Τροφική αλλεργία
Συγγραφέας Ιωάννα Κοντογιωργάκη Γράφτηκε στις ,
Η τροφική αλλεργία προκύπτει από τη “λανθασμένη” αναγνώριση μιας τροφής από το ανοσοποιητικό σύστημα. Η συχνότητα της τροφικής αλλεργίας έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια και έχει φτάσει να αφορά έως και το 8% των παιδιών και το 3-4% των ενηλίκων στις δυτικού τύπου κοινωνίες.
Η τροφική αλλεργία υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής του ασθενή κυρίως λόγω των διαιτητικών περιορισμών, αλλά και του διαρκώς αιωρούμενου κινδύνου για αντίδραση σε κάποια τυχαία έκθεση στην αλλεργιογόνο τροφή. Η τροφική αλλεργία μπορεί να διαχωριστεί σε άμεσου τύπου (με έναρξη συμπτωμάτων πολύ γρήγορα από την κατανάλωση της υπεύθυνης τροφής) και σε επιβραδυνόμενου τύπου (καθυστερημένη εμφάνιση συμπτωμάτων).
Οι άμεσες αντιδράσεις οφείλονται στην παραγωγή ειδικών αλλεργικών αντισωμάτων από τον οργανισμό και εμφανίζονται γρήγορα (συνήθως σε λίγα λεπτά) μετά την κατανάλωση του τροφικού αλλεργιογόνου. Τα συμπτώματα που προκαλούνται σε μια άμεσου τύπου τροφική αντίδραση ποικίλουν από π.χ. μεμονωμένα δερματικά συμπτώματα μέχρι την πολύ σοβαρή αναφυλαξία.
Η διάγνωση στηρίζεται κυρίως στο ιστορικό και στις διαγνωστικές εξετάσεις που περιλαμβάνουν τα δερματικά τεστ νυγμού (skin prick tests) και τον αιματολογικό έλεγχο. Η πολύπλευρη αυτή προσέγγιση μπορεί να αποσαφηνίσει την πιθανότητα τροφικής αλλεργίας. Είναι λάθος ένας ασθενής να “βαφτίζεται” αλλεργικός και να καταφεύγει σε δίαιτες αποκλεισμού τροφίμων μόνο μετά από διαγνωστικό έλεγχο, π.χ. βρέθηκε σε τυχαίο αιματολογικό έλεγχο αλλεργία στο αμύγδαλο. Για το λόγο αυτό, οι εργαστηριακές εξετάσεις γίνονται μόνο επί τη βάσει συμβατού ιστορικού και αξιολογούνται με βάση αυτό. Σε περίπτωση που πιθανολογείται ισχυρά η κλινική ανοχή (δηλαδή η απουσία της αλλεργίας), η τροφή εισάγεται στη διατροφή του ασθενή με ελεγχόμενη πρόκληση, υπό ιατρική παρακολούθηση, ώστε να μπορεί να χορηγηθεί στη συνέχεια άφοβα στο σπίτι. Αντίθετα, στις περιπτώσεις όπου η αλλεργία αξιολογείται ως αρκετά πιθανή, παρέχεται ειδική συμβουλευτική για τους τρόπους αποφυγής του τροφίμου. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στα έτοιμα φαγητά καθώς συχνά περιέχουν διάφορα κρυμμένα αλλεργιογόνα. Επιπλέον, με τη συμβουλευτική θα περιοριστούν οι άσκοποι αποκλεισμοί τροφίμων, που βασίζονται σε αναπόδεικτη προφορική γνώση. Για παράδειγμα, εσφαλμένα οι περισσότεροι ασθενείς με αλλεργία σε κάποιο ψάρι αποφεύγουν την κατανάλωση θαλασσινών.
Η πρόγνωση της τροφικής αλλεργίας άμεσου τύπου εξαρτάται από το υπεύθυνο τρόφιμο, την ηλικία του ασθενή και πολλούς άλλους παράγοντες. Γενικά, τα παιδιά ξεπερνάνε ευκολότερα τις αλλεργίες τους, ειδικά αν πρόκειται για αλλεργία στο γάλα αγελάδας και το αυγό. Σε ένα μεγάλο αριθμό αλλεργικών παιδιών είναι δυνατή η ενεργητική αντιμετώπιση (απευαισθητοποίηση) της τροφικής αλλεργίας. Με τον τρόπο αυτό επιχειρείται η σταδιακή και ελεγχόμενη χορήγηση της τροφής, αυτούσιας ή σε τροποποιημένη μορφή. Για παράδειγμα, ένα παιδί με επίμονη τροφική αλλεργία στο γάλα ή στο αυγό μπορεί να μειώσει τη συνολική διάρκεια της αλλεργίας του, αν εισαγάγει υπό ιατρική καθοδήγηση, στο καθημερινό διαιτολόγιο κατάλληλα θερμικά επεξεργασμένο αλλεργιογόνο και σε κατάλληλη δοσολογία (π.χ. ψημένο αυγό ή γάλα). Αυτό έχει ως στόχο την ταχύτερη αποδρομή της αλλεργίας.
