Τι είναι η συστροφή του όρχι.
Συγγραφέας Αντώνης Λογοθέτης Γράφτηκε στις ,
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΣΥΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΟΡΧΙ
Αποτελεί τη συχνότερη οξεία ουρολογική πάθηση στα παιδιά και τους εφήβους, με συχνότητα 1/4.000 σε άντρες ηλικίας μέχρι 25 ετών, ενώ έχει παρατηρηθεί και κατά τη διάρκεια της ενδομήτριας ζωής. Ως προς την παθογένεια της κατάστασης ενοχοποιούνται διάφοροι ανατομικοί παράγοντες, κοινή παράμετρος των οποίων είναι η ανεπαρκής καθήλωση του όρχεως στο όσχεο και η μεγάλη κινητικότητα αυτού εντός του ιδίως ελυτροειδούς χιτώνα.
Εκλυτικοί παράγοντες μπορεί να είναι αιφνίδιες κινήσεις ή κακώσεις. Η συστροφή μπορεί να είναι εξωελυτροειδική (περιστρέφεται ολόκληρος ο σπερματικός τόνος), ενδοελυτροειδική (συστροφή εντός του ελυτροειδούς χιτώνα) ή συστροφή του μεσορχίου (συστροφή μόνο του όρχεως με άξονα το μεσόρχιο).
Κλινικές εκδηλώσεις της συστροφής του όρχι.
Η τυπική κλινική εικόνα είναι ιδιαιτέρως θορυβώδης με αιφνίδια εγκατάσταση στον όρχι οξέος άλγους που ορισμένες φορές επεκτείνεται κατά μήκος του σπερματικού τόνου και σύντομα συνοδεύεται από επώδυνη, σκληρή διόγκωση του ημιοσχέου. Σε ορισμένες περιπτώσεις συνοδεύεται από ναυτία και, σπανιότερα, από εμετούς. Είναι δυνατόν, επίσης, το άλγος και το οίδημα να είναι ηπιότερα. Ο όρχις φαίνεται να είναι τραβηγμένος προς το έξω στόμιο του βουβωνικού πόρου, ενώ στο αρχικό στάδιο είναι δυνατή η ψηλάφηση της επιδιδυμίδας σε έκτοπη θέση, πράγμα που καθίσταται αδύνατο στη συνέχεια λόγω του οιδήματος που αναπτύσσεται.
ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΣΥΣΤΡΟΦΗΣ ΤΟΥ ΟΡΧΙ
Η διάγνωση τίθεται από την κλινική εικόνα όταν αυτή είναι τυπική, αλλά στην καθημερινή κλινική πρακτική υπάρχει κίνδυνος λανθασμένης διάγνωσης. Το «σημείο του Prehn» συνίσταται σε ανύψωση του όρχεως προς την ηβική σύμφυση, με αποτέλεσμα την επίταση του άλγους σε συστροφή και ύφεση σε ορχεοεπιδιδυμίτιδα, έχει όμως σχετική διαγνωστική αξία και δεν είναι αξιόπιστο στη διαφοροδιάγνωση των καταστάσεων αυτών. Λίγο πιο αξιόπιστη θεωρείται η κατάργηση σε συστροφή όρχεως του αντανακλαστικού του κρεμαστήρα μυός – σύσπαση και έλξη προς τα πάνω του σύστοιχου όρχεως με αφή της έσω επιφάνειας του μηρού, ιδιαιτέρως σε παιδιά, ενώ το αντανακλαστικό διατηρείται στην ορχεοεπιδιδυμίτιδα.
Η οξεία ορχεοεπιδιδυμίτιδα είναι σπάνια σε μικρή ηλικία και συνήθως συνοδεύεται από ευρήματα στη γενική ούρων (πυουρία). Σημαντικές δυσκολίες στο να τεθεί διάγνωση μπορεί να προκύψουν σε καταστάσεις όπου η συστροφή δεν έχει τυπική κλινική εικόνα, ή επιπλέκεται με άλλες καταστάσεις, όπως:
Συστροφή ενώ συνυπάρχει φλεγμονή ή λοιμώδης νόσος.
Συστροφή σε παραμελημένο όγκο του όρχεως.
Συστροφή μετά από κάκωση.
Συστροφή έκτοπου όρχεως.
Συστροφή σε νεογνό.
Συστροφή με μικρή ένταση και διάρκεια του άλγους, που ταιριάζει περισσότερο με εικόνα συστροφής κύστης Morgagni.
Σε κάθε περίπτωση, εξαιρετικά σημαντική βοήθεια προσφέρει το έγχρωμο Doppler υπερηχοτομογράφημα και το σπινθηρογράφημα με 99mTc, με σημαντικό μειονέκτημα του τελευταίου το χρονοβόρο της διαδικασίας.
ΕΞΕΛΙΞΗ ΣΤΗΣ ΣΥΣΤΡΟΦΗΣ ΤΟΥ ΟΡΧΙ
Σε σπάνιες περιπτώσεις παρατηρείται αυτόματη ανάταξη. Συνήθως όμως μέσα σε λίγες ώρες επέρχεται ισχαιμική νέκρωση του όρχεως.Σε επώδυνο και διογκωμένο όσχεο στα παιδιά οι παρακλινικές εξετάσεις, για να διαπιστωθεί το αίτιο, δεν πρέπει να καθυστερούν τη χειρουργική επέμβαση καθώς αυξάνει ο κίνδυνος για τη νέκρωση του όρχεως.
Κλινικά τα τοπικά ευρήματα υποχωρούν σιγά σιγά, ανεβαίνει η θερμοκρασία, ο όρχις γίνεται σκληρός, και σε λίγες εβδομάδες μετατρέπεται σε έναν μικρό ατροφικό όρχι. Άλλοτε, ο νεκρωμένος όρχις παθαίνει διαπύηση, το όσχεο φλεγμαίνει, συριγγοποιείται και από το συρίγγιο βγαίνουν τα υπολείμματα του νεκρωμένου οργάνου.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΣΥΣΤΡΟΦΗΣ ΤΟΥ ΟΡΧΙ
Η θεραπεία είναι χειρουργική με οσχεϊκή τομή, ανάταξη της συστροφής και καθήλωση του όρχεως στο όσχεο (ορχεοπηξία) το ταχύτερο δυνατόν. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι η πιθανότητα σωτηρίας του όρχεως είναι 83% αν η ανάταξη γίνει μέχρι 5 ώρες από την έναρξη των συμπτωμάτων, 70% αν γίνει εντός 10 ωρών και 20% αν είναι πάνω από 12 ώρες, ανάλογα πάντα και με το βαθμό συστροφής γύρω από τον άξονα. Ορχεοπηξία πρέπει να γίνεται και στον άλλο όρχι λόγω της αυξημένης πιθανότητας επανάληψης του επεισοδίου και σε αυτόν. Στην περίπτωση που ο όρχις κρίνεται ως μη βιώσιμος, συνιστάται ορχεκτομή επειδή θεωρείται πως αν παραμείνει υπάρχει κίνδυνος ανάπτυξης αντισπερματικών αντισωμάτων που θα επηρεάσουν στο μέλλον τον υγιή όρχι, αν και πολλοί ερευνητές διαφωνούν με την άποψη αυτή.
Το μόνο βέβαιο είναι πως αν τεθεί υποψία συστροφής όρχεως, έστω και χωρίς να είναι επαρκώς αποδεδειγμένη, είναι προτιμότερο να χειρουργηθεί μια επιδιδυμίτιδα, παρά να διαφύγει μια συστροφή όρχεως.
Αντώνης Λογοθέτης,
Χειρουργός Ουρολόγος-Ανδρολόγος
