Μια μεγάλη ευκαιρία για τα άτομα με παχυσαρκία
Συγγραφέας Ηρακλής Αβραμόπουλος Γράφτηκε στις ,
Οι άνθρωποι που πάσχουν από παχυσαρκία αισθάνονται εδώ και καιρό στιγματισμένοι και ντροπιασμένοι στους χώρους υγειονομικής περίθαλψης.
Οι γιατροί έχουν υποστηρίξει στο παρελθόν πολύ συχνά τη δημοφιλή (λανθασμένη) αντίληψη ότι η απώλεια βάρους είναι ένα απλό μαθηματικό θέμα θερμίδων και ότι τα άτομα με παχυσαρκία πρέπει απλώς να σηκωθούν από τον καναπέ και να σταματήσουν να τρώνε γλυκά.
Η παχυσαρκία είναι χρόνια νόσος
Τώρα που είναι διαθέσιμες πιο αποτελεσματικές θεραπείες και η παχυσαρκία αναγνωρίζεται ευρέως ως χρόνια νόσος, πολλά άτομα με παχυσαρκία είναι έτοιμα να δώσουν στους γιατρούς τους άλλη μια ευκαιρία. Είναι σημαντικό να μην χάσουμε αυτήν την ευκαιρία βγάζοντας βιαστικά συμπεράσματα ξανά.
Η προκατάληψη του βάρους στην κοινότητά μας μπορεί να λάβει πολλές μορφές. Μερικές φορές, φαίνεται σε αλόγιστες ταπεινώσεις, όπως η έλλειψη επαρκούς μεγέθους καθισμάτων στην αίθουσα αναμονής ή στις ρόμπες νοσοκομείου. Ίσως τις περισσότερες φορές, παίρνει τη μορφή αναποτελεσματικών συμβουλών: οι γιατροί λένε επανειλημμένα σε έναν ασθενή «απλώς να τρώει λιγότερο και να ασκείται περισσότερο», παρόλο που το εέχουν ήδη προσπαθήσει και δεν λειτουργεί. Μερικές φορές, εκδηλώνεται ως επικίνδυνα υποτυπώδης φροντίδα, όπως όταν ένας γιατρός υποθέτει ότι τα προβλήματα υγείας που παρουσιάζει ένας ασθενής προκαλούνται από το υπερβολικό βάρος του, χωρίς να κάνει πλήρη επεξεργασία.
Εμπειρίες σαν αυτές έχουν οδηγήσει πολλούς ανθρώπους με παχυσαρκία να αποφεύγουν ενεργά την αναζήτηση ιατρικής βοήθειας.
Νέα αποτελεσματικά φάρμακα κατά της παχυσαρκίας
Τώρα, όμως, νέα ισχυρά φάρμακα κατά της παχυσαρκίας έχουν αλλάξει την κατάσταση για αυτά τα άτομα, τα οποία είναι έτοιμα να δώσουν στη θεραπεία άλλη μια ευκαιρία. Υπάρχει πλέον αισιοδοξία σε αυτό τον τομέα για δύο λόγους. Πρώτον, οι ίδιες οι θεραπείες τύπου GLP-1 είναι πολύ πιο αποτελεσματικές από προηγούμενες επιλογές, δίνοντας στους ασθενείς σημαντικούς λόγους να ελπίζουν ότι μπορεί πράγματι να είναι σε θέση να χάσουν ένα σημαντικό ποσό βάρους αλλά και να το διατηρήσουν. Δεύτερον, η στόχευση αυτών των φαρμάκων σε μη ρυθμισμένες ορμονικές οδούς έχει διευρύνει την επίγνωση ότι η παχυσαρκία είναι μια χρόνια νόσος και όχι μια αποτυχία της θέλησης, οδηγώντας σε προσδοκίες ότι οι γιατροί μπορεί να είναι λιγότερο επικριτικοί.
Πρέπει να αποφύγουμε την αντικατάσταση μιας πολύ εύκολης απάντησης με μια άλλη. Ακριβώς όπως η διαχείριση βάρους δεν είναι τόσο απλή όσο το ισοζύγιο θερμίδων, η φροντίδα των ασθενών με παχυσαρκία δεν είναι τόσο απλή όσο η μέτρηση του δείκτη μάζας σώματός (ΔΜΣ) τους και η σύνταξη μιας συνταγής GLP-1.
Δεν υπάρχει χρυσή λύση στη φροντίδα της παχυσαρκίας
Παρόλο που οι κατευθυντήριες γραμμές για την καταλληλότητα των φαρμάκων κατά της παχυσαρκίας βασίζονται στον ΔΜΣ, ο ΔΜΣ είναι απλώς ένα εργαλείο προσυμπτωματικού ελέγχου — δεν αντικαθιστά μια ενδελεχή αξιολόγηση και κλινική κρίση. Δεν έχουν απαραίτητα παχυσαρκία όλοι με αυξημένο ΔΜΣ, ούτε όλοι με παχυσαρκία είναι καλοί υποψήφιοι για θεραπεία κατά της παχυσαρκίας.
Τα νέα φάρμακα κατά της παχυσαρκίας τύπου GLP-1 αλλάζουν πράγματι το παιχνίδι, αλλά δεν είναι μια χρυσή λύση για όλους. Η παχυσαρκία είναι μια εξαιρετικά περίπλοκη, ετερογενής νόσος και δεν υπάρχει ενιαία λύση που να λειτουργεί σε κάθε ασθενή. Ένα σχέδιο θεραπείας πρέπει να είναι εξαιρετικά εξατομικευμένο και ολοκληρωμένο, να εντοπίζει και να αντιμετωπίζει κάθε παράγοντα που συμβάλλει στην αύξηση βάρους και κάθε εμπόδιο στην απώλεια βάρους, ακολουθώντας μια πολύπλευρη προσέγγιση που περιλαμβάνει διατροφή, σωματική δραστηριότητα και αλλαγή συμπεριφοράς, καθώς και φαρμακοθεραπεία, όταν χρειάζεται. Διαφορετικοί συνδυασμοί θεραπευτικών προσεγγίσεων λειτουργούν καλύτερα για διαφορετικούς ανθρώπους.
Είναι επίσης σημαντικό να μην συγχέουμε τη φροντίδα της παχυσαρκίας με την απώλεια βάρους. Η φροντίδα της παχυσαρκίας είναι κάτι περισσότερο από απλή διαχείριση βάρους. Περιλαμβάνει την αντιμετώπιση όλων των συννοσηροτήτων που σχετίζονται με το βάρος του ασθενούς, μαζί με τα αντίστοιχα φάρμακα και πιθανές αλληλεπιδράσεις, και απαιτεί σαφή εστίαση στη συνολική υγεία του ασθενούς, όχι μόνο στο ΔΜΣ του. Αυτό σημαίνει ότι διασφαλίζεται ότι τα φάρμακα κατά της παχυσαρκίας συμπληρώνονται με βιώσιμες αλλαγές στον υγιεινό τρόπο ζωής καθώς και με συνεχή μακροπρόθεσμη υποστήριξη.
Ο σεβασμός απαιτεί ενσυναίσθηση – και αποφυγή υποθέσεων
Τώρα που έχουμε πιο αποτελεσματικά φάρμακα κατά της παχυσαρκίας στο οπλοστάσιό μας και έχουμε ακούσει τόσα πολλά για τη ζήτηση που ξεπερνά την προσφορά, μπορεί να είναι δελεαστικό να υποθέσουμε ότι οποιοσδήποτε κατάλληλος ασθενής με παχυσαρκία θα θέλει να τα δοκιμάσει. Αν και πολλά άτομα με παχυσαρκία είναι πρόθυμα να λάβουν θεραπεία και μπορεί να ρωτήσουν προληπτικά για φάρμακα κατά της παχυσαρκίας, είναι σημαντικό να μην βιάζεστε να βγάλετε συμπεράσματα όταν οι ασθενείς με παχυσαρκία παρουσιάζουν άλλα προβλήματα υγείας.
Ως γιατροί, φυσικά θέλουμε να ενθαρρύνουμε τους ασθενείς μας να χάσουν βάρος – η παχυσαρκία σχετίζεται με περισσότερες από 200 άλλες παθήσεις υγείας και η απώλεια βάρους μπορεί να βελτιώσει πολλές από αυτές (συμπεριλαμβανομένου του καρδιαγγειακού κινδύνου) – αλλά πρέπει να συναντάμε τους ασθενείς μας εκεί που βρίσκονται. Κάποιοι δεν θα είναι έτοιμοι να πάρουν φάρμακα κατά της παχυσαρκίας. Γνωρίζοντας ότι η έναρξη φαρμακευτικής αγωγής για μια χρόνια ασθένεια είναι μια μακροπρόθεσμη δέσμευση, ορισμένα άτομα θα προτιμήσουν να δοκιμάσουν πρώτα ιατρικά εποπτευόμενες παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής για να δουν πόση επιτυχία μπορούν να επιτύχουν με τη διατροφή, τη σωματική δραστηριότητα και άλλες τροποποιήσεις συμπεριφοράς. Μόλις βελτιστοποιηθούν αυτοί οι παράγοντες, μπορεί να είναι έτοιμοι να επαναξιολογήσουν τους στόχους υγείας που σχετίζονται με το βάρος.
Ανεξάρτητα από το σχέδιο περίθαλψης που έχει επιλεγεί, είναι σημαντικό να διατηρούνται οι γραμμές επικοινωνίας ανοιχτές για να επιτρέπονται ειλικρινείς συζητήσεις με σεβασμό σχετικά με τους εξελισσόμενους παράγοντες κινδύνου, τους στόχους υγείας και τις θεραπευτικές επιλογές του ασθενούς.
Έχουμε διανύσει πολύ δρόμο από την υπεραπλουστευμένη κατανόηση της παχυσαρκίας με το ισοζύγιο θερμίδων, αλλά εξακολουθούμε να έχουμε να κάνουμε με μια περίπλοκη ασθένεια με πολλά άγνωστα σημεία. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε τα GLP-1 να γίνουν η νέα συντόμευση, βιαζόμενοι να συνταγογραφήσουμε με βάση αποκλειστικά τον ΔΜΣ. Αυτά τα επαναστατικά νέα φάρμακα μας δίνουν την ευκαιρία να επανασυνδεθούμε με τους ασθενείς με παχυσαρκία και αποδεικνύουν όχι μόνο ότι δεν τους κατηγορούμε για την αδυναμία τους να χάσουν βάρος, αλλά ότι τους βλέπουμε ως άτομα που αξίζουν την ίδια προσοχή και ποιότητα φροντίδας με ασθενείς με οποιαδήποτε άλλη χρόνια νόσο. Ας αδράξουμε αυτή την ευκαιρία.
Ηρακλής Αβραμόπουλος,
Ειδικός Παθολόγος
