Ισταμίνη
Συγγραφέας iator Γράφτηκε στις ,
Επίσης γνωστό ως: Τρυπτάση, εξέταση αίματος για αλλεργία, Ν-μεθυλισταμίνη
Γιατί γίνεται η εξέταση;
Για την επιβεβαίωση πιθανής διάγνωσης αναφυλαξίας, μαστοκυττάρωσης ή ενεργοποίησης ιστιοκυττάρων.
Πότε πρέπει να γίνεται η εξέταση;
Όταν έχετε συμπτώματα όπως κοκκινίλες, ναυτία, φλεγμονή στο λαιμό ή χαμηλή πίεση αίματος που μπορεί να οφείλεται σε αλλεργική αντίδραση απειλητική για την ζωή. Επίσης όταν ο γιατρός σας υποπτεύεται ότι έχετε μαστοκυττάρωση ή ενεργοποίηση ιστιοκυττάρων.
Πώς χρησιμοποιείται;
Η εξέταση της ισταμίνης είναι χρήσιμη ένδειξη της ενεργοποίησης των ιστιοκυττάρων. Η εξέταση επιβεβαιώνει ότι κάποιος είχε αντίδραση αναφυλαξίας, ή βοηθά στη διάγνωση της μαστοκυττάρωσης, μία σπάνια ομάδα ανωμαλιών που χαρακτηρίζεται από ανώμαλο πολλαπλασιασμό των ιστιοκυττάρων.
Συνήθως η διάγνωση της αναφυλαξίας γίνεται κλινικά, αλλά παρόλα αυτά μπορούν να βοηθήσουν οι εξετάσεις της ισταμίνης και της τρυπτάσης. Αυτό γίνεται όταν ο ασθενής εμφανίζει συχνά επεισόδια και/ή αν η διάγνωση είναι αβέβαιη. Η εξέταση της ισταμίνης στο αίμα γίνεται μόλις εμφανιστούν συμπτώματα.
Εκτός από εξέταση αίματος, μπορεί να ζητηθεί η εξέταση ισταμίνης που πραγματοποιείται με συλλογή ούρων 24ωρου για να εκτιμηθεί η παραγωγή ισταμίνης για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί να ανιχνευτεί στα ούρα ο μεταβολίτης Ν-μεθυλισταμίνη αντί της ισταμίνης.
Η εξέταση της ισταμίνης μπορεί να ζητηθεί μαζί με αυτή της τρυπτάσης για να βοηθηθεί η διάγνωση μαστοκυττάρωσης ή η ανώμαλη ενεργοποίηση των ιστιοκυττάρων. Η δερματική μαστοκυττάρωση προκαλεί κανονικά προβλήματα μόνο στο δέρμα (κυρίως εξανθήματα). Οι άνθρωποι με συστηματική μαστοκυττάρωση ή ανώμαλη ενεργοποίηση των ιστιοκυττάρων ίσως εμφανίσουν αναφυλαξία με όλα τα σχετικά της συμπτώματα.
Πότε ζητείται;
Η εξέταση ισταμίνης δεν ζητείται συχνά. Ο λόγος είναι ότι η διάγνωση της αναφυλαξίας γίνεται χωρίς εξετάσεις και η μαστοκυττάρωση είναι σπάνια. Μερικές φορές ζητείται η εξέταση της ισταμίνης όπως και της τρυπτάσης ζητούνται όταν κάποιος έχει συμπτώματα που παραπέμπουν στην αναφυλαξία, ειδικά όταν η διάγνωση δεν είναι σαφής και/ή τα συμπτώματα είναι επαναλαμβανόμενα. Τα συμπτώματα της αναφυλαξίας είναι:
• Δυσκολία στην αναπνοή, αναπνευστικός συριγμός.
• Ερυθρίαση.
• Κνησμός, συχνά με εμφανή κνίδωση.
• Ελαφρύ πονοκέφαλο ή ζάλη.
• Χαμηλή αρτηριακή πίεση.
• Εξοίδηση του λαιμού, του προσώπου, της γλώσσας και/ή των ματιών.
Πολλά από αυτά τα συμπτώματα συνοδεύονται και με άλλες παθολογικές καταστάσεις.
Η εξέταση μπορεί επίσης να ζητηθεί όταν ο γιατρός υποπτεύεται ότι κάποιος ίσως έχει μαστοκυττάρωση ή διαταραχή στην ενεργοποίηση των ιστιοκυττάρων. Άνθρωποι με αυτές τις διαταραχές έχουν πολλά κοινά συμπτώματα με ανθρώπους με σοβαρές αλλεργίες, αλλά χωρίς κανένα συγκεκριμένο ερέθισμα, όπως έκθεση σε συγκεκριμένα τρόφιμα (π.χ. φιστίκια) ή νύγμα μέλισσας.
Οι άνθρωποι με συστηματική μαστοκυττάρωση έχουν χαρακτηριστικά συμπτώματα όπως πεπτικά έλκη, χρόνια διάρροια, πόνο στις αρθρώσεις, διογκωμένο ήπαρ, διογκωμένο σπλήνα ή λεμφαδένες, εξανθήματα ή χαρακτηριστικό κόκκινο, σοβαρές αλλοιώσεις που μπορεί να εμφανίζονται μεμονωμένα ή κατά εκατοντάδες.
Τί σημαίνει το αποτέλεσμα της εξέτασης;
Η έντονη αύξηση των επιπέδων της ισταμίνης και/ή της τρυπτάσης σε άτομα με συμπτώματα αναφυλαξίας είναι σαφής ένδειξη αυτής της πάθησης.
Τα φυσιολογικά αποτελέσματα της ισταμίνης μπορεί να υποδεικνύουν ότι τα συμπτώματα του ατόμου οφείλονται σε άλλη αιτία ή ότι το δείγμα δεν ελήφθη την κατάλληλη στιγμή. Στην αναφυλαξία, τα επίπεδα της ισταμίνης στο αίμα αυξάνονται γρήγορα και μπορούν να επανέλθουν σε φυσιολογικά επίπεδα μέσα σε 30-60 λεπτά. Αν το δείγμα ληφθεί με μεγάλη καθυστέρηση, τα αποτελέσματα πιθανώς να είναι φυσιολογικά. Αν γίνει επίσης εξέταση τρυπτάσης, η τιμή της μπορεί να συγκριθεί με τα επίπεδα της ισταμίνης. Τα επίπεδα της τρυπτάσης αυξομειώνονται πιο αργά από ότι τα επίπεδα της ισταμίνης, φτάνοντας στο ανώτερο επίπεδο μέσα σε 1 έως 2 ώρες από την παρουσία των συμπτωμάτων.
Αν ο χρόνος λήψης του δείγματος ήταν αυτός που πρέπει και δεν ήταν αυξημένες οι τιμές της ισταμίνης και της τρυπτάσης σε αυτό τότε είναι απίθανο να υπάρχει αναφυλαξία. Παρόλα αυτά μπορεί κάποιος να έχει αναφυλαξία ή μαστοκυττάρωση χωρίς αυξημένες τιμές ισταμίνης και γι’αυτό η διάγνωση δεν μπορεί να αποκλεισθεί, όταν οι εξετάσεις είναι αρνητικές.
Τα αυξημένα επίπεδα ισταμίνης και/ή Ν-μεθυλισταμίνης σε δείγμα ούρων 24ωρου υποδεικνύει ένα περιστατικό που σχετίζεται με την ενεργοποίηση ιστιοκυττάρων. Άτομο με συμπτώματα μαστοκυττάρωσης που παρουσιάζει συνεχώς αυξημένα επίπεδα ισταμίνης ή/και τρυπτάσης, είναι πιθανό να έχει αυτή την ασθένεια. Η διάγνωση πρέπει παρόλα αυτά να επιβεβαιωθεί και με άλλη εξέταση.
Τι άλλο πρέπει να γνωρίζω;
Η ισταμίνη μπορεί να είναι αυξημένη σε κάθε παθολογική κατάσταση που ενεργοποιεί ιστιοκύτταρα, και η απελευθέρωση της μπορεί να προκληθεί από μεγάλη ποικιλία ουσιών.
Η αλλεργική αντίδραση που οφείλεται σε τροφές θεωρείται ότι είναι η πιο συχνή αιτία αναφυλαξίας.
Συμπτώματα που σχετίζονται με την ισταμίνη, όπως έξαψη, κεφαλαλγία, διάρροια, κνησμός, κτλπ., μπορεί να αναπτυχθούν σε μερικούς ανθρώπους μετά από τη λήψη τροφών πλούσιων σε ισταμίνη. Η ισταμίνη υπάρχει σε ποικίλες τροφές, ειδικά σε αυτές που έχουν μεγάλο «χρόνο ωρίμανσης» όπως το τυρί, το κρασί, και το ξυνολάχανο. Επίσης τα συμπτώματα μπορεί να προκληθούν από τη λήψη αλκοόλ, ή από ουσίες που είτε διεγείρουν την απελευθέρωση της ισταμίνης είτε εμποδίζουν τον μεταβολισμό της.
Δηλητηρίαση από ισταμίνη σπανίως μπορεί να προκληθεί μετά από βρώση χαλασμένου ψαριού (π.χ., τόνος, σκουμπρί) το οποίο έχει υψηλές ποσότητες ισταμίνης που παράγεται από βακτήρια. Η λεγόμενη σκομβροειδής δηλητηρίαση από ψάρι, μπορεί να προκαλέσει έξαψη, εφίδρωση, εμετό, κεφαλαλγία και διάρροια.
Κάποιοι καρκινικοί όγκοι του γαστροεντερικού συστήματος παράγουν μεγάλη ποσότητα ισταμίνης.
Απαιτούμενο δείγμα;
Λαμβάνεται δείγμα αίματος από την φλέβα του μπράτσου σας ή γίνεται συλλογή ούρων 24ωρου.
Απαιτείται κάποια προετοιμασία για την δειγματοληψία;
Δεν απαιτείται κάποια προετοιμασία σε περίπτωση αναφυλαξίας, αλλά είναι σημαντικό η δειγματοληψία να γίνει αμέσως μετά την έναρξη των συμπτωμάτων. Αν η εξέταση γίνεται για άλλους λόγους, ο γιατρός σας ενδεχομένως να σς δώσει οδηγίες για την διακοπή λήψης αντισταμινικών και άλλων φαρμάκων. Αυτό πρέπει να συζητηθεί με τον γιατρό σας.
Τι προσδιορίζεται;
Η ισταμίνη είναι μια ουσία που απελευθερώνεται από τα ιστιοκύτταρα όταν αυτά ενεργοποιούνται, συχνά ως μέρος μιας αλλεργικής απρόσβλητης ανταπόκρισης. Η εξέταση προσδιορίζει την ποσότητα της ισταμίνης στο αίμα ή στα ούρα.
Τα ιστιοκύτταρα είναι μεγάλα ιστοκύτταρα που βρίσκονται σε όλο το σώμα. Βρίσκονται κυρίως στο δέρμα, στα τοιχώματα του εντέρου και στις διόδους αέρα και στον μυελό των οστών. Αποτελούν μέρος της φυσιολογικής αντίδρασης του σώματος σε τραυματισμό καθώς επίσης και στην αλλεργική (υπερευαισθησία) αντίδραση. Τα ιστιοκύτταρα περιέχουν κόκκους που αποθηκεύουν χημικές ουσίες, συμπεριλαμβανομένης της ισταμίνης και της τρυπτάσης, τα οποία απελευθερώνονται όταν τα ιστιοκύτταρα ενεργοποιούνται. Η ισταμίνη είναι υπεύθυνη για πολλά από τα συμπτώματα των ανθρώπων με αλλεργίες.
Οι συγκεντρώσεις ισταμίνης στο αίμα και τα ούρα είναι συνήθως πολύ χαμηλές. Σημαντική αύξηση παρατηρείται σε ανθρώπους με σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις και ανοσολογικές διαταραχές στην οποία ο αριθμός των ιστιοκυττάρων είτε αυξάνεται (πολλαπλασιάζεται) είτε ο αριθμός παραμένει σταθερός αλλά ενεργοποιούνται χωρίς προφανείς αλλεργίες.
Η ενεργοποίηση πολλών ιστιοκυττάρων σχετίζεται με σοβαρή μορφή έντονης αλλεργικής αντίδρασης που ονομάζεται αναφυλαξία, η οποία μπορεί να προκαλέσει εξανθήματα (φουσκάλες στο δέρμα), κοκκίνισμα του δέρματος (έξαψη), χαμηλή αρτηριακή πίεση, σοβαρή στένωση των αγωγών αέρα, ακόμα και θάνατο. Με την αναφυλαξία, οι συγκεντρώσεις της ισταμίνης στο αίμα αυξάνονται πολύ γρήγορα, αυξανόμενες μέσα σε 10 λεπτά από την έναρξη των συμπτωμάτων και επιστρέφουν στο κανονικό σε περίπου 30 με 60 λεπτά. Αυτή η αυξημένη παραγωγή επίσης απεικονίζεται λίγο αργότερα και στα ούρα καθώς αποβάλλονται η ισταμίνη και ο βασικός της μεταβολιστής η Ν-μεθυλισταμίνη.
Τα επίπεδα της ισταμίνης και της τρυπτάσης μπορεί να είναι συνεχώς αυξημένα σε ανθρώπους με μαστοκυττάρωση. Αυτή η σπάνια κατάσταση σχετίζεται με τον ανώμαλο πολλαπλασιασμό των ιστιοκυττάρων και την διείσδυση και την συσσώρευση αυτών στο δέρμα (δερματική μαστοκυττάρωση) και/ή στα όργανα του σώματος (συστηματική μαστοκυττάρωση).
Πώς συλλέγεται το δείγμα;
Το δείγμα αίματος συλλέγεται εισάγοντας μία βελόνα στη φλέβα του χεριού. Για συλλογή ούρων 24ωρου, όλα τα ούρα θα πρέπει να φυλάσσονται επί 24 ώρες. Είναι προτιμότερο να κρατείται το δείγμα σε δροσερό, σκοτεινό μέρος όπως π.χ. σε ψυγείο.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Εάν οι συγκεκριμένες ιατρικές εξετάσεις προκαλούν σε εσάς ή σε αγαπημένα σας πρόσωπα, αμηχανία, ή δυσκολία να διαχειριστείτε την κατάσταση σας, θα μπορούσατε να διαβάσετε ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω άρθρα: Coping with Test Pain, Discomfort, and Anxiety (Αντιμετωπίζοντας τη δοκιμασία του πόνου, τη δυσφορία και το άγχος), Tips on Blood Testing (Μικρές συμβουλές για τις εξετάσεις αίματος), Tips to Help Children through Their Medical Tests (Σύντομες συμβουλές να βοηθήσετε τα παιδιά για την υποβολή τους σε ιατρικές εξετάσεις), και Tips to Help the Elderly through Their Medical Tests (Σύντομες συμβουλές να βοηθήσετε τα ηλικιωμένα άτομα για την υποβολή τους σε ιατρικές εξετάσεις).
Ένα ακόμη άρθρο, το «Ακολουθήστε Αυτό Το Δείγμα» (Follow That Sample), παρέχει σύντομες πληροφορίες για τη συλλογή και την διαδικασία λήψης δείγματος αίματος και καλλιέργειας φαρυγγικού δείγματος.
Χρειάζεται κάποια δοκιμασία για να διαβεβαιωθεί η ποιότητα του δείγματος;
Αν υπάρχει υποψία για αναφυλαξία, είναι σημαντικό να ληφθεί δείγμα πολύ σύντομα αμέσως μετά την έναρξη των συμπτωμάτων. Αν οι εξετάσεις γίνονται για άλλους λόγους, ίσως σας δοθούν οδηγίες να αποφύγετε αντισταμινικά ή άλλα φάρμακα. Αυτό πρέπει να συζητηθεί με το γιατρό σας.
1.Η ισταμίνη προκαλεί κάτι άλλο εκτός από συμπτώματα αλλεργικής αντίδρασης;
Ναι. Εκτός απο αλλεργικές αντιδράσεις, η ισταμίνη παίζει ρόλο σε φλεγμονώδεις διεργασίες, διεγείρει την έκκριση γαστρικού υγρού, λειτουργεί σαν νευροδιαβιβαστής, διαστέλλει τα αιμοφόρα αγγεία, αυξάνει την διαπερατότητα των αγγείων (επιτρέπει στα υγρά να μετακινούνται μέσω των τοιχομάτων των αιμοφόρων αγγείων), επηρεάζει την σύσπαση των λείων μυών στο παχύ και λεπτό έντερο και στους πνεύμονες, και επηρεάζει τον ρυθμό και την σύσπαση της καρδιάς. Έχουν δημιουργηθεί φάρμακα που εμποδίζουν κάποιες δράσεις της ισταμίνης, συμπεριλαμβανομένων αντιϊσταμινικών και ουσιών που μειώνουν την έκκριση στομαχικών υγρών.
2.Άν πιστεύω ότι έχω κάποια αλλεργία πρέπει να κάνω εξέταση ισταμίνης;
Ο γιατρός σας μπορεί να παραγγείλει συγκεκριμένες αλλεργικές εξετάσεις για να μπορέσει να εντοπίσει σε ποιες ουσίες είστε αλλεργικοί, αλλά η εξέταση ισταμίνης γίνεται συνήθως μόνο αν παρουσιαστούν σοβαρά αλλεργικά συμπτώματα (όπως αυτά της αναφυλαξίας). Η πλειονότητα των ανθρώπων με αλλεργίες δεν θα χρειαστεί να κάνουν ποτέ εξέταση ισταμίνης.
3. Πώς αντιμετωπίζεται η αναφυλαξία;
Η αναφυλαξία μπορεί να αποβεί ταχέως θανατηφόρα και απαιτεί άμεση φαρμακευτική αγωγή με ενέσεις επινεφρίνης και άλλων φαρμάκων. Αυτό επιτυγχάνεται με προσεκτική παρακολούθηση αφού δεν είναι σπάνιο η αναφυλαξία να επανακάμψει εντός λίγων ημερών. Όσοι γνωρίζουν οτι έχουν σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις θα ήταν καλό να έχουν πάντα μαζί τους μία συσκευή με ένεση επινεφρίνης έκτακτης ανάγκης.
4.Μπορεί η εξέταση ισταμίνης να γίνει στο ιατρείο του ιατρού μου;
Όχι. Παρόλο που το δείγμα σας μπορεί να ληφθεί στο ιατρείο του γιατρού σας, αυτό θα σταλεί σε εργαστήριο για ανάλυση. Η εξέταση της ισταμίνης είναι εξειδικευμένη και εκτελείται μόνο σε μεγάλα ή εξειδικευμένα εργαστήρια.
