Η άνοια της νόσου Parkinson και η άνοια με σωμάτια Lewy
Συγγραφέας Δρ Γεώργιος Στ. Βλάχος Γράφτηκε στις ,
Η νόσος Parkinson είναι η δεύτερη συχνότερη νευροεκφυλιστική νόσος μετά τη νόσο Alzheimer. Υπολογίζεται ότι στο Δυτικό Κόσμο πάσχουν 3 σε κάθε 1000 άτομα και μάλιστα μεταξύ των ατόμων άνω των 85 ετών πάσχει το 3%. Οι πιο χαρακτηριστικές εκδηλώσεις της νόσου είναι κινητικές και περιλαμβάνουν:
τρέμουλο, ειδικά όταν το άτομο είναι ακίνητο
δυσκαμψία των μυών
βραδύτητα στις κινήσεις, ειδικά τις αυτόματες (π.χ. περπάτημα)
αστάθεια (κακή ισορροπία)
Περί της νόσου ParkinsonΗ φιγούρα του παρκινσονικού ασθενούς που περπατά σκυφτός, με αργά, μικρά, συρόμενα βήματα και με τα χέρια του να τρέμουν είναι γνωστή από παλιά. Η νόσος περιγράφτηκε για πρώτη φορά από τον Άγγλο γιατρό James Parkinson στην “Πραγματεία περί της τρομώδους παραλύσεως” (1817). Ο Parkinson πίστευε ότι η νόσος δεν επηρεάζει τις νοητικές λειτουργίες, σήμερα όμως γνωρίζουμε ότι αυτό δεν ισχύει. Η αλήθεια είναι ότι 3 στους 4 ασθενείς με νόσο Parkinson κάποια στιγμή θα εμφανίσουν και έκπτωση των νοητικών λειτουργιών τους, δηλαδή άνοια.
Όπως έχει αναφερθεί και κατά την περιγραφή των συμπτωμάτων της νόσου Alzheimer, κάθε νόσος που προκαλεί άνοια δεν οδηγεί στα ίδια συμπτώματα. Στην περίπτωση της νόσου Parkinson, αν υπάρχει νοητική έκπτωση ο ασθενής πιθανόν να αργεί να επεξεργαστεί πληροφορίες και να αντιδράσει σε αυτές, να δυσκολεύεται να θυμηθεί κάτι που είδε ή άκουσε, να υποφέρει από άγχος, μελαγχολία και οπτικές ψευδαισθήσεις και να παρουσιάζει καχυποψία, «ζωντανά» όνειρα και υπνηλία κατά την ημέρα.
Όπως και στη νόσο Alzheimer, έτσι και εδώ στον εγκέφαλο παρατηρούνται παθολογικές εναποθέσεις μιας πρωτεΐνης, της α-συνουκλεΐνης, που ονομάζονται σωμάτια Lewy. Αρχικά η νόσος προσβάλλει τις περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την κίνηση, σταδιακά όμως τα σωμάτια Lewy εξαπλώνονται και σε άλλες περιοχές, με αποτέλεσμα τα συμπτώματα που αναφέρθηκαν.
Όταν τα συμπτώματα άνοιας εμφανιστούν πάνω από ένα χρόνο μετά από τα κινητικά προβλήματα, μιλάμε για άνοια της νόσου Parkinson. Όταν ξεκινήσουν σχεδόν μαζί ή προηγηθεί η άνοια, τότε λέμε ότι ο ασθενής πάσχει από άνοια με σωμάτια Lewy. Η νόσος αυτή είναι μάλλον η τρίτη σε συχνότητα αιτία άνοιας μετά τη νόσο Alzheimer και την αγγειακή άνοια. Μοιράζεται χαρακτηριστικά των νόσων Alzheimer και Parkinson και, εκτός από τα συμπτώματα που ήδη αναφέρθηκαν για τη νόσο Parkinson, μπορεί να προκαλέσει διακυμάνσεις στο επίπεδο συνείδησης του ασθενούς (εναλλαγές εγρήγορσης και ληθάργου), καθώς και προβλήματα στην αντίληψη του χώρου, επανειλημμένες πτώσεις, υπόταση όταν ο ασθενής σηκώνεται όρθιος, ακράτεια ούρων κτλ.
Στην περίπτωση της άνοιας στη νόσο Parkinson, εκτός από την αγωγή με L-DOPA κ.ά. φάρμακα για τα παρκινσονικά κινητικά συμπτώματα, στους ασθενείς χορηγείται και ένα από τα φάρμακα της νόσου Alzheimer, η ριβαστιγμίνη, για να βοηθηθεί η μνήμη και να ελαττωθούν οι οπτικές ψευδαισθήσεις και τα προβλήματα συμπεριφοράς. Για την άνοια με σωμάτια Lewy δεν υπάρχει κάποια επισήμως ενδεικνυόμενη θεραπεία.
Εννοείται ότι και στις δύο νόσους οι ασθενείς ακολουθούν και την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή για τα υπόλοιπα συνυπάρχοντα συμπτώματα, όπως κατάθλιψη, εκνευρισμός, διαταραχή ύπνου κτλ. όπως έχει ήδη αναφερθεί.
Δρ Γεώργιος Στ. Βλάχος, Νευρολόγος, Διδάκτωρ & αριστούχος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
