Προκαλσιτονίνη
Συγγραφέας iator Γράφτηκε στις ,
Επίσης γνωστό ως: PCT
Επιστημονική ονομασία: CRP, Γενική αίματος, Αιμοκαλλιέργεια, Ανάλυση εγκεφαλονωτιαίου υγρού.
Γιατί γίνεται η εξέταση;
Για να βοηθήσει στη διάγνωση της σήψης σε έναν πολύ βαριά ασθενή για να βοηθήσει στην εκτίμηση της βαρύτητας της σήψης και της πιθανότητας σηπτικής καταπληξίας σε ασθενή που έχει ήδη σήψη για τη διάκριση βακτηριακών από μη-βακτηριακές λοιμώξεις.
Πότε γίνεται η εξέταση;
Σε βαριά ασθενείς, για να διευκρινιστεί αν έχουν σήψη ή αν κάποια άλλη είναι η αιτία της ασθένειάς τους, για να βοηθηθεί ο γιατρός στη θεραπεία ασθενούς με σήψη.
Τι δείγμα χρειάζεται;
Φλεβικό αίμα.
Χρειάζεται προετοιμασία του δείγματος;
Όχι.
Τι ελέγχεται;
Η δοκιμασία αυτή μετράει το ποσό της προκαλσιτονίνης στο αίμα. Η προκαλσιτονίνη είναι πρόδρομος της ορμόνης καλσιτονίνης που εκκρίνεται από το θυροειδή αδένα. Φυσιολογικά, παράγεται από τα κύτταρα Cτου θυροειδούς και υπάρχει σε μικρές ποσότητες στο αίμα. Παρόλα αυτά, μπορεί να παράγεται και από άλλα κύτταρα στον οργανισμό με την επίδραση έντονου στρες, ιδίως σε συστηματικές βακτηριακές λοιμώξεις (στη σήψη σε αντίθεση με τις εντοπισμένες βακτηριακές λοιμώξεις). Άλλα ερεθίσματα είναι λοιμώξεις από άλλες αιτίες, καταστροφή ιστών λόγω τραυματισμού, χειρουργείο, παγκρεατίτιδα, εγκαύματα, καρδιογενής καταπληξία και οξεία απόρριψη οργάνου μετά από μεταμόσχευση.
Τα επίπεδα της προκαλσιτονίνης στο αίμα αυξάνουν σημαντικά και γρήγορα όταν ένας ασθενής έχει σήψη. Δεν είναι τόσο ανεβασμένα σε ασθενείς με ιογενείς λοιμώξεις ή άλλες ασθένειες, όπως οι προαναφερθείσες, που κι αυτές μπορεί να εκδηλωθούν με τα ίδια συμπτώματα όπως και η σήψη. Η διαφορά αυτή δίνει στην προκαλσιτονίνη τη δυνατότητα να μπορεί να χρησιμοποιείται για την έγκαιρη διάγνωση βαριάς λοίμωξης σε πρώιμα στάδια και στο διαχωρισμό ανάμεσα σε βακτηριακές λοιμώξεις και άλλες νόσους που μπορεί να εκδηλώνονται με συμπτωματολογία σήψης.
Πώς χρησιμοποιείται;
Η εξέταση μέτρησης της προκαλσιτονίνης είναι σχετικά πρόσφατη, αλλά η χρήση της αυξάνει συνεχώς. Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει τη χρησιμότητά της να εκτιμήσει τον κίνδυνο κάποιος βαριά ασθενής να αναπτύξει συστηματική βακτηριακή λοίμωξη. Έχει μελετηθεί κυρίως σε ασθενείς που προσέρχονται στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών ή που νοσηλεύονται σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας με συμπτωματολογία που μπορεί να οφείλεται σε σηψαιμία. Έχει πάρει έγκριση από τον Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων και Τροφίμων (FDA) για χρήση σε συνδυασμό και με άλλες κλινικοεργαστηριακές παραμέτρους για την εκτίμηση του κινδύνου που έχουν βαριά ασθενείς να εμφανίσουν βαριά σήψη και σηπτική καταπληξία. Για διαγνωστικούς λόγους χρησιμοποιείται καλύτερα την πρώτη ημέρα που προσέρχεται ο ασθενής. Αργότερα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον έλεγχο της ανταπόκρισης του ασθενούς στη θεραπεία.
Η προκαλσιτονίνη μπορεί να παραγγελθεί μαζί με άλλες διαγνωστικές εξετάσεις, όπως η CRP, η γενική αίματος, η καλλιέργεια αίματος, η ανάλυση εγκεφαλονωτιαίου υγρού για να βοηθήσει το γιατρό να αποκλείεσει σήψη, βακτηριακή μηνιγγίτιδα ή βακτηριακή πνευμονία σε βαριά ασθενείς αλλά και σε παιδιά με εμπύρετο αγνώστου αιτιολογίας. Καμιά φορά, η προκαλσιτονίνη μπορεί να παραγγέλνεται ανά διαστήματα στον ίδιο ασθενή, βοηθώντας το γιατρό να ελέγξει την αποτελεσματικότητα της θεραπείας.
Πότε παραγγέλνεται;
Η δοκιμασία της προκαλσιτονίνης παραγγέλνεται μαζί με άλλες δοκιμασίες, όταν ένας βαριά ασθενής έχει συμπτωματολογία συστηματικής ή σοβαρής βακτηριακής λοίμωξης. Όταν παραγγέλνεται, αυτό τυπικά γίνεται μέσα στην πρώτη ημέρα που ο ασθενής προσέρχεται στο νοσοκομείο.
Επιπλοκές σηψαιμίας:
- Υψηλός πυρετός με ρίγος
- Ναυτία
- Ταχύπνοια, ταχυκαρδία
- Σύγχυση
- Ολιγουρία
Πιο σοβαρό σύμπτωμα ακόμη είναι ο σχηματισμός σε όλο το σώμα μικρών θρόμβων αίματος στα μικρά αγγεία. Ένα ή περισσότερα όργανα μπορεί να σταματήσουν να λειτουργούν οδηγώντας σε πολυοργανική αναπάρκεια ή και επικίνδυνη πτώση της αρτηριακής πίεσης.
Σπανιότερα, μπορεί να παραγγέλνεται ανά διαστήματα για τον έλεγχο της αποτελεσματικότητας της αντιμικροβιακής χημειοθεραπείας σε ασθενή μη σήψη.
Τι σημαίνει το αποτέλεσμα της εξέτασης;
Χαμηλά επίπεδα προκαλσιτονίνης σε έναν βαριά ασθενή σχετίζονται με χαμηλό κίνδυνο σηψαιμίας, βαριά σηψαιμίας ή /και σηπτικής καταπληξίας, χωρίς να αποκλείουν τις παραπάνω καταστάσεις. Χαμηλές συγκεντρώσεις υποδηλωνουν εντοπισμένη λοίμωξη που δεν συστηματική ή καινούργια συστηματική λοίμωξη (σε διάστημα λιγότερο των έξι ωρών). Ακόμη, μπορεί να υποδεικνύουν ότι τα συμπτώματα του ασθενούς το πιθανότερο οφείλονται σε άλλη αιτιολογία, όπως ιογενή λοίμωξη, τραύμα, χειρουργική επέμβαση ή απόρριψη μοσχεύματος.
Υψηλά επίπεδα υποδηλώνουν υψηλή πιθανότητα σήψης, που είναι συνηθέστερα βακτηριακής αιτιολογίας. Επίσης, υποδεικνύουν υψηλή πιθανότητα η σήψη να προχωρήσει σε βαριά σηψαιμία και σηπτική καταπληξία.
Μέτριες αυξήσεις της προκαλσιτονίνης μπορεί να οφείλονται σε μη λοιμώδη αίτια ή σε πρώιμη λοίμωξη και θα πρέπει να τα λαμβάνει ο γιατρός υπόψη του με προσοχή. Προοδευτικώς μειούμενα επίπεδα προκαλσιτονίνης σε ασθενή που λαμβάνει θεραπεία για βαριά βακτηριακή φλεγμονή, υποδηλώνουν ανταπόκριση στη θεραπεία.
Υπάρχει κάτι άλλο που πρέπει να γνωρίζετε;
Η δοκιμασία μέτρησης της προκαλσιτονίνης δεν μπορεί να υποκαταστήσει άλλες εργαστηριακές μεθόδους. Περισσότερο προσφέρει επιπλέον πληροφορίες, που μπορεί να βοηθήσουν στην έγκαιρη χορήγηση της κατάλληλης αγωγής.
Η πρώιμη ανίχνευση συστηματικών βακτηριακών λοιμώξεων, όπως η βακτηριακή πνευμονία και η βακτηριακή μηνιγγίτιδα είναι πολύ σημαντικές, γιατί οι παραπάνω καταστάσεις μπορεί να γίνουν απειλητικές για τη ζωή και η έγκαιρη έναρξη αγωγής είναι εξαιρετικά σημαντική. Εξάλλου, η χορήγηση αντιβιοτικών σε καταστάσεις που αυτά δεν είναι απαραίτητα μπορεί να προκαλέσει καθυστερήσεις στη σωστή αγωγή, ανάπτυξη μικροβιακής αντοχής και ανώφελο κόστος.
Η δοκιμασία μέτρησης της προκαλσιτονίνης μελετάται τώρα και σε άλλους πληθυσμούς ασθενών, εκτός από τους νοσηλευόμενους σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Καθώς συγκεντρώνονται όλο και περισσότερα δεδομένα, η χρησιμότητα της προκαλσιτονίνης θα γίνει καλύτερα κατανοητή και οι ενδεδειγμένες της χρήσεις θα αποσαφηνιστούν.
- Η προκαλσιτονίνη θα πρέπει να μετράται κάθε φορά που ένας ασθενής είναι βαριά;
Όχι. Γενικά ενδείκνυται μόνο όταν ένας ασθενής είναι πολύ βαριά και ο γιατρός υποψιάζεται σήψη ή άλλη βαριά βακτηριακή λοίμωξη.
