Περικαρδίτιδα: Τι είναι και πώς θα την αντιμετωπίσετε;
Συγγραφέας Κοσμάς Τσακιρίδης Γράφτηκε στις ,
Ως Περικαρδίτιδα ορίζεται το οίδημα και ο ερεθισμός (φλεγμονή) των πετάλων του περικαρδίου (σπλαγχνικό και τοιχωματικό), δηλαδή του υμένα που περιβάλλει την καρδιά.
Μπορεί να επηρεάσει ανθρώπους όλων των ηλικιών, αλλά οι άντρες ηλικίας 20 έως 50 ετών έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν περικαρδίτιδα.
Οι περικαρδίτιδες συγκαταλέγονται κατά κύριο λόγο στις καλοήθεις παθήσεις του περικαρδίου. Είναι συχνά ήπιες και συνήθως βελτιώνονται μόνες τους με την πάροδο των ετών.
Τις περισσότερες φορές αρχίζει ξαφνικά αλλά συνήθως δεν διαρκεί πολύ. Όταν τα συμπτώματα αναπτύσσονται σταδιακά ή επιμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, η περικαρδίτιδα θεωρείται χρόνια. Μερικές λοιπόν περιπτώσεις αν δεν θεραπευτούν, μπορεί να οδηγήσουν σε χρόνια περικαρδίτιδα και σε σοβαρά προβλήματα που επηρεάζουν την καρδιά σας.
Σημαντικός κανόνας για την περικαρδίτιδα – όπως και για τις περισσότερες παθήσεις – είναι η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία, η οποία μπορεί να συμβάλει στη μείωση εμφάνισης του κινδύνου των μακροχρόνιων επιπλοκών στην καρδιά.
Αίτια που την προκαλούν
Παρόλο που τα αίτια που την προκαλούν παραμένουν πολλές φορές αδιευκρίνιστα, συνήθως αποδίδονται σε αδιάγνωστες ιογενείς λοιμώξεις και γι’ αυτό τις περισσότερες φορές χαρακτηρίζεται ως “ιδιοπαθής”.
Η χρόνια ή επαναλαμβανόμενη περικαρδίτιδα είναι συνήθως αποτέλεσμα αυτοάνοσων διαταραχών όπως ο λύκος, το σκληρόδερμα και η ρευματοειδής αρθρίτιδα. Αυτές είναι διαταραχές στις οποίες το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος παράγει αντισώματα που προσβάλλουν λανθασμένα τους ιστούς ή τα κύτταρα του σώματος.
Μερικοί από τους παράγοντες που συνδέονται με περικαρδίτιδα είναι:
- H αύξηση της ουρίας στον οργανισμό (ουραιμία)
- Μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου
- Το σύνδρομο Dressler, το οποίο είναι φλεγμονή που προκαλείται από ανοσοαπάντηση έναντι σοβαρής βλάβης του καρδιακού ιστού, λόγω καρδιακής προσβολής, εγχείρησης ανοικτής καρδιάς ή τραύματος
- Ο ρευματικός πυρετός (έμμεση βακτηριακή βλάβη – ουσιαστικά αποτελεί ανοσολογικά προκαλούμενη βλάβη)
- Ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος και άλλα αυτοάνοσα νοσήματα
- Ιοί όπως το coxsackie ή οι αδενοιοί,
- Μικροβιακοί παράγοντες (σταφυλόκοκκος , στρεπτόκοκκος ,πνευμονόκοκκος)
- Φυματίωση
- Παθήσεις του θυροειδή αδένα
- Νόσοι όπως ο καρκίνος, η λευχαιμία, το AIDS
- Μετά από θεραπείες με ακτινοβολία
- Τραύματα από ατυχήματα
Συμπτώματα
Η αρχική εκδήλωση της νόσου είναι το έντονο οπισθοστερνικό άλγος. Ανάλογα με τον τύπο και τα σημεία τα συμπτώματα της περικαρδίτιδας μπορεί να περιλαμβάνουν ορισμένα ή όλα τα ακόλουθα:
- Ξαφνικός, οξύς πόνος στο στήθος. Κυρίως πάνω από το κέντρο ή την αριστερή πλευρά του στήθους, ο οποίος είναι γενικά πιο έντονος όταν αναπνέετε. Ελαφρά ανακούφιση επέρχεται όταν ο ασθενής σκύβει λίγο τον κορμό του προς τα εμπρός
- Δύσπνοια όταν ξαπλώνετε
- Αίσθημα ότι «ακούτε» έντονα τους παλμούς της καρδιάς σας
- Χαμηλός πυρετός
- Γενική αίσθηση αδυναμίας, κόπωσης ή αδιαθεσίας
- Βήχας
- Κοιλιακό άλγος ή οίδημα των ποδιών
Οξεία Περικαρδίτιδα
Η οξεία περικαρδίτιδα χαρακτηρίζεται από προκάρδιο άλγος που διαρκεί πολλές ώρες, επιδεινώνεται με τις αναπνευστικές κινήσεις και την ύπτια θέση και συχνά αντανακλά στον αριστερό ώμο
Αν έχετε οξεία περικαρδίτιδα, το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα είναι ο απότομος, “διαπεραστικός” πόνος στο στήθος πίσω από το στέρνο ή στην αριστερή πλευρά του στήθους σας.
Τέλος, μια συχνή και ιδιαίτερα ενοχλητική επιπλοκή στην οξεία περικαρδίτιδα ή την Ιδιοπαθή είναι η υποτροπή της μετά από χρονικό διάστημα εβδομάδων ή μηνών που ο ασθενής είναι καλά.
Εμφανίζεται στο 25-30% των περιπτώσεων περικαρδίτιδας από ίωση μάλλον λόγω απορρύθμισης των αμυντικών μηχανισμών του οργανισμού.
Παρότι δεν συνοδεύεται συνήθως από άλλες σοβαρότερες επιπλοκές επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα ζωής των ασθενών. Θεραπεύεται όπως και η αρχική προσβολή της περικαρδίτιδας, αν και οι υποτροπές είναι ελαφρότερες και τελικώς οι κατάσταση της υγείας των ασθενών βελτιώνεται.
Δεν θεραπεύονται όμως όλοι οι τύποι της περικαρδίτιδας με φαρμακευτική αγωγή. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο ασθενής πρέπει να οδηγηθεί στο χειρουργείο και καμιά φορά αυτό μπορεί να γίνει και σε επείγουσα βάση διότι η ποσότητα του υγρού που συσσωρεύεται στον περικαρδικό σάκο εμποδίζει την λειτουργία της καρδιάς σε τέτοιο βαθμό ώστε να κινδυνεύει η ζωή του ασθενούς.
Τύποι Περικαρδίτιδας που θεραπεύονται από την Καρδιο-Θωρακοχειρουργική ομάδα ΙΑΣΙΣ
Με επικεφαλής τον Δρ Κοσμά Τσακιρίδη, MD, PhD, FEBTS, Διευθυντή Καρδιο-θωρακοχειρουργικού, η Καρδιο-Θωρακοχειρουργική ομάδα ΙΑΣΙΣ δραστηριοποιείται σε όλο το αντικείμενο της Χειρουργικής του Θώρακα και της Καρδιάς. Σε ότι αφορά τα Νοσήματα του περικαρδίου εξειδικεύεται στην θεραπεία της Συμπιεστικής Περικαρδίτιδας και της Συμφυτικής Περικαρδίτιδας.
Στην περίπτωση της οξείας συλλογής υγρού στον περικαρδιακό σάκο ο ασθενής υποβάλεται σε υποξιφοειδικό παράθυρο για την τάχιστη παροχέτευση του υγρού.
Στην περίπτωση της χρόνιας συλλογής υγρού στον περικαρδιακό σάκο ο ασθενής υποβάλεται σε μόνιμο περικάρδιο υπεζωκοτικό παράθυρο με την τεχνική της θωρακοσκοπικής χειρουργικής (VATS).
Μία σημαντική επιπλοκή νοσημάτων του περικαρδίου είναι η δημιουργία πάχυνσης ή ίνωσης του περικαρδίου συνήθως μήνες η χρόνια μετά την αρχική προσβολή. Σε αυτές τις περιπτώσεις το περικάρδιο εμποδίζει την κινητικότητα της καρδίας και στο πέρασμα του χρόνου ασβεστώνεται και συρρικνώνεται «πνίγοντας» τελικά την καρδιά. Αντιμετωπίζεται με χειρουργική αφαίρεση του περικαρδίου.
Dr Κοσμάς Τσακιρίδης, MD, PhD, FEBTS,
Καρδιο-Θωρακοχειρουργός, Διευθυντής ΚαρδιοΘωρακοχειρουργικής Κλινικής, Ιατρικό Διαβαλκανικό Κέντρο
