Υπερπλασία προστάτη
Συγγραφέας Αντώνης Λογοθέτης Γράφτηκε στις ,
Τι είναι ο προστάτης αδένας;
Ο προστάτης αδένας βρίσκεται κάτω από την ουροδόχο κύστη στους άντρες και το φυσιολογικό μέγεθος είναι περίπου όσο ένα κάστανο. Η ουρήθρα που μεταφέρει τα ούρα ξεκινάει από την ουροδόχο κύστη και περνάει από το μέσο του προστάτη. Η κύρια λειτουργία του προστάτη είναι να παράγει ένζυμα που συμπληρώνουν το σπερματικό υγρό και βοηθούν στην γονιμοποίηση.
Ποια είναι τα συμπτώματα της υπερπλασίας προστάτη;
Τα συμπτώματα της υπερπλασίας προστάτη ονομάζονται και συμπτώματα κατώτερου ουροποιητικού επειδή μπορεί να δημιουργηθούν και από άλλες αιτίες. Καθώς ο προστάτης διογκώνεται προκαλεί στένωση της ουρήθρας με αποτέλεσμα την μερική απόφραξη της ροής των ούρων. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αποφρακτικά συμπτώματα όπως:
- Ασθενής ροή. Η δύναμη της ροής των ουρών και η ακτίνα της ροής είναι μειωμένες.
- Καθυστέρηση έναρξης. Η ούρηση δεν ξεκινάει αμέσως μόλις το επιθυμήσει ο ασθενής.
- Στάγδην ούρηση. Στο τέλος της ούρησης γίνεται ένα αργό στάξιμο.
- Αίσθημα ατελούς κένωσης. Το αίσθημα ότι δεν έχετε αδειάσει εντελώς την κύστη σας.
Ο διογκωμένος προστάτης μπορεί να δημιουργήσει επίσης ερεθιστικά συμπτώματα όπως:
- Συχνοουρία. Ονομάζεται η αυξημένη συχνότητα ουρήσεων συνήθως πάνω από οχτώ φορές την ημέρα. Όταν αυτό συμβαίνει κατά τη διάρκεια της νύχτας ονομάζεται νυκτουρία.
- Επιτακτικότητα. Ονομάζεται η έντονη επιθυμία για ούρηση που είναι δύσκολο να την καταστείλεις.
Συνήθως τα συμπτώματα ξεκινάνε ήπια και με το πέρασμα του καιρού μπορεί να γίνουν πιο σοβαρά και ενοχλητικά. Ένας διογκωμένος προστάτης δεν προκαλεί πάντοτε συμπτώματα. Μόνο το 25% με 50% των άντρων με διογκωμένο προστάτη έχουν συμπτώματα. Επίσης η σοβαρότητα των συμπτωμάτων δεν σχετίζεται πάντα με το μέγεθος του προστάτη αλλά και από το πόσο πολύ ο προστάτης συμπιέζει την ουρήθρα.
Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές της υπερπλασίας προστάτη;
Τα συμπτώματα του ουροποιητικού δε χειροτερεύουν σε όλους και σοβαρές εμπλοκές είναι απίθανο να συμβούν στους περισσότερους άντρες. Οι πιθανές ωστόσο επιπλοκές περιλαμβάνουν:
- Αιματουρία. Ένας μεγάλος προστάτης έχει συνήθως πλούσια αιμάτωση. Φλέβες στην προστατική ουρήθρα μπορεί να ματώσουν και να προκαλέσουν σημαντικές αιμορραγίες.
- Υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις. Αν η κύστη δεν αδειάζει μετά την ούρηση λόγω φραξίματος στην ροή των ούρων από έναν διογκωμένο προστάτη, δημιουργείται πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη βακτηρίων.
- Λιθίαση της ουροδόχου κύστης. Το αυξημένο υπόλειμα ούρων προκαλεί καθίζηση κρυστάλων στο βυθό της ουροδόχου κύστης με αποτέλεσμα το σχηματισμό λίθων.
- Επίσχεση ούρων. Σε μερικές περιπτώσεις η απόφραξη των ούρων είναι ολική και ο ασθενής δεν μπορεί να ουρήσει. Είναι πολύ άβολο και επώδυνο και μπορεί να χρειαστεί τοποθέτηση καθετήρα για την παροχέτευση της κύστης.
- Ακράτεια ούρων από υπερπλήρωση. Σε ορισμένες περιπτώσεις επίσχεσης ούρων ο ασθενής χάνει ούρα παρά τη θελησή του γιατί η ουροδόχος κύστη δεν χωράει άλλο.
- Εκκολπώματα της ουροδόχου κύστης. Αν η πίεση που ασκείται από την ουροδόχο κύστη για να βγουν τα ούρα είναι πολύ μεγάλη λόγω του διογκωμένου προστάτη, υπάρχει περίπτωση να δημιουγηθούν κήλες του βλενογόνου της κύστης δια του μυικού τοιχώματος.
- Αποφρακτική ουροπάθεια. Από υψηλές ενδοκυστικές πιέσεις υπάρχει επίσης ο κίνδυνος να παλινδρομούν ούρα προς τα νεφρά με κίνδυνο νεφρικής ανεπάρκειας. Στον υπέρηχο νεφρών φαίνεται διάταση του πυελοκαλυκικού συστήματος των νεφρών.
Χρειάζομαι εξετάσεις;
Η διάγνωση της υπερπλασίας προστάτη είναι κλινική και βασίζεται στα συμπτώματα που αναφέρει ο ασθενής. Εξετάσεις δε χρειάζονται για να τεκμηριωθεί η διάγνωση αλλά για να ελεγχθεί ότι δεν έχουν δημιουργηθεί επιπλοκές. Οι εξετάσεις επίσης είναι χρήσιμες στον αποκλεισμό άλλων αιτίων των συμπτωμάτων και μερικές φορές για να έχει ο γιατρός μια ιδέα του μεγέθους του προστάτη.
Εξετάσεις που μπορεί να χρειαστούν για την υπερπλασία προστάτη είναι:
- Κλινική εξέταση. Αυτή περιλαμβάνει την ψηλάφηση της κύστης διαμέσου του κοιλιακού τοιχώματος και την ψηλάφηση του προστάτη με δακτυλική εξέταση δια του ορθού. Η δακτυλική εξέταση δίνει χρήσιμες πληροφορίες για το μέγεθος και τη σύσταση του προστάτη.
- Εξετάσεις αίματος και ούρων μπορεί να γίνουν για να ελεγχθεί η νεφρική λειτουργία, να αποκλειστεί μια ουρολοίμωξη και να ελεγχθεί αν υπάρχει παρουσία αίματος στα ούρα.
- Εάν υπάρχουν επιπλοκές ή αν τα συμπτώματα είναι πολύ ενοχλητικά ουρολόγος μπορεί να συστήσει και άλλες εξετάσεις όπως για παράδειγμα την κυστεοσκόπηση για να ελεγχθεί το εσωτερικό της κύστης, την μέτρηση της ροής των ούρων και το υπερηχογράφημα για τον έλεγχο των νεφρών και του υπολείμματος μετά την ούρηση.
- Μπορεί να σας ζητηθεί να συμπληρώσετε ένα ημερολόγιο ούρησης για μερικές ημέρες. Αυτό θα περιέχει πληροφορίες όπως για παράδειγμα τον αριθμό και της ποσότητας των ουρήσεων κατά τη διάρκεια της μέρας και της νύχτας καθώς επίσης και την μέτρηση των υγρών που έχετε καταναλώσει.
- Μπορεί να ζητηθεί μέτρηση του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA). Το PSA αυξάνει με το μέγεθος του προστάτη, αλλά χρησιμεύει και στον προληπτικό έλεγχο για καρκίνο προστάτη.
Χρειάζεται πάντοτε θεραπεία;
Στις περισσότερες περιπτώσεις ένας διογκωμένος προστάτης δεν δημιουργεί κανένα πρόβλημα ούτε δημιουργεί επιπλοκές. Το κατά πόσο χρειάζεται θεραπεία συνήθως εξαρτάται από το πόσο ενοχλητικά είναι τα συμπτώματα για τον ίδιο τον ασθενή.
Ποιες είναι οι θεραπευτικές επιλογές για την υπερπλασία προστάτη;
Συντηρητική αγωγή – προσεκτική παρακολούθηση.
Εάν τα συμπτώματα είναι ήπια, αυτή μπορεί να είναι η καλύτερη επιλογή. Μπορούμε απλώς να περιμένουμε να δούμε πως θα πάνε τα πράγματα. Η κατάσταση μπορεί να επανεκτιμάται κάθε χρόνο ή και νωρίτερα εάν υπάρχει αλλαγή στα συμπτώματα.
Φαρμακευτική αγωγή
Αναστολείς α-υποδοχέων.
Δρουν χαλαρώνοντας τις λείες μυϊκές ίνες του προστάτη. Έχουν άμεση θεραπευτική δράση αν και χρειάζονται περίπου 6 εβδομάδες για το μέγιστο αποτέλεσμα. Πιθανές παρενέργειες είναι η ορθοστατική υπόταση και η παλίνδρομη εκσπερμάτιση. Κάντε κλικ εδώ για περισσότερα σχετικά με τα φάρμακα για προβλήματα ούρησης.
Αναστολείς της 5 α ρεδουκτάσης.
Υπάρχουν δύο φάρμακα σε αυτή την κατηγορία, η φιναστερίδη και η ντουταστερίδη. Δρουν εμποδίζοντας την μετατροπή της τεστοστερόνης σε διυδροτεστοστερόνη στο εσωτερικό του προστάτη. Με τον τρόπο αυτό ελαττώνουν το μέγεθος του προστάτη και συνιστώνται σε ασθενείς με μέγεθος προστάτη πάνω από 50 κ. εκ. Χρειάζονται όμως 6 έως 9 μήνες για να δείξουν την αποτελεσματικότητα τους. Πιθανές παρενέργειες είναι η μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας.
Μελέτες έχουν δείξει ότι τα φάρμακα αυτά βελτιώνουν τα συμπτώματα του προστάτη, μειώνουν τον κίνδυνο επιπλοκών και καθυστερούν την ανάγκη για χειρουργείο. Η επιλογή της φαρμακευτικής αγωγής εξαρτάται από την βαρύτητα των συμπτωμάτων, το μέγεθος του προστάτη καθώς και από τυχών παρενέργειες. Υπάρχει όμως και η επιλογή της θεραπείας συνδυασμού με φάρμακα και των δύο ομάδων. Κάντε κλικ εδώ για περισσότερα σχετικά με τα φάρμακα για προβλήματα ούρησης.
Φυτικά σκευάσματα
Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν ισχυρές επιστολικές αποδείξεις ότι τα φανταστικά σκευάσματα βελτιώνουν τα συμπτώματα ούρησης που οφείλεται σ’ ένα διογκωμένο προστάτη.
Χειρουργική θεραπεία για την υπερπλασία προστάτη
Η αφαίρεση ενός τμήματος του προστάτη είναι μία επιλογή όταν τα συμπτώματα είναι πάρα πολύ ενοχλητικά ή όταν τα φάρμακα δεν βοηθούν. Περίπου ένας στους τέσσερις άντρες με υπερπλασία προστάτη θα κάνει χειρουργική επέμβαση κάποια στιγμή. Σε αυτά τα χειρουργεία μόνο το κεντρικό τμήμα του προστάτη αφαιρείται ώστε να βελτιωθεί η ροή των ούρων ενώ το περιφερικό κομμάτι παραμένει. Αυτή είναι η διαφορά από το χειρουργείο για τον καρκίνο προστάτη οπού αφαιρείται ολόκληρος ο προστάτης.
Διουρηθρική προστατεκτομή.
Αυτή είναι η πιο συχνή επέμβαση που γίνεται για την υπερπλασία προστάτη. Κάτω από γενική ή ραχιαία αναισθησία ένα κυστεοσκόπιο εισέρχεται στην ουρήθρα και μέσω αυτού περνούν μικρά εργαλεία που επιτρέπουν την διενέργεια της επέμβασης. Στην άκρη του εργαλείου υπάρχει μια ημικυκλική αγκύλη σύρματος μέσα από την οποία περνάει ηλεκτρικό ρεύμα και με αυτήν κόβονται μικρά κομμάτια του προστάτη τα οποία ξεπλένονται στο τέλος επέμβασης. Αυτή επέμβαση δίνει πάντοτε καλή ανακούφιση συμπτωμάτων. Ωστόσο περίπου τα ¾ των ανδρών μετά την επέμβαση θα έχουν παλίνδρομη εκσπερμάτιση. Αυτό σημαίνει ότι με την κλιμάκωση του οργασμού το σπέρμα θα παλινδρομεί στην κύστη. Η σύγχρονη εξέλιξη της διουρηθρικής προστατεκτομής είναι η διπολική διουρηθρική προστατεκτομή με τη μέθοδο TURis. Η μέθοδος TURis επιτρέπει να γίνει η επέμβαση με μεγαλύτερη ασφάλεια και λιγότερες επιπλοκές.
Laser προστατεκτομή.
Είναι η εφαρμογή νέων τεχνολογιών στην κλασική διουρηθρική προσπέλαση. Έχει το πλεονέκτημα της καλύτερης αιμόστασης και λιγότερων αιμορραγιών και μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε ασθενείς που δεν μπορούν να διακόψουν την αντιπηκτική αγωγή. Οι διαθέσιμες τεχνικές για λειζερ προστατεκτομή είναι η GreenLight Laser εξάχνωση του προστάτη και η HoLEP εκπυρήνιση του προστάτη.
Τεχνικές διατήρησης της εκσπερμάτισης
Τόσο οι φαρμακευτικές όσο και οι χειρουργικές θεραπείες για την υπερπλασία προστάτη μπορεί να προκαλέσουν απώλεια της εκσπερμάτισης. Η απώλεια της εκσπαρμάτισης μπορεί να είναι ανατομική (παλίνδρομη) ή νευρολογικής αιτιολογίας. Η απώλεια εκσπερμάτισης προκαλεί πρόβλημα στη γονιμότητα του άνδρα και ψυχολογική δυσφορία σε μερικούς. Ενημερωθείτε εδώ για τις νεώτερες τεχνικές για διατήρηση της εκσπερμάτωσης όπως το Rezum.
