Εφαρμογές Αθλητικής Ψυχολογίας
Συγγραφέας Λίνα Ψούνη Γράφτηκε στις ,
Η αθλητική ψυχολογία δεν απευθύνεται μόνο σε πρωταθλητές ή σε παθολογικές περιπτώσεις αθλητών. Μπορεί να εφαρμοστεί άριστα σε όλους τους παρακάτω τομείς
- στο χτίσιμο των ψυχολογικών ικανοτήτων των μικρών αθλητών. Ο αθλητισμός αποτελεί το τέλειο μέσο για την ανάπτυξη ψυχολογικών χαρακτηριστικών όπως η αυτοπεποίθηση, η αυτοεκτίμηση, ο αυτο-έλεγχος, κοινωνικοποίηση κτλ., η βοήθεια ενός αθλητικού ψυχολόγου είναι πολύ σημαντική και αποτελεσματική. Για αυτό το λόγο οι σύγχρονες ακαδημίες στο εξωτερικό έχουν καθοδήγηση από αθλητικό ψυχολόγο.
- στην βελτίωση της εκμάθησης της τεχνικής των αθλημάτων. Μέσω της επιστήμης της κινητικής μάθησης, βελτιώνονται οι διαδικασίες που σχετίζονται με την εξάσκηση και αναπτύσσονται κινητικά πρότυπα μάθησης. Έχει μεγάλη σημασία το πώς διδάσκεται μια κινητική δεξιότητα, πως παρεμβαίνει ο προπονητής στη διόρθωση και βελτίωση, ανάλογα πάντα με το επίπεδο των αθλητών και την ηλικία τους. Πολύ σημαντικό ρόλο έχει η ανατροφοδότηση που χρησιμοποιείται, οι αμοιβές, τα κίνητρα κτλ.
- στη συμβουλευτική αθλητών για μεγιστοποίηση της απόδοσης, είναι ο πιο διαδεδομένος τομέας της αθλητικής ψυχολογίας. Οι αθλητές από μικρή ηλικία μαθαίνουν να διαχειρίζονται το άγχος τους και να αποκτούν την ιδανική ψυχολογία. Όσο αυξάνεται το επίπεδο τόσο περισσότερες λεπτομέρειες εφαρμόζονται μέσω των τεχνικών της αθλητικής ψυχολογίας. Οι πιο γνωστές είναι οι τεχνικές χαλάρωσης, ο αυτοδιάλογος, η νοερή εξάσκηση και ο καθορισμός στόχων.
- στο δέσιμο των ομάδων, απασχολεί πολύ τις ομάδες υψηλού επιπέδου, καθώς επηρεάζει σημαντικά την απόδοση. Βέβαια, απασχολεί και τις ομάδες αναπτυξιακών κατηγοριών οι οποίες εφαρμόζουν βασικούς κανόνες και παιχνίδια για να επιτύχουν καλύτερα αποτελέσματα. Η δημιουργία θετικού κλίματος είναι βασικός παράγοντας για την αποτελεσματικότητα της ομάδας και εξαρτάται βασικά από το πως την επιδιώκει ο προπονητής. Επίσης η διαχείριση σχέσεων, είναι παράγοντας που επιτυγχάνεται με γνώσεις και προσπάθεια.
- η υποστήριξη και συμβουλευτική γονέων των αθλητών, αποτελεί μεγάλο κεφάλαιο στον αθλητισμό, οι γονείς μπορούν να έχουν υποστηρικτικό ρόλο στα παιδιά τους, ενισχύοντας άριστα την απόδοσή τους και από την άλλη, μπορεί να αποτελέσουν εμπόδια ή να «μπλοκάρουν» την απόδοση και την εξέλιξη του αθλητή. Η σωστή ενημέρωση των γονέων, σε όλα τα ηλικιακά στάδια των αθλητών είναι πολύ σημαντική.
- στη συμβουλευτική προπονητών, ο προπονητής είτε έχει γνώσεις αθλητικής ψυχολογίας είτε συμβουλεύεται τον αθλητικό ψυχολόγο, μόνο οφέλη μπορεί να έχει όχι μόνο στην εφαρμογή της προπόνησης, αλλά φυσικά και στα αποτελέσματα. Ο προπονητής παίζει τον κεντρικό ρόλο στην παρακίνηση του αθλητή και την ικανοποίηση που λαμβάνει από την συμμετοχή τους στον αθλητισμό. Η παρακίνηση είναι καθοριστική, για τη διατήρηση της συμμετοχής στον αθλητισμό, όχι μόνο για τις μικρές ηλικίες, αλλά ακόμα και για τους επαγγελματίες αθλητές. Στις μεγαλύτερες ηλικίες, ο προπονητής είναι πολύ σημαντικό να καθοδηγεί την ομάδα και να συμπεριφέρεται έχοντας στο μυαλό του το θα «βγάλει» το καλύτερο αποτέλεσμα από τον κάθε αθλητή. Το προφίλ του προπονητή είναι ηγετικό, το οποίο εμπνέει εμπιστοσύνη και δικαιοσύνη. Ο ικανός προπονητής έχει αυτοπεποίθηση και είναι αποτελεσματικός στη λήψη αποφάσεων. Σημαντικό είναι ο προπονητής να έχει υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη για να καταφέρνει αποτελεσματικά να διαχειρίζεται τα συναισθήματα του, όπως και να διδάσκει τη διαχείρισή τους στους αθλητές του.
- στη συμβουλευτική παραγόντων του αθλητισμού, δηλαδή τα άτομα που ασχολούνται διοικητικά με τον αθλητισμό. Σε γενικές γραμμές, μπορούν να δουλέψουν με τον αθλητικό ψυχολόγο, θέματα επικοινωνίας και οργανωτικής ψυχολογίας, με σκοπό την καλύτερη διαχείριση ενός αθλητικού σωματείου είτε είναι σε ερασιτεχνικό, είτε σε επαγγελματικό επίπεδο.
- στην ανάπτυξη προγραμμάτων αγωγής υγείας, τα προγράμματα αγωγής υγείας αφορούν στις συμπεριφορές οι οποίες έχουν σκοπό την βελτίωση και διατήρηση της καλής υγείας. Τα προγράμματα αυτά σχετίζονται με το σώμα μας και λήψη ουσιών πχ. κάπνισμα, αλκοόλ ντόπινγκ, όπως και την άσκηση και τη διατροφή. Σκοπός του ψυχολόγου είναι η καλλιέργεια των θετικών στάσεων για τις συμπεριφορές που είναι υγιεινές και την αποφυγή των συμπεριφορών που σχετίζονται με τις σωματικές διαταραχές.
- στην αντιμετώπιση ψυχοπαθολογικών προβλημάτων που σχετίζονται με τον αθλητισμό όπως η εξάρτηση από την άσκηση, οι διαταραχές εικόνας σώματος, η χρήση απαγορευμένων ουσιών, η ναρκισσιστική διαταραχή, το σύνδρομο υπερπροπόνησης κ.α.
- στην αντιμετώπιση προβλημάτων που προκύπτουν από τη διακοπή του αθλητισμού, είτε προέρχεται από τραυματισμούς είτε από απόσυρση λόγω της ηλικίας.
Photo by Mike Kilcoyne on Unsplash
