Μαστίτιδα
Συγγραφέας Νατάσα Παζαΐτη Γράφτηκε στις ,
Τι είναι η μαστίτιδα?
Μαστίτιδα είναι η φλεγμονή του μαστού. Εμφανίζεται συνήθως σε ηλικίες μεταξύ 20 και 50 ετών και οφείλεται σε μικρόβια που σαπροφυτούν στο δέρμα. Τα πιο συνήθη μικρόβια που προκαλούν τη φλεγμονή είναι ο σταφυλόκοκκος και ο στρεπτόκοκκος. Η φλεγμονή μπορεί να προσβάλλει το δέρμα ή να δημιουργηθεί μέσα σε ένα σημείο στο μαστό, στη συνέχεια να επεκταθεί σε ολόκληρο το μαστό και να δημιουργήσει αποστηματικές κοιλότητες.
Υπάρχουν τρεις βασικές κατηγορίες μαστίτιδας:
- μαστίτιδα της γαλουχίας
- μαστίτιδα που δεν σχετίζεται με την γαλουχία
- μαστίτιδα που σχετίζεται με την φλεγμονή του δέρματος του μαστού
- Μαστίτιδα της γαλουχίας
Η μαστίτιδα της γαλουχίας είναι μία πολύ δυσάρεστη κατάσταση για τη θηλάζουσα μητέρα. Εμφανίζεται συνήθως τις 6-8 πρώτες εβδομάδες του θηλασμού, μπορεί όμως να συμβεί και κατά τη φάση του απογαλακτισμού δημιουργώντας μεγάλο άγχος και ταλαιπωρία. Εκδηλώνεται με έντονο πόνο, οίδημα, ερυθρότητα και θερμότητα του μαστού και επιπλέον με πυρετό και ρίγος. Συχνά σχετίζεται με τραυματισμό της θηλής ή με ύπαρξη ραγάδας στη θηλή, ωστόσο δεν είναι η θηλή συνήθως το σημείο εισόδου των μικροβίων. Οφείλεται στην λίμναση του γάλατος μέσα στους γαλακτοφόρους πόρους και την ανεπαρκή κένωσή του από το μαστό. Τα μικρόβια βρίσκουν θρεπτικό υλικό στα σάκχαρα του γάλατος και αναπτύσσονται σε αριθμό. Η φλεγμονή σιγά σιγά επεκτείνεται δια μέσου των γαλακτοφόρων πόρων σε όλο το μαστό και δημιουργεί αποστήματα μονόχωρα ή πολύχωρα.
Πως αντιμετωπίζεται η μαστίτιδα της γαλουχίας?
Η μαστίτιδα της γαλουχίας αντιμετωπίζεται με αντιβιοτικά. Εάν υπάρχει αποστηματική κοιλότητα με πύον γίνεται παροχέτευση του αποστήματος με βελόνα και καλλιέργεια του πύου. Με αυτόν τον τρόπο απομακρύνονται τα μικρόβια από το μαστό αλλά και εντοπίζεται ποιο μικρόβιο αναπτύχθηκε στο μαστό και με ποια αντιβιοτικά μπορεί να καταπολεμηθεί. Μερικές φορές χρειάζεται επανειλημμένη παροχέτευση του αποστήματος προκειμένου να υποχωρήσει και να εξαλειφθεί πλήρως. Όταν τα αποστήματα είναι μεγάλα μέσα στον μαστό είναι απαραίτητη η διάνοιξη και ο χειρουργικός καθαρισμός των αποστημάτων με γενική αναισθησία.
Μπορώ να συνεχίσω τον θηλασμό με την μαστίτιδα?
Ο θηλασμός μπορεί να συνεχιστεί με τη μαστίτιδα. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι τα αντιβιοτικά που χορηγούνται στη θηλάζουσα μητέρα να μην περνούν στο γάλα ώστε να επηρεάζουν το νεογνό. Δύσκολα όμως μπορεί μία γυναίκα με μαστίτιδα να θηλάσει γιατί ο μαστός είναι εξαιρετικά επώδυνος και ο θηλασμός δεν γίνεται ανεκτός.
- Μαστίτιδα που δεν σχετίζεται με τη γαλουχία
Η μαστίτιδα που δεν σχετίζεται με τη γαλουχία αφορά είτε τις φλεγμονές που συμβαίνουν στη θηλή ή γύρω από τη θηλή στη θηλαία άλω, είτε φλεγμονές που συμβαίνουν περιφερικά μέσα στο μαστό.
α) Περιθηλαία φλεγμονή
Περιθηλαία φλεγμονή ονομάζεται η φλεγμονή που αναπτύσσεται στη θηλή ή γύρω από τη θηλή. Εμφανίζεται συνήθως σε νεαρές γυναίκες. Το κάπνισμα είναι ο πιο ενοχοποιητικός παράγοντας. Σχεδόν το 90% των γυναικών που πάσχουν από περιθηλαία φλεγμονή είναι βαριές καπνίστριες. Το τσιγάρο περιέχει ουσίες οι οποίες καταστρέφουν το τοίχωμα των γαλακτοφόρων πόρων που βρίσκονται κάτω από τη θηλή. Στη συνέχεια μικρόβια πηγαίνουν και εγκαθίστανται πάνω στο κατεστραμμένο τοίχωμα των γαλακτοφόρων πόρων και δημιουργείται η φλεγμονή. Εκδηλώνεται με πόνο στη θηλή, ερύθημα, αναστροφή της θηλής προς τα μέσα (εισολκή) στο σημείο που βρίσκεται ο γαλακτοφόρος πόρος που πάσχει και με εκροή πύου από τη θηλή.
Πως θεραπεύεται η περιθηλαία φλεγμονή?
Η περιθηλαία φλεγμονή αντιμετωπίζεται με αντιβιοτικά. Εάν υπάρχει αποστηματική κοιλότητα με πύον κάτω από τη θηλή θα πρέπει να παροχετευτεί με βελόνα και να γίνει καλλιέργεια του πύου σε μικροβιολογικό εργαστήριο για να βρεθεί το μικρόβιο που προκάλεσε τη μόλυνση, αλλά και το αντιβιοτικό που μπορεί να εξουδετερώσει αυτό το μικρόβιο. Πολλές φορές χρειάζεται να γίνει διάνοιξη του δέρματος με τοπική ή γενική αναισθησία προκειμένου να αδειάσει η αποστηματική κοιλότητα από το πύον και να καθαριστεί καλά. Δυστυχώς στις περισσότερες περιπτώσεις η φλεγμονή επανεμφανίζεται γιατί ο ενοχοποιητικός παράγοντας δηλαδή το κάπνισμα και το κατεστραμμένο τοίχωμα των γαλακτοφόρων πόρων, εξακολουθεί να υπάρχει. Πολλές ασθενείς αναπτύσσουν περιθηλαίο συρίγγιο, δηλαδή επικοινωνία ενός κεντρικού υποθηλαίου γαλακτοφόρου πόρου που φλεγμαίνει με το δέρμα γύρω από τη θηλή. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να γίνει χειρουργική εκτομή του συριγγίου και του πόρου που πάσχει ή ακόμη και όλων των κεντρικών γαλακτοφόρων πόρων που βρίσκονται κάτω από τη θηλή.
β) Περιφερικά αποστήματα του μαστού
Τα περιφερικά αποστήματα του μαστού που δεν σχετίζονται με την γαλουχία είναι σχετικά σπάνια. Συνήθως υπάρχει κάποια άλλη νόσος από την οποία πάσχει μία γυναίκα, η οποία ευθύνεται για την δημιουργία τους όπως ο διαβήτης, η θεραπεία με κορτιζόνη, η ρευματοειδής αρθρίτιδα και η κοκκιωματώδης λοβιακή μαστίτιδα.
Τα περιφερικά αποστήματα του μαστού θεραπεύονται με αντιβιοτικά και παροχέτευση του πύου με βελόνα ή με διάνοιξη και χειρουργικό καθαρισμό.
- Μαστίτιδα που σχετίζεται με φλεγμονή του δέρματος του μαστού
Η μαστίτιδα που ξεκινά από μόλυνση του δέρματος αναπτύσσεται συνήθως στον κάτω πόλο του μαστού. Εμφανίζεται σε γυναίκες παχύσαρκες με πολύ μεγάλους μαστούς και σε αυτές που έχουν ανεπαρκή προσωπική υγιεινή. Εκδηλώνεται ως κυτταρίτιδα του δέρματος ή ως απόστημα. Το πιο σύνηθες μικρόβιο που ευθύνεται για τη φλεγμονή είναι ο χρυσίζων σταφυλόκοκκος. Οι σμηγματογόνες κύστες του δέρματος αλλά και η πυώδης ιδρωταδενίτιδα μπορούν επίσης να δημιουργήσουν φλεγμονές.
Η μαστίτιδα του δέρματος θεραπεύεται με χορήγηση αντιβιοτικών και σε περίπτωση που υπάρχει απόστημα, με παροχέτευση με βελόνα ή χειρουργική διάνοιξη και καθαρισμό. Δυστυχώς οι φλεγμονές αυτές επανεμφανίζονται συχνά. Θα πρέπει οι γυναίκες που υποφέρουν από τέτοιου είδους φλεγμονές να προσπαθήσουν να χάσουν κιλά, να αποφεύγουν τις λιπαρές τροφές και τα γλυκά, να φροντίζουν την υγιεινή της περιοχής και να προτιμούν τα βαμβακερά εσώρουχα.
Τι πρέπει να προσέχετε
Η μαστίτιδα δεν προκαλεί καρκίνο του μαστού ούτε αυξάνει τον κίνδυνο για εμφάνιση καρκίνου του μαστού. Ωστόσο είναι δυνατό μία περιφερική φλεγμονή του μαστού που δεν σχετίζεται με την γαλουχία να είναι το αποτέλεσμα μόλυνσης από νεκρωτικό υλικό ενός καρκίνου του μαστού. Επιπλέον υπάρχει και ένα είδος καρκίνου που εκδηλώνεται ως φλεγμονή και ονομάζεται φλεγμονώδης καρκίνος του μαστού. Γι’ αυτό μετά τη χορήγηση αντιβιοτικών και την ύφεση ή μη της φλεγμονής είναι απαραίτητος ο έλεγχος με μαστογραφία και υπέρηχο μαστών.
Εάν δείτε το στήθος σας να πρήζεται, να πονάει, να είναι ζεστό και κόκκινο, εάν δείτε μικρά οζίδια ροζ χρώματος ή το δέρμα να γίνεται σαν φλοιός πορτοκαλιού θα πρέπει αμέσως να απευθυνθείτε σε ειδικό χειρουργό μαστού.
Νατάσα Παζαΐτη,
Χειρουργός Μαστού
