Γιατί καθυστερεί τόσο η διάγνωση της ενδομητρίωσης;
Συγγραφέας Ιάκωβος Σούσης Γράφτηκε στις ,
Η 1 στις 10 γυναίκες πάσχουν από ενδομητρίωση και πάρα πολλές δεν το γνωρίζουν. Υπολογίζεται ότι κατά μέσο όρο μία γυναίκα που πάσχει από αυτή τη χρόνια γυναικολογική πάθηση έχει διάγνωση 5-12 χρόνια μετά την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων.
Η ενδομητρίωση μπορεί να καταστρέψει την καθημερινότητα μίας γυναίκας, προκαλώντας έντονο πόνο κατά την έμμηνο ρύση, τη σεξουαλική επαφή, αλλά και να προκαλέσει υπογονιμότητα.
Ερευνητές ανέλυσαν τους λόγους που καθυστερεί τόσο η διάγνωση της ενδομητρίωσης. Βασικοί παράγοντες είναι ότι θεωρείται «φυσιολογικό» να πονάει μία γυναίκα όταν έχει περίοδο, ότι η ενδομητρίωση έχει πολλά διαφορετικά συμπτώματα και συχνά συγχέεται με άλλες γυναικολογικές παθήσεις, αλλά και ότι δεν είναι πολλές φορές επαρκής η εκπαίδευση των ιατρών και δεν γίνεται παραπομπή της γυναίκας σε ειδικό.
Η ανασκόπηση ρίχνει φως σε διάφορους τομείς με στόχο να μειωθεί ο χρόνος διάγνωσης και θεραπείας της ενδομητρίωσης.
Τι είναι η ενδομητρίωση
Η ενδομητρίωση είναι μια γυναικολογική πάθηση κατά την οποία ιστός που μοιάζει με το ενδομήτριο (τη φόδρα της μήτρας) αναπτύσσεται έξω από τη μήτρα. Εστίες ενδομητρίωσης μπορεί να υπάρχουν σε διάφορα σημεία του σώματος, συμπεριλαμβανομένων των ωοθηκών, των σαλπίγγων και της ουροδόχου κύστης.
Η ενδομητρίωση είναι χρόνια πάθηση και η θεραπεία επικεντρώνεται κυρίως στη διαχείριση των συμπτωμάτων. Το κύριο σύμπτωμα είναι ο πόνος, συχνά στην περιοχή της πυέλου (λεκάνης).
Ο πόνος μπορεί να εμφανίζεται συγκεκριμένες στιγμές, όπως κατά την έμμηνο ρύση ή τη σεξουαλική επαφή. Μπορεί επίσης να υπάρχουν και άλλα συμπτώματα, όπως χρόνια κόπωση ή δυσκολία να μείνει έγκυος μία γυναίκα. Τα συμπτώματα της ενδομητρίωσης μπορεί μερικές φορές να βελτιωθούν μετά την εμμηνόπαυση.
Η ενδομητρίωση μπορεί να εξουθενώσει μία γυναίκα. Μπορεί να πονά κατά την επαφή, να έχει πόνους με τις κινήσεις του εντέρου, διάρροια, δυσκοιλιότητα, συχνουρία και επείγουσα ανάγκη για ούρηση, πολύ αίμα στην περίοδο, πόνους στο στήθος ή το πόδι και χρόνια κόπωση.
Δεν υπάρχουν επί του παρόντος μη επεμβατικές διαγνωστικές μέθοδοι όπως ο υπέρηχος ή μία εξέταση αίματος, που θα μπορούσαν να διαγνώσουν αξιόπιστα την ενδομητρίωση. Για να είναι σίγουρη μία γυναίκα πως πάσχει από ενδομητρίωση πρέπει να το διαπιστώσει λαπαροσκοπικά ο γιατρός της.
Εμπόδια στη διάγνωση της ενδομητρίωσης
Όπως είπαν οι ερευνητές, αυτή η αναθεώρηση περιλάμβανε 13 μελέτες που πληρούσαν αυστηρά κριτήρια καταλληλότητας. Όλες οι μελέτες περιελάμβαναν είτε γυναίκες με ενδομητρίωση είτε επαγγελματίες υγείας που είχαν εμπειρία στη διάγνωση της ενδομητρίωσης.
Με βάση μια ανάλυση αυτών των άρθρων, οι ερευνητές εντόπισαν θέματα, τα οποία εμπίπτουν σε τέσσερις κατηγορίες που συμβάλλουν στην καθυστερημένη διάγνωση:
- Εξατομικευμένοι παράγοντες
- Διαπροσωπικές επιρροές
- Παράγοντες του συστήματος υγείας
- Παράγοντες που σχετίζονται ειδικά με την ενδομητρίωση
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι σε ατομικό επίπεδο, πολλές γυναίκες δυσκολεύονταν να κατανοήσουν τον τυπικό πόνο της εμμήνου ρύσεως, πίστευαν ότι ο πόνος είναι «κανονικός» και ότι έπρεπε απλώς να τον αντιμετωπίσουν. Αυτές οι πεποιθήσεις και τα μέτρα που λάμβαναν οι γυναίκες για να αντιμετωπίσουν μόνες τους τον πόνο, επηρέαζαν το χρονικό διάστημα που περνούσε πριν υπάρξει διάγνωση της ενδομητρίωσης.
Σε διαπροσωπικό επίπεδο, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το ταμπού που υπάρχει σχετικά με το να συζητάμε τα προβλήματα της εμμήνου ρύσεως, αλλά και η κοινωνία που θεωρεί φυσιολογικό τον πόνο της περιόδου είναι παράγοντες που καθυστερούν ακόμα περισσότερο τη διάγνωση.
Τέλος, το σύστημα υγείας και η ίδια η πάθηση επηρέασαν το χρόνο διάγνωσης. Για παράδειγμα, οι συμμετέχουσες ανέφεραν ότι οι παθολόγοι δεν ασχολούνται με τις ανησυχίες της γυναίκας ή φαίνεται ότι δεν έχουν γνώσεις σχετικά με την ενδομητρίωση. Ομοίως, οι επαγγελματίες υγείας που έλαβαν μέρος στη μελέτη, είπαν ότι δεν έχουν επαρκή εκπαίδευση σχετικά με την ενδομητρίωση και πολλοί είπαν ότι δεν είχαν σαφείς κλινικές οδηγίες για τη διάγνωση.
Σημαντικά προβλήματα υπήρχαν και στην επικοινωνία. Μερικές φορές οι γιατροί χορηγούν αντισυλληπτικά χάπια για να βοηθήσουν τόσο στη διάγνωση όσο και στη θεραπεία της ενδομητρίωσης. Οι συμμετέχουσες όμως, δεν λάμβαναν πάντα σαφείς εξηγήσεις για τον λόγο που αποκλείστηκαν άλλες διαγνώσεις ή για τη στρατηγική πίσω από τη χρήση από του χαπιού.
Έλλειψη διαγνωστικών εξετάσεων για ενδομητρίωση
Οι γιατροί τόνισαν ότι τα συμπτώματα της ενδομητρίωσης μπορεί να μοιάζουν πολύ με τα συμπτώματα άλλων παθήσεων, με αποτέλεσμα να καθυστερεί η διάγνωση. Αντικειμενικά, η διάγνωση της ενδομητρίωσης είναι δύσκολη, καθώς δεν υπάρχουν μη επεμβατικές εξετάσεις που μπορούν να δώσουν μία ακριβή διάγνωση. Επίσης υπήρχαν καθυστερήσεις στις παραπομπές των ασθενών.
Ένας λόγος ήταν η εσφαλμένη αντίληψη ότι η λαπαροσκοπική χειρουργική είναι το μόνο μέσο διάγνωσης. Οι γιατροί είχαν επίσης αμφιβολίες τη χρησιμότητα της διάγνωσης της ενδομητρίωσης.
Η επικεφαλής της μελέτης υποστήριξε ότι θα πρέπει να υπαρξουν αλλαγές σε πολλά επίπεδα προκειμένου να μην στέκονται εμπόδιο στη διάγνωση όλα τα παραπάνω.
«Υπάρχουν τελικά σε όλο το «ταξίδι» της ενδομητρίωσης καθυστερήσεις προκειμένου να υπάρξει διάγνωση. Πρέπει να στοχεύσουμε σε διαφορετικά επίπεδα: από την κοινωνία, που θεωρεί φυσιολογικό τον πόνο στην έμμηνο ρύση και την ανοιχτή συζήτηση για τα προβλήματα της περιόδου, μέχρι τους γιατρούς, που πρέπει να είναι εκπαιδευμένοι και ενημερωμένοι για τους τρόπους διάγνωσης και ταυτοχρόνως να ακούνε τις ασθενείς όταν τους λένε ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα με την περίοδό τους».
Χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να διαπιστώσουμε πως οι ασθενείς αισθάνονται που οι κατευθυντήριες οδηγίες έχουν αλλάξει και δίνουν περισσότερη σημασία στην εμπειρική αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της ενδομητρίωσης, παρά στην οριστική διάγνωσή της με τη λαπαροσκόπηση. Αυτό αποθάρρυνε τους παθολόγους από το να παραπέμψουν τις γυναίκες σε εξειδικευμένο γιατρό, με αποτέλεσμα να καθυστερεί η διάγνωση και η θεραπεία.
Είναι σημαντικό να μιλάμε για τα συμπτώματα της ενδομητρίωσης
Είναι εξαιρετικά σημαντικό οι γυναίκες που πιστεύουν ότι μπορεί να πάσχουν από ενδομητρίωση να μιλούν με τον γιατρό τους για αυτό που τους συμβαίνει και να ζητούν τη γνώμη ενός γιατρού, ο οποίος έχει την εμπειρία και τις γνώσεις για να κάνει τη διάγνωση της ενδομητρίωσης. Είναι επίσης πολύ σημαντικό οι γιατροί να λαμβάνουν σοβαρά υπόψιν την άποψη της γυναίκας που τους λέει ότι κάτι δεν είναι φυσιολογικό με την περίοδό της και εάν δεν έχουν την απαραίτητη εμπειρία για τη διάγνωση της ενδομητρίωσης, να παραπέμπουν τις ασθενείς σε εξειδικευμένους γιατρούς.
Ιάκωβος Σούσης,
Μαιευτήρας Γυναικολόγος, Ιατρός Αναπαραγωγής
