Αυχενική Σπονδύλωση (Αρθρίτιδα Τραχήλου)
Συγγραφέας Δημοσθένης Περτσεμλίδης Γράφτηκε στις ,
Ο πόνος στον αυχένα μπορεί να προκληθεί από πολλά πράγματα — αλλά τις περισσότερες φορές σχετίζεται με τη γήρανση. Όπως και το υπόλοιπο σώμα, οι δίσκοι και οι αρθρώσεις στον αυχένα (αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης) εκφυλίζονται αργά καθώς γερνάμε. Η αυχενική σπονδύλωση, κοινώς αποκαλούμενη αρθρίτιδα του αυχένα, είναι ο ιατρικός όρος για αυτές τις αλλαγές που σχετίζονται με την ηλικία, φθορές που συμβαίνουν με την πάροδο του χρόνου.
Η αυχενική σπονδύλωση είναι εξαιρετικά συχνή. Πάνω από το 85% των ατόμων άνω των 60 ετών επηρεάζονται. Η πάθηση προκαλεί συχνότερα πόνο και δυσκαμψία στον αυχένα — αν και πολλά άτομα με αυχενική σπονδύλωση δεν εμφανίζουν εμφανή συμπτώματα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η αυχενική σπονδύλωση ανταποκρίνεται καλά στη συντηρητική θεραπεία που περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή και φυσικοθεραπεία.
Ανατομία
Η σπονδυλική σας στήλη αποτελείται από 24 οστά, που ονομάζονται σπόνδυλοι, που στοιβάζονται το ένα πάνω στο άλλο. Αυτά τα οστά συνδέονται για να δημιουργήσουν ένα κανάλι που προστατεύει το νωτιαίο μυελό.
Οι επτά μικροί σπόνδυλοι που ξεκινούν από τη βάση του κρανίου και σχηματίζουν τον αυχένα αποτελούν την αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης.
Άλλα μέρη της σπονδυλικής σας στήλης περιλαμβάνουν:
Νωτιαίος μυελός και νεύρα. Αυτά τα ηλεκτρικά καλώδια ταξιδεύουν μέσω του σπονδυλικού σωλήνα μεταφέροντας μηνύματα μεταξύ του εγκεφάλου και των μυών σας. Οι ρίζες των νεύρων διακλαδίζονται από το νωτιαίο μυελό μέσω ανοιγμάτων στους σπονδύλους.
Μεσοσπονδύλιοι δίσκοι. Μεταξύ των σπονδύλων σας υπάρχουν εύκαμπτοι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι. Λειτουργούν ως αμορτισέρ όταν περπατάτε ή τρέχετε.
Οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι είναι επίπεδοι και στρογγυλοί και πάχος περίπου ενός εκατοστού. Αποτελούνται από δύο συστατικά:
- Ινώδης δακτύλιος. Αυτός είναι ο σκληρός, εύκαμπτος εξωτερικός δακτύλιος του δίσκου.
- Πηκτοειδής πυρήνας. Αυτό είναι το μαλακό, σαν ζελέ κέντρο του δίσκου.
Αιτία
Η αυχενική σπονδύλωση προκύπτει από εκφυλιστικές αλλαγές που συμβαίνουν στη σπονδυλική στήλη καθώς γερνάμε. Αυτές οι αλλαγές είναι φυσιολογικές και συμβαίνουν σε όλους. Στην πραγματικότητα, σχεδόν οι μισοί από όλους τους ανθρώπους μέσης και μεγαλύτερης ηλικίας έχουν εκφυλιστικές αλλοιώσεις στους δίσκους που δεν προκαλούν επώδυνα συμπτώματα.
Εκφύλιση Δίσκου και Οστικά Σπιρούνια
Καθώς οι δίσκοι στη σπονδυλική στήλη γερνούν, χάνουν ύψος και αρχίζουν να διογκώνονται. Χάνουν επίσης την περιεκτικότητα σε νερό, αρχίζουν να στεγνώνουν και να εξασθενούν. Αυτό το πρόβλημα προκαλεί καθίζηση ή κατάρρευση των χώρων στο δίσκο και απώλεια του ύψους του χώρου στο δίσκο. Τελικά, οι ιδιότητες αντικραδασμικής προστασίας των δίσκων αρχίζουν να μειώνονται.
Καθώς οι αρθρώσεις των σπονδύλων υφίστανται αυξημένη πίεση, αρχίζουν επίσης να εκφυλίζονται και να αναπτύσσουν αρθρίτιδα, παρόμοια με αυτή που μπορεί να συμβεί στην άρθρωση του ισχίου ή του γόνατος. Ο λείος, ολισθηρός αρθρικός χόνδρος που καλύπτει και προστατεύει τις αρθρώσεις φθείρεται.
Εάν ο χόνδρος φθαρεί εντελώς, μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα το τρίψιμο των οστών. Για να αναπληρώσει τον χαμένο χόνδρο, το σώμα σας μπορεί να ανταποκριθεί αναπτύσσοντας νέο οστό στις αρθρώσεις για να βοηθήσει στη στήριξη των σπονδύλων. Με την πάροδο του χρόνου, αυτή η υπερανάπτυξη των οστών – που ονομάζονται οστεόφυτα – μπορεί να περιορίσει τον χώρο διέλευσης των νεύρων και του νωτιαίου μυελού (στένωση). Τα οστεόφυτα μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε μειωμένο εύρος κίνησης στη σπονδυλική στήλη.
Παράγοντες κινδύνου
Η ηλικία είναι ο πιο κοινός παράγοντας κινδύνου για αυχενική σπονδύλωση. Η πάθηση είναι εξαιρετικά συχνή σε ασθενείς μέσης και μεγαλύτερης ηλικίας.
Άλλοι παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης αυχενικής σπονδύλωσης και πόνου στον αυχένα περιλαμβάνουν:
- Γενετική — οικογενειακό ιστορικό πόνου στον αυχένα και σπονδύλωσης
- Το κάπνισμα — σαφώς συνδέεται με αυξημένο πόνο στον αυχένα
- Επάγγελμα — δουλειές με πολλές επαναλαμβανόμενες κινήσεις του λαιμού
- Κατάθλιψη ή άγχος
- Προηγούμενος τραυματισμός ή τραύμα στον αυχένα
Συμπτώματα
Για τους περισσότερους ανθρώπους, η αυχενική σπονδύλωση δεν προκαλεί συμπτώματα. Όταν εμφανίζονται συμπτώματα, συνήθως περιλαμβάνουν πόνο και δυσκαμψία στον αυχένα. Αυτός ο πόνος μπορεί να κυμαίνεται από ήπιο έως σοβαρό. Μερικές φορές επιδεινώνεται κοιτάζοντας προς τα πάνω ή κάτω για πολλή ώρα ή από δραστηριότητες στις οποίες ο λαιμός κρατιέται στην ίδια θέση για παρατεταμένο χρονικό διάστημα — όπως η οδήγηση ή η ανάγνωση ενός βιβλίου. Ο πόνος συνήθως βελτιώνεται με ανάπαυση ή κατάκλιση.
Άλλα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Πονοκέφαλοι
- Θόρυβος ή αίσθηση τριξίματος όταν γυρίζετε το λαιμό σας
- Σε ορισμένες περιπτώσεις, η αυχενική σπονδύλωση οδηγεί σε στένωση του χώρου που απαιτείται για τον νωτιαίο μυελό ή τις ρίζες των νεύρων. Εάν συμβεί αυτό, τα συμπτώματά σας μπορεί να περιλαμβάνουν μούδιασμα και αδυναμία στα χέρια, τα χέρια και τα δάχτυλα
- Δυσκολία στο περπάτημα, απώλεια ισορροπίας ή αδυναμία στα χέρια ή στα πόδια
- Μυϊκοί σπασμοί στον αυχένα και τους ώμους
Εξέταση γιατρού
Σωματική εξέταση
Αφού συζητήσετε το ιατρικό ιστορικό και τη γενική υγεία σας, ο γιατρός σας θα πραγματοποιήσει μια ενδελεχή εξέταση του λαιμού, των ώμων, των χεριών και, συχνά, των ποδιών σας. Θα πραγματοποιήσουν μια σειρά από δοκιμές, αναζητώντας προβλήματα ή αλλαγές σε:
- Δύναμη στα χέρια και τα δάχτυλά σας
- Αίσθηση αφής
- Αντανακλαστικά
- Ροή του αίματος
- Ευελιξία στο λαιμό και τα χέρια
- Βάδιση (ο τρόπος που περπατάς)
Ο γιατρός σας μπορεί επίσης να πιέσει απαλά το λαιμό και τους ώμους σας — να ψηλαφίσει για ευαίσθητα σημεία ή πρησμένους αδένες. Θα κάνουν επίσης ερωτήσεις για να καταλάβουν περισσότερα σχετικά με τα συμπτώματά σας και τυχόν τραυματισμούς που μπορεί να έχουν συμβεί στον αυχένα σας. Αυτές οι ερωτήσεις μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Πότε ξεκίνησε ο πόνος;
- Πότε εμφανίζεται ο πόνος; Είναι συνεχές ή έρχεται και φεύγει;
- Επιδεινώνουν τον πόνο ορισμένες δραστηριότητες;
- Είχατε ποτέ πόνο στο παρελθόν;
- Έχετε λάβει ποτέ θεραπεία για τον πόνο;
- Έχετε κάποια αδυναμία ή μούδιασμα στα χέρια ή τα πόδια σας;
- Δυσκολεύεστε με τις λεπτές κινητικές δεξιότητες, όπως να γράψετε το χέρι ή να κουμπώσετε το πουκάμισό σας;
- Έχετε απώλεια ισορροπίας ή άλλα προβλήματα συντονισμού;
- Έχετε εμπλακεί ποτέ σε ατύχημα ή είχατε τραυματισμό στον αυχένα σας;
Εξετάσεις
Ο γιατρός σας μπορεί να ζητήσει διαγνωστικές εξετάσεις για να επιβεβαιώσει τη διάγνωση της αυχενικής σπονδύλωσης. Αυτές οι δοκιμές μπορεί να περιλαμβάνουν:
Ακτινογραφίες. Οι ακτίνες Χ παρέχουν εικόνες πυκνών δομών, όπως τα οστά. Μια ακτινογραφία θα δείξει την ευθυγράμμιση των οστών κατά μήκος του λαιμού σας. Μπορεί επίσης να αποκαλύψει εκφυλιστικές αλλαγές στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής σας στήλης – όπως η απώλεια του ύψους του δίσκου ή η παρουσία οστεοφύτων.
Απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού (MRI). Οι μαγνητικές τομογραφίες δημιουργούν καλύτερες εικόνες των μαλακών ιστών του σώματος, όπως οι μύες, οι δίσκοι, τα νεύρα και ο νωτιαίος μυελός από τις ακτινογραφίες. Η μαγνητική τομογραφία μπορεί να σας βοηθήσει να προσδιορίσετε εάν τα συμπτώματά σας προκαλούνται από βλάβη στους μαλακούς ιστούς, όπως ένας διόγκωση ή κήλη δίσκου.
Αξονική τομογραφία (CT). Πιο λεπτομερής από μια απλή ακτινογραφία, μια αξονική τομογραφία μπορεί να βοηθήσει τον γιατρό σας να δει καλύτερα τον σπονδυλικό σωλήνα σας και τυχόν οστική άκανθα.
Μυελόγραμμα. Σε αυτή τη διαδικασία απεικόνισης, η χρωστική αντίθεσης εγχέεται στον νωτιαίο σωλήνα για να κάνει τον νωτιαίο μυελό και τις νευρικές ρίζες να εμφανίζονται πιο καθαρά. Η αξονική τομογραφία συνήθως γίνεται αμέσως μετά το μυελόγραμμα, ενώ η χρωστική ουσία σκιαγραφικού βρίσκεται ακόμα στον σπονδυλικό σωλήνα.
Ηλεκτρομυογραφία (ΗΜΓ). Η ηλεκτρομυογραφία μετρά τις ηλεκτρικές ώσεις των μυών σε ηρεμία και κατά τη διάρκεια των συσπάσεων. Οι μελέτες αγωγιμότητας των νεύρων γίνονται συχνά μαζί με το ΗΜΓ για να καθοριστεί εάν ένα νωτιαίο νεύρο λειτουργεί σωστά.
Άλλες δοκιμές. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο γιατρός σας μπορεί να ζητήσει μια εξέταση αίματος για να προσδιορίσει εάν υπάρχει ρευματοειδής παράγοντας – ή οποιοδήποτε άλλο αντίσωμα ενδεικτικό της φλεγμονώδους αρθρίτιδας.
Θεραπεία
Μη Χειρουργική Θεραπεία
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η θεραπεία για την αυχενική σπονδύλωση είναι μη χειρουργική. Οι μη χειρουργικές θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν:
Φυσικοθεραπεία. Η φυσικοθεραπεία είναι συνήθως η πρώτη μη χειρουργική θεραπεία που θα σας συστήσει ο γιατρός σας. Συγκεκριμένες ασκήσεις μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση του πόνου, καθώς και στην ενίσχυση και τέντωμα των εξασθενημένων ή καταπονημένων μυών. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η φυσικοθεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει θεραπεία στάσης ή τη χρήση έλξης για ήπια τέντωμα των αρθρώσεων και των μυών του λαιμού σας. Τα προγράμματα φυσικοθεραπείας ποικίλλουν σε διάρκεια, αλλά γενικά διαρκούν από 6 έως 8 εβδομάδες. Συνήθως, οι συνεδρίες προγραμματίζονται 2 έως 3 φορές την εβδομάδα.
Φάρμακα. Κατά την πρώτη φάση της θεραπείας, ο γιατρός σας μπορεί να συνταγογραφήσει πολλά φάρμακα που θα χρησιμοποιηθούν μαζί για την αντιμετώπιση τόσο του πόνου όσο και της φλεγμονής.
- Ακεταμινοφαίνη. Ο ήπιος πόνος συχνά ανακουφίζεται με ακεταμινοφαίνη.
- Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ). Συχνά συνταγογραφούμενα με ακεταμινοφαίνη, τα ΜΣΑΦ όπως η ασπιρίνη, η ιβουπροφαίνη και η ναπροξένη θεωρούνται φάρμακα πρώτης γραμμής για τον πόνο στον αυχένα. Ανακουφίζουν από τον πόνο και το πρήξιμο και μπορούν να συνταγογραφηθούν για αρκετές εβδομάδες, ανάλογα με τα συγκεκριμένα συμπτώματά σας. Άλλοι τύποι παυσίπονων μπορούν να ληφθούν υπόψη εάν έχετε σοβαρές αντενδείξεις για ΜΣΑΦ ή εάν ο πόνος σας δεν ελέγχεται καλά.
- Κορτικοστεροειδή από το στόμα. Μια σύντομη λήψη κορτικοστεροειδών από το στόμα μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση του πόνου μειώνοντας τη φλεγμονή.
- Μυοχαλαρωτικά. Φάρμακα όπως η κυκλοβενζαπρίνη ή η καρισοπροδόλη μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη θεραπεία επώδυνων μυϊκών σπασμών.
Μαλακό αυχενικό κολάρο. Αυτός είναι ένας δακτύλιος με επένδυση που τυλίγεται γύρω από το λαιμό και συγκρατείται στη θέση του με velcro. Ο γιατρός σας μπορεί να σας συμβουλεύσει να φοράτε ένα μαλακό αυχενικό κολάρο για να περιορίσετε την κίνηση του αυχένα και να αφήσετε τους μύες του λαιμού σας να ξεκουραστούν. Ένα μαλακό κολάρο πρέπει να φορεθεί μόνο για σύντομο χρονικό διάστημα, καθώς η μακροχρόνια χρήση μπορεί να μειώσει τη δύναμη των μυών στο λαιμό σας.
Πάγος, ζέστη και άλλοι τρόποι. Ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει προσεκτική χρήση πάγου, θερμότητας, μασάζ και άλλων τοπικών θεραπειών για να βοηθήσει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων.
Ενέσεις με βάση τα στεροειδή. Πολλοί ασθενείς βρίσκουν βραχυπρόθεσμη ανακούφιση από τον πόνο από τις ενέσεις στεροειδών. Οι πιο κοινές διαδικασίες για τον πόνο στον αυχένα περιλαμβάνουν:
- Αυχενικός επισκληρίδιος αποκλεισμός. Σε αυτή τη διαδικασία, στεροειδές και αναισθητικό φάρμακο εγχέεται στον χώρο δίπλα στο κάλυμμα του νωτιαίου μυελού (επισκληρίδιος χώρος). Αυτή η διαδικασία χρησιμοποιείται συνήθως για πόνο στον αυχένα και/ή στο χέρι που μπορεί να οφείλεται σε κήλη αυχενικού δίσκου, γνωστή και ως ριζοπάθεια.
- Αποκλεισμός άρθρωσης αυχενικής όψης. Σε αυτή τη διαδικασία, στεροειδές και αναισθητικό φάρμακο εγχέεται στην κάψουλα της άρθρωσης (facet). Οι αρθρώσεις των σπονδύλων βρίσκονται στο πίσω μέρος του λαιμού και παρέχουν σταθερότητα και κίνηση. Αυτές οι αρθρώσεις μπορεί να αναπτύξουν αρθριτικές αλλαγές που μπορεί να συμβάλλουν στον πόνο στον αυχένα.
- Αποκλεισμός έσω κλάδου και αφαίρεση ραδιοσυχνοτήτων. Αυτή η διαδικασία χρησιμοποιείται σε ορισμένες περιπτώσεις χρόνιου πόνου στον αυχένα. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο για τη διάγνωση όσο και για τη θεραπεία μιας επώδυνης άρθρωσης. Κατά τη διάρκεια του τμήματος διάγνωσης της διαδικασίας, το νεύρο που τροφοδοτεί την άρθρωση των σπονδύλων αποφράσσεται με τοπικό αναισθητικό. Εάν ο πόνος σας ανακουφιστεί, τότε ο γιατρός σας μπορεί να έχει εντοπίσει την πηγή του πόνου στον αυχένα σας. Το επόμενο βήμα μπορεί να είναι να μπλοκάρετε τον πόνο πιο μόνιμα. Αυτό γίνεται με την καταστροφή των νεύρων που τροφοδοτούν την άρθρωση με μια τεχνική καύσης – μια διαδικασία που ονομάζεται αφαίρεση με ραδιοσυχνότητες. Η ανακούφιση από τον πόνο από μια κατάλυση διαρκεί συνήθως αρκετούς μήνες. Εάν το νεύρο αναγεννηθεί, ωστόσο, ο πόνος μπορεί να επιστρέψει.
Αν και λιγότερο επεμβατικές από τη χειρουργική επέμβαση, οι ενέσεις με βάση τα στεροειδή συνταγογραφούνται μόνο μετά από πλήρη αξιολόγηση από το γιατρό σας. Ο γιατρός σας θα μιλήσει μαζί σας για τους κινδύνους και τα οφέλη των ενέσεων με βάση τα στεροειδή για τη συγκεκριμένη κατάστασή σας.
Χειρουργική Θεραπεία
Η χειρουργική επέμβαση δεν συνιστάται συνήθως για αυχενική σπονδύλωση και πόνο στον αυχένα, εκτός εάν ο γιατρός σας καθορίσει ότι:
- Ένα νωτιαίο νεύρο πιέζεται από κήλη δίσκου ή οστού (αυχενική ριζοπάθεια) ή
- Ο νωτιαίος μυελός σας συμπιέζεται ( αυχενική σπονδυλωτική μυελοπάθεια)
Οι ασθενείς που έχουν προοδευτικά νευρολογικά συμπτώματα, όπως αδυναμία του βραχίονα, μούδιασμα, αστάθεια κατά το περπάτημα ή πτώση, είναι πιο πιθανό να βοηθηθούν με χειρουργική επέμβαση.
Μερικές φορές, μπορεί να συνιστάται χειρουργική επέμβαση εάν έχετε έντονο πόνο στον αυχένα (χωρίς συμπίεση νεύρων) που δεν έχει ανακουφιστεί με μη χειρουργική θεραπεία. Ωστόσο, ορισμένοι ασθενείς με έντονο πόνο στον αυχένα δεν θα είναι υποψήφιοι για χειρουργική επέμβαση. Αυτό μπορεί να οφείλεται στην εκτεταμένη φύση της αρθρίτιδας τους, σε άλλα ιατρικά προβλήματα ή σε άλλες αιτίες του πόνου τους, όπως η ινομυαλγία.
Δημοσθένης Περτσεμλίδης,
Ορθοπαιδικός Χειρουργός
