Αστάθεια επιγονατίδας
Συγγραφέας Νικόλαος Ε. Κουκουλιάς Γράφτηκε στις ,
Η επιγονατίδα είναι το μεγαλύτερο σησαμοειδές οστούν του σώματος (σησαμοειδή είναι τα οστά που περικλείονται σε ένα τένοντα) και περικλείεται στον εκτατικό μηχανισμό του γόνατος (καταφυτικός τένοντα του τετρακεφάλου, εικόνα 1). Η επιγονατίδα φυσιολογικά κινείται προς τα κάτω και πάνω, κατά την κάμψη και έκταση του γόνατος ακολουθώντας την πορεία της μηριαίας τροχιλίας, μιας αύλακας δηλαδή στην πρόσθια επιφάνεια του μηριαίου οστού, σχηματίζοντας έτσι την επιγονατιδομηριαία άρθρωση.
Η φυσιολογική πορεία της κίνησης της επιγονατίδας εξασφαλίζεται και καθορίζεται από διάφορους παράγοντες οι κυριότεροι από τους οποίους είναι:
- Το φυσιολογικό σχήμα και κυρίως το βάθος της μηριαίας τροχιλίας.
- Τους συνδέσμους που σταθεροποιούν την επιγονατίδα κατά την κίνησή της (στατικοί σταθεροποιητές).
- Τους μύες που καθορίζουν την κίνηση της επιγονατίδας (δυναμικοί σταθεροποιητές).
Ορισμός
Ως αστάθεια της επιγονατίδας ορίζεται η μερική (υπεξάρθρημα) ή και τέλεια (εξάρθρημα) παρεκτόπιση της επιγονατίδας από την φυσιολογική της πορεία, έξω δηλαδή από την αύλακα στην οποία κινείται (μηριαία τροχιλία) κατά την κάμψη-έκταση του γόνατος. Σχεδόν πάντα η αστάθεια της επιγονατίδας συμβαίνει προς τα έξω και συνήθως ακολουθεί ένα μεμονωμένο επεισόδιο εξαρθρήματος. Οι βασικότερες αιτίες αστάθειας είναι η αβαθής μηριαία τροχιλία, η ρήξη των συνδέσμων της επιγονατίδας, και ο μη φυσιολογικός άξονας έλξης του τετρακεφάλου.
Κλινική εικόνα – Διάγνωση
Στις πιο προχωρημένες περιπτώσεις, ο ασθενής παραπονείται για επανειλημμένα επεισόδια υπεξαρθρήματος ή και εξαρθρήματος της επιγονατίδας (video 1). Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις όπου τα επεισόδια αυτά γίνονται αντιληπτά ως αίσθημα ανασφάλειας ή και φόβου σε διάφορες δραστηριότητες. Μπορεί επίσης να εμφανίζεται και πόνος στην πρόσθια επιφάνεια του γόνατος και ύγραθρο (συλλογή υγρού στην άρθρωση) που οφείλονται στην ανομοιομερή φόρτιση της επιγονατίδας λόγω κακής ευθυγράμμισης.
Video 1. Κλινική εμφάνιση αστάθειας επιγονατίδας
Η διάγνωση τίθεται από το ιστορικό και την κλινική εξέταση (video 2) όπου διαπιστώνεται η μη σωστή ευθυγράμμιση και τροχιά της επιγονατίδας. Οι παρακλινικές εξετάσεις (απλές ακτινογραφίες, αξονική και μαγνητική τομογραφία) είναι απαραίτητες για την ανεύρεση των αιτιών της αστάθειας της επιγονατίδας, που θα καθορίσουν και την θεραπεία.
Video 2. Κλινική εξέταση αστάθειας επιγονατίδας
Θεραπεία
Η θεραπεία της αστάθειας της επιγονατίδας εξαρτάται από τον βαθμό της αστάθειας και τους παράγοντες που συντελούν στην αστάθεια. Στις πιο απλές περιπτώσεις είναι δυνατό να εφαρμοσθεί ένα πρόγραμμα αποκατάστασης με ασκήσεις διατατικές, ενδυνάμωσης και ιδιοδεκτικότητας με στόχο την βελτίωση της τροχιάς της επιγονατίδας. Στις περισσότερες περιπτώσεις όμως χρειάζεται χειρουργική θεραπεία, το είδος της οποίας εξαρτάται από τους αιτιολογικούς παράγοντες που συμβάλουν στην αστάθεια. Σε ρήξη των συνδέσμων της επιγονατίδας χρειάζεται συνδεσμοπλαστική (video 3), σε αβαθή μηριαία τροχιλία απαιτείται η επαναδιαμόρφωση της αύλακας με τροχιλιοπλαστική (video 4) και σε μη φυσιολογικό άξονα έλξης του τετρακεφάλου γίνεται διόρθωση με μετάθεση του κνημιαίου κυρτώματος (video 5). Σε συνύπαρξη πολλών αιτιολογικών παραγόντων γίνεται συνδυασμός των αντίστοιχων επεμβάσεων. Ο συνολικός χρόνος επανόδου σε αθλητικές δραστηριότητες είναι 6-9 μήνες ανάλογα με το είδος της επέμβασης.
