει αρχίσει να έχει αλληλεπίδραση με τους γονείς, για παράδειγμα μπορεί να ακολουθεί οδηγίες και να ολοκληρώνει μία εργασία («πήγαινε φέρε ένα παιχνίδι»).
-μπορεί να βγάζει εν μέρει τα ρούχα του (παπούτσια, κάλτσες και παντελόνι) και να διακρίνει τη διαφορά των ενεργειών (πχ. «βγάλε ή φόρεσε τα ρούχα σου»).
-μπορεί να αντιλαμβάνεται και να δείχνει τα διαφορετικά μέρη του σώματός του.
-μπορεί να παραμένει συγκεντρωμένο σε μία δραστηριότητα με ή χωρίς την παρουσία των γονέων για τουλάχιστον 5 με 10 λεπτά, όπως για παράδειγμα χαζεύοντας ένα βιβλίο ή παρακολουθώντας ένα βίντεο.
Καταλήγοντας προκειμένου να ξεκινήσει η προσπάθεια για την εκπαίδευση της τουαλέτας το παιδί θα πρέπει να δείχνει όλα τα παραπάνω σημεία, καθώς μία υγρή πάνα μετά το φαγητό δεν είναι απαραίτητη προϋπόθεση για επιτυχημένη εκπαίδευση της τουαλέτας, αφού θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να συγκεντρωθεί το παιδί για λίγα λεπτά στο μπάνιο.
Το σημείο – κλειδί για επιτυχημένη και γρήγορη εκπαίδευση της τουαλέτας είναι να έχει φτάσει το παιδί και οι γονείς στο κατάλληλο σημείο ωριμότητας και ετοιμότητας, προκειμένου να μην γίνει εξαιρετικά δύσκολη αυτή η προσπάθεια.
Σε επόμενα άρθρα θα ακολουθήσουν περισσότερες λεπτομερείς οδηγίες και συμβουλές, με σκοπό να διευκολυνθούν οι γονείς στην εκπαίδευση της τουαλέτας.
Dr Mαριαλένα Κυριακάκου MD, PhD
Παιδίατρος
