Αλλεργικό άσθμα
Συγγραφέας Ιωάννα Κοντογιωργάκη Γράφτηκε στις ,
Η πιο σοβαρή έκφανση αναπνευστικής αλλεργίας είναι το αλλεργικό άσθμα. Το άσθμα αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα χρόνια προβλήματα υγείας παγκοσμίως, ενώ είναι το συχνότερο χρόνιο νόσημα στα παιδιά. Πρόκειται για ασθένεια που περιορίζει τον ασθενή, μειώνοντας την ποιότητα ζωής του, ενώ μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να θέσει και σε κίνδυνο την ίδια του τη ζωή όπως κατά την κρίση άσθματος.
Το αλλεργικό άσθμα οφείλεται στη φλεγμονή που προκαλούν τα αλλεργιογόνα στους αεραγωγούς -τα σωληνάκια που μεταφέρουν τον αέρα- με αποτέλεσμα την απόφραξή τους. Τα συμπτώματα του άσθματος είναι ο βήχας, η δύσπνοια, το βάρος στο στήθος και ο συριγμός (“σφύριγμα” στην αναπνοή). Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να υπάρχουν μεμονωμένα ή να συνυπάρχουν. Επίσης, το άσθμα χαρακτηρίζεται από βρογχική υπεραπαντητικότητα, αυξημένη δηλαδή απάντηση σε διάφορα ερεθίσματα (γέλιο, άγχος, σκόνη, έντονες οσμές κ.ά.)
Η σχέση της αλλεργικής ρινίτιδας με το άσθμα είναι πολύ στενή. Χαρακτηριστικά χρησιμοποιείται η έκφραση “μία οδός – μία νόσος”. Πρόκειται ουσιαστικά για μία ενιαία οδό την αναπνευστική και μία νόσο την αλλεργική. Η μύτη λειτουργεί ως φίλτρο για το κατώτερο αναπνευστικό και έτσι όταν η μύτη μπουκώσει πολύ συχνά τα συμπτώματα “κατεβαίνουν” στους πνεύμονες. Και αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι το 40% περίπου των ασθενών με αλλεργική ρινίτιδα μπορεί να εμφανίσουν άσθμα ενώ στο 80% των ασθενών με αλλεργικό άσθμα έχει προηγηθεί αλλεργική ρινίτιδα! Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντική η έγκαιρη αναγνώριση και θεραπεία της αλλεργικής ρινίτιδας καθώς έτσι μπορούμε να προστατέψουμε τους πνεύμονες.
Το άσθμα μπορεί να ξεκινήσει σε οποιαδήποτε ηλικία, συνήθως όμως η έναρξή του είναι κατά την παιδική. Δυστυχώς, δεν υπάρχουν δείκτες ή στοιχεία που να μπορούν να προβλέψουν με ακρίβεια ποιο παιδί θα εμφανίσει άσθμα, αλλά φαίνεται ότι το οικογενειακό ιστορικό και το ιστορικό ατοπικής δερματίτιδας αποτελούν επιβαρυντικούς προγνωστικούς παράγοντες. Επιπλέον, έχει αποδειχθεί ότι το κάπνισμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης σχετίζεται με τη γέννηση παιδιών με μικρότερους αεραγωγούς, συχνότερα επεισόδια συρίττουσας αναπνοής και επιμονή του άσθματος. Οπότε εκτός από την κληρονομικότητα, οι περιβαλλοντικοί παράγοντες είναι ιδιαίτερα σημαντικοί τόσο στην εκδήλωση όσο και στην επιδείνωση του άσθματος.
Η διάγνωση του άσθματος γίνεται με βάση το ιστορικό, την κλινική εξέταση καθώς και κάποιες πιο ειδικές εξετάσεις, όπως ο έλεγχος της αναπνευστικής λειτουργίας (ροομέτρηση, σπιρομέτρηση) και ο αλλεργιολογικός έλεγχος. Όλοι οι ασθενείς με άσθμα πρέπει να ελέγχονται αλλεργιολογικά, με δερματικά τεστ και αιματολογικές εξετάσεις. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να διαπιστωθεί εάν έχουν ευαισθητοποίηση σε ένα ή περισσότερα αλλεργιογόνα του περιβάλλοντος. Ακολούθως, με βάση και το ιστορικό, καθορίζεται κατά πόσο τα συγκεκριμένα αλλεργιογόνα αποτελούν αιτιολογικό παράγοντα του άσθματος. Οι πληροφορίες που προκύπτουν από τον αλλεργιολογικό έλεγχο είναι πολύ σημαντικές γιατί βοηθούν τόσο στη θεραπεία του ασθενή όσο και στην πρόγνωση της πορείας του.
Η αντιμετώπιση του άσθματος εξαρτάται από τη βαρύτητα και συχνότητα των συμπτωμάτων. Κατά κανόνα το άσθμα πρέπει να παρακολουθείται ανά τρίμηνο με βάση το τρίπτυχο: ιστορικό, ακρόαση, σπιρομέτρηση. Με βάση αυτά θα προσαρμόζεται ανάλογα η θεραπεία, έτσι ώστε να λαμβάνει ο ασθενής την ελάχιστη δυνατή θεραπεία που θα του επιτρέπει να μην έχει συμπτώματα.
Στη βάση της αντιμετώπισης βρίσκεται η χρήση φαρμάκων όπως των εισπνεόμενων βρογχοδιασταλτικών και κορτικοειδών. Επιπλέον, σε περίπτωση αλλεργικού υποστρώματος δίνονται οδηγίες για την αποφυγή έκθεσης του παιδιού σε αλλεργιογόνα που ενοχοποιούνται, βάσει του αλλεργιολογικού ελέγχου. Η ανοσοθεραπεία προσφέρει σημαντικότατα πλεονεκτήματα και πρέπει σε κάθε περίπτωση να γίνεται προσπάθεια εφαρμογής της καθώς είναι η μοναδική αιτιολογική θεραπεία των αλλεργιών. Τέλος, εξαιτίας της συνύπαρξης κατά κανόνα με την αλλεργική ρινίτιδα δε θα πρέπει ποτέ να παραμελείται η ταυτόχρονη αντιμετώπισή της.
Όμως και για τους ασθενείς με σοβαρό αλλεργικό άσθμα, που δεν ανταποκρίνεται καλά στη συνηθισμένη αγωγή, νεότερες φαρμακευτικές επιλογές έχουν προστεθεί τα τελευταία χρόνια. Μονοκλωνικά αντισώματα που δεσμεύουν τα αλλεργικά αντισώματα που παράγει ο οργανισμός, έχουν δείξει πολύ καλά αποτελέσματα. Η ομαλιζουμάμπη χρησιμοποιείται πλέον ευρέως και βελτιώνει σημαντικά την ποιότητα της ζωής των ασθενών με βαρύ άσθμα.
Συμπερασματικά, το άσθμα είναι ένα χρόνιο νόσημα. Με την κατάλληλη αγωγή όμως, ο ασθενής συνεχίζει την καθημερινότητά του χωρίς περιορισμούς, διατηρώντας τη νόσο του χωρίς εξάρσεις. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό ασθενείς με ύποπτα για τη νόσο συμπτώματα να αξιολογούνται από ειδικό Αλλεργιολόγο, να τεθεί η διάγνωση, να ξεκινήσει έγκαιρα η κατάλληλη θεραπεία, ώστε να διατηρηθεί η φυσιολογική αναπνευστική λειτουργία.
