Ηλιος και Δερμα – Αντηλιακη Προστασια
Συγγραφέας Αμαλία Τσακίρη Γράφτηκε στις ,
Ο ήλιος είναι πηγή ζωής, ενέργειας και φωτός. Έχει ευνοϊκές και βλαπτικές επιδράσεις στην υγεία των ανθρώπων και ιδιαίτερα στο δέρμα. Βοηθάει στην ανάπτυξη των παιδιών και ειδικά στην καλή υγεία των οστών λόγω του ρόλου του στη σύνθεση της βιταμίνης D, είναι μικροβιοκτόνος, έχει δράση επουλωτική/αναλγητική, προάγει την ανταλλαγή της ύλης, βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος και πολλές δερματοπάθειες θεραπεύονται με τη βοήθειά του, όπως η ψωρίαση.
Οι βλαβερές επιπτώσεις του ήλιου στην παιδική επιδερμίδα άλλοτε είναι ορατές, όπως το έγκαυμα και άλλοτε δεν γίνονται αντιληπτές, παρά μόνο με το πέρασμα του χρόνου. Ο ήλιος εκπέμπει ακτίνες UVA, UVB και UVC.
Οι ακτίνες UVB είναι υπεύθυνες για τα ηλιακά εγκαύματα, τη φωτογήρανση και είναι καρκινογόνες κατά 65%.
Οι ακτίνες UVA εισχωρούν βαθύτερα στο δέρμα, προκαλώντας αλλοιώσεις στο DNA των κυττάρων, μη αναστρέψιμες διαταραχές, φωτογήρανση, χρωματικές αλλοιώσεις στην επιφάνεια του δέρματος και είναι καρκινογόνες κατά 35%.
Έρευνες έχουν αποδείξει ότι οι εκθέσεις της επιδερμίδας στον ήλιο δρουν αθροιστικά. Αυτό σημαίνει ότι το δέρμα έχει «μνήμη», «θυμάται» τις βλάβες που έχει υποστεί από τον ήλιο στη νεανική ηλικία, τις αθροίζει και εμφανίζει σοβαρά προβλήματα στο μέλλον, όπως η πρόωρη γήρανση, η ακτινική δερματίτιδα και πάνω από όλα ο καρκίνος του δέρματος.
Το δέρμα που έχει προσβληθεί από τον ήλιο παρουσιάζει μορφολογικές αλλοιώσεις που οφείλονται στην αθροιστική επίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας επί σειρά ετών. Οι άνδρες προσβάλλονται συχνότερα από τις γυναίκες και αυτό έχει σχέση με την παραδοσιακή διάκριση των ανδρικών και των γυναικείων επαγγελμάτων.
Τα άτομα με ανοιχτό χρώμα δέρματος (τύπος Ι κ ΙΙ) κινδυνεύουν περισσότερο. Οι περιοχές που προσβάλλονται συνήθως είναι το πρόσωπο, οι πλάγιες επιφάνειες του τραχήλου, η ραχιαία επιφάνεια των άκρων χεριών και ο αυχένας στους άνδρες.
Τις βλαπτικές επιδράσεις του ήλιου μπορούμε να τις χωρίσουμε στις καλοήθεις, στις προκαρκινωματώδεις και στις κακοήθεις καταστάσεις.
Καλοήθεις καταστάσεις είναι η πρόωρη γήρανση του δέρματος όπου το δέρμα είναι πιο γηρασμένο από τη χρονολογική ηλικία του ατόμου. Η επιδερμίδα είναι λεπτή και ξηρή, παρουσιάζει ευρυαγγείες, είναι χαλαρή και χάνει την ελαστικότητά της και η μελάγχρωση του δέρματος δεν είναι ομοιόμορφη σε όλες τις περιοχές.
Το δέρμα των χεριών τραυματίζεται εύκολα και σχηματίζονται λεπτές ρυτίδες γύρω από τα μάτια και στο μέτωπο και βαθιές αύλακες στις γωνίες του στόματος και γύρω από τον αυχένα.
Άλλες καλοήθεις καταστάσεις είναι το χλόασμα που χαρακτηρίζεται από ανομοιόμορφη υπερμελάγχρωση, οι φακές γνωστές ως φακίδες, η ιδιοπαθής σταγονοειδής υπομελάνωση που χαρακτηρίζεται από μικρές λευκές κηλίδες στα χέρια και τα πόδια που εκτίθενται στον ήλιο και διάφορες άλλες δερματοπάθειες (πολύμορφο εκ φωτός, η ακτινοδερματίτιδα, η όψιμη δερματική πορφυρία, η πελλάγρα).
Πολλές επίσης παθήσεις του δέρματος επιδεινώνονται με την έκθεση στον ήλιο όπως ο ερυθηματώδης λύκος. Επίσης, η ταυτόχρονη έκθεση στον ήλιο με τη λήψη ορισμένων φαρμάκων, ή την τοπική χρήση ουσιών οι οποίες περιέχονται στα αρώματα ή σε διάφορα φυτά, έχει σαν αποτέλεσμα την εμφάνιση φωτοδερματίτιδων.
Στις καλοήθεις καταστάσεις ανήκουν και οι καλοήθεις όγκοι του δέρματος (οι σμηγματορροϊκές υπερκερατώσεις, τα δερματοϊνώματα και άλλοι καλοήθεις όγκοι). Πρόκειται για καλοήθεις βλάβες ασυμπτωματικές που δημιουργούν κυρίως αισθητικό πρόβλημα, παρουσιάζουν ποικιλία στην κλινική εικόνα και η εμφάνισή τους σχετίζεται με την ηλιακή ακτινοβολία.
Κύριος εκπρόσωπός αυτών είναι οι σπίλοι, οι γνωστές σε όλους μας ελιές.
Έτσι λοιπόν, η προφύλαξη της επιδερμίδας από τις βλαβερές επιδράσεις του ήλιου πρέπει να είναι πρωταρχικής σημασίας και πρέπει να αρχίζει από τη βρεφική ηλικία.
Η ανάγκη προστασίας από τον ήλιο ισχύει για όλους τους ανθρώπους, ακόμα και για αυτούς με σκούρο δέρμα. Άνθρωποι που εργάζονται στην ύπαιθρο θα πρέπει να φοράνε καπέλο με πλατύ γείσο, γυαλιά, ρούχα που να καλύπτουν όσο είναι δυνατό το μεγαλύτερο μέρος του δέρματός τους και πάντα αντηλιακό.
Στην παραλία θα πρέπει πάντα να έχουμε ομπρέλα και να καθόμαστε κάτω από αυτήν, γιατί προστατεύει από τις ακτίνες του ηλίου. Εάν δεν έχουμε ομπρέλα θα πρέπει να καθόμαστε κάτω από σκιά και να έχουμε στο μυαλό μας τον κανόνα της σκιάς που λέει:
“Ψάξε τη σκιά σου. Αν δεν την βλέπεις, τρέξε στον ίσκιο!”.
Δεν καθόμαστε ποτέ κάτω από τον ήλιο για πολλή ώρα, παίζοντας. Μπορούμε να παίξουμε και κάτω από τη σκιά. Δεν πρέπει να καθόμαστε στον ήλιο μεταξύ 11:00 και 16:00 το πρωί, όπου η ακτινοβολία είναι πολλή επικίνδυνη και το έγκαυμα παραμονεύει.
Αν το παιδί είναι κάτω των 3 ετών δεν θα πρέπει να εκτίθεται καθόλου στον ήλιο, ακόμα και με αντηλιακή προστασία, αφού η επιδερμίδα του δεν έχει ακόμα αναπτύξει την άμυνά της.
Εφαρμόζουμε πάντα αντηλιακό στο πρόσωπο και σε όλο το σώμα 30 με 20 λεπτά πριν από την έκθεση στον ήλιο, ώστε να προλάβει να απορροφηθεί από την επιδερμίδα.
Ανανεώνουμε το αντηλιακό κάθε 2 ώρες. Οι άνθρωποι με ανοικτό χρώμα δέρματος, καλό είναι να χρησιμοποιούν αντηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας. Γενικά πρέπει τα αντηλιακά να είναι ανθεκτικά στην άμμο και το νερό, υποαλλεργικά, χωρίς άρωμα και, ειδικά τα παιδιά, θα πρέπει να χρησιμοποιούν αντηλιακά που περιέχουν φυσικά φίλτρα. Προτιμότερο είναι η αγορά του αντηλιακού να γίνεται από φαρμακείο.
Το αντηλιακό πρέπει να το φοράμε όταν κάνουμε ποδήλατο, πικ-νικ, αθλητισμό, όταν βρισκόμαστε στο βουνό και ακόμα όταν έχει συννεφιά, γιατί οι ακτίνες του ήλιου περνούν και μέσα από τα σύννεφα. Ακόμα και όταν βρισκόμαστε μέσα στο αυτοκίνητο και πάμε εκδρομή. Οι ακτίνες περνάνε μέσα από τα τζάμια του αυτοκινήτου. Πρέπει να φοράμε πάντα καπέλο, μπλουζάκι, γυαλιά και να μην ξεχνάμε το αντηλιακό μας και την ομπρέλα.
Επίσης θα πρέπει να πίνουμε συχνά νερό, για να μην πάθουμε αφυδάτωση από τον ήλιο. Καλό είναι να γνωρίζουμε ότι με τα αντηλιακά μαυρίζουμε χωρίς να καιγόμαστε, δεν ασπρίζουν το δέρμα, δεν έχουν κολλώδη σύσταση και πρέπει να τα χρησιμοποιούν ακόμα και αυτοί που δεν καίγονται ποτέ από τον ήλιο, ιδιαίτερα όμως τα μικρά παιδιά.
Έτσι, για να απολαμβάνουμε τις ευνοϊκές επιδράσεις της ηλιακής ακτινοβολίας θα πρέπει να προφυλασσόμαστε από αυτές, ώστε ο ήλιος να είναι για εμάς πηγή χαράς και παιγνιδιού.
Αμαλία Τσακίρη
Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος
