Γιατί τα Παιδιά δεν Πρέπει να Φέρνουν Κινητά στο Σχολείο:
Συγγραφέας Λίζα Βάρβογλη Γράφτηκε στις ,
Προστατεύοντας την Προσοχή, την Ανάπτυξη και τη Συναισθηματική Ευημερία!
Στη σημερινή εποχή, τα smartphones είναι παντού — οι ενήλικες τα χρησιμοποιούν για δουλειά, οι έφηβοι για κοινωνικοποίηση, και ακόμα και τα μικρά παιδιά έχουν συνηθίσει στις φωτεινές οθόνες τους. Παρά τα πλεονεκτήματά τους, υπάρχει μια αυξανόμενη ανησυχία σχετικά με τον αντίκτυπο που έχουν στα παιδιά, ειδικά στον ιερό χώρο της τάξης.
Το να επιτρέπουμε στα παιδιά να φέρνουν κινητά στο σχολείο δεν αποτελεί απλώς μια απόσπαση της προσοχής· τους αφαιρεί τη συγκέντρωση, εμποδίζει τη συναισθηματική τους ανάπτυξη και τα εκθέτει σε περιττούς κινδύνους.
Η τάξη πρέπει να είναι ένα καταφύγιο μάθησης, ελεύθερο από τη συνεχή έλξη των ψηφιακών περισπασμών.
1. Η Μάχη για τη Συγκέντρωση
Φανταστείτε ένα παιδί, με λαμπερά μάτια και γεμάτο περιέργεια, να κάθεται σε μια τάξη όπου έχει την ευκαιρία να ανακαλύψει τον κόσμο μέσα από βιβλία, συζητήσεις και εργασίες. Τώρα, φανταστείτε το ίδιο παιδί με ένα κινητό στην τσέπη του, που δονείται συνεχώς με ειδοποιήσεις.
Ακόμα κι αν το τηλέφωνο είναι στο αθόρυβο, η παρουσία του και μόνο μπορεί να τραβήξει την προσοχή του παιδιού, παρασύροντάς το στον κόσμο των social media, των παιχνιδιών ή των μηνυμάτων από φίλους. Έρευνα του London School of Economics έδειξε ότι οι μαθητές σε σχολεία όπου απαγορεύτηκαν τα κινητά είχαν βελτιωμένες ακαδημαϊκές επιδόσεις, ιδιαίτερα οι μαθητές που αντιμετώπιζαν δυσκολίες.
Η τάξη πρέπει να είναι ένα καταφύγιο μάθησης, ελεύθερο από τη συνεχή έλξη των ψηφιακών περισπασμών.
Ο πειρασμός να ελέγξουν το κινητό τους δημιουργεί μια νοητική σύγκρουση, αποσπώντας την προσοχή τους από το μάθημα και στερώντας τους την πλήρη εμπειρία της μάθησης.
Στο παρελθόν, οι περισπασμοί προέρχονταν από την ονειροπόληση ή από την ανταλλαγή σημειωμάτων. Σήμερα, όμως, ο περισπασμός είναι μια ψηφιακή δίνη που τα παιδιά δυσκολεύονται να αντισταθούν.
Αντί να απορροφούν πληροφορίες, οι μαθητές μπορεί να σκρολάρουν στο Instagram ή να συνομιλούν σε ομαδικά μηνύματα.
Δεν πρόκειται μόνο για χαμένη συγκέντρωση — πρόκειται για χαμένο δυναμικό. Οι στιγμές που αφιερώνουν στην οθόνη θα μπορούσαν να είναι στιγμές πνευματικής ανακάλυψης, δημιουργικής επίλυσης προβλημάτων ή ακόμα και χαράς από την κατάκτηση μιας νέας δεξιότητας.
2. Περιορισμός της Συναισθηματικής και Κοινωνικής Ανάπτυξης
Πέρα από τις ακαδημαϊκές συνέπειες, το να φέρνουν τα παιδιά κινητά στο σχολείο μπορεί να εμποδίσει τη συναισθηματική και κοινωνική τους ανάπτυξη. Το σχολικό περιβάλλον δεν είναι μόνο για να μαθαίνουν από βιβλία· είναι για να μαθαίνουν πώς να αλληλοεπιδρούν με τους συνομηλίκους τους, να επιλύουν συγκρούσεις και να χτίζουν φιλίες.
Όταν τα παιδιά είναι κολλημένα στις οθόνες τους κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων ή του μεσημεριανού, χάνουν τις ουσιαστικές προσωπικές αλληλεπιδράσεις που τα βοηθούν να αναπτύξουν ενσυναίσθηση, δεξιότητες επικοινωνίας και ανθεκτικότητα.
Επιπλέον, η συνεχής έκθεση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να εντείνει τα συναισθήματα ανασφάλειας και άγχους. Τα παιδιά είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στις συγκρίσεις με τις προσεκτικά επιμελημένες ζωές που βλέπουν στο διαδίκτυο, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε συναισθήματα αποκλεισμού ή κατωτερότητας.
Έρευνες του 2018 που δημοσιεύθηκαν στο JAMA Pediatrics έδειξαν άμεση συσχέτιση μεταξύ της αυξημένης χρήσης οθονών και των υψηλότερων ποσοστών κατάθλιψης και άγχους στους εφήβους. Κρατώντας τα κινητά μακριά από τα σχολεία, μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον όπου τα παιδιά επικεντρώνονται στη δημιουργία πραγματικών, ουσιαστικών σχέσεων αντί να κυνηγούν την παροδική επιβεβαίωση των “like” και των “follower”.
3. Έκθεση σε Κινδύνους του Διαδικτύου
Με ένα smartphone στην τσέπη τους, τα παιδιά απέχουν μόλις ένα άγγιγμα από έναν κόσμο περιεχομένου που μπορεί να μην είναι κατάλληλος ή ασφαλής.
Είτε πρόκειται για έκθεση σε διαδικτυακό εκφοβισμό, ακατάλληλες ιστοσελίδες ή επικίνδυνες διαδικτυακές προκλήσεις, οι κίνδυνοι της ανεξέλεγκτης πρόσβασης στο διαδίκτυο είναι πολύ πραγματικοί. Σε ένα σχολικό περιβάλλον, όπου οι δάσκαλοι και οι γονείς πρέπει να διασφαλίζουν την ασφάλεια των παιδιών, η παρουσία κινητών ανοίγει την πόρτα σε κινδύνους που είναι δύσκολο να ελεγχθούν.
Ο διαδικτυακός εκφοβισμός, ειδικά, μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες. Ένα παιδί μπορεί να λάβει υβριστικά ή άλλου είδους αρνητικά μηνύματα κατά τη διάρκεια του μαθήματος, κάτι που θα επηρεάσει τη διάθεσή του, την αυτοεκτίμησή του και την ικανότητά του να συγκεντρωθεί.
Μια έκθεση του 2019 από το Pew Research Center αποκάλυψε ότι το 59% των εφήβων έχει βιώσει κάποιου είδους διαδικτυακό εκφοβισμό.
Όταν τα κινητά επιτρέπονται στο σχολείο, γίνεται πιο δύσκολο να προστατευθούν τα παιδιά από αυτές τις επιβλαβείς αλληλεπιδράσεις, δημιουργώντας έναν χώρο όπου οι θύτες έχουν διαρκή πρόσβαση στα θύματά τους.
4. Επιπτώσεις στην Ψυχική Υγεία Παιδιών και Εφήβων
Η έντονη χρήση οθονών έχει βαθιές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των παιδιών και των εφήβων, συχνά οδηγώντας σε μια αλυσίδα συναισθηματικών και ψυχολογικών προκλήσεων. Η γοητεία των ψηφιακών συσκευών—είτε μέσω των κοινωνικών δικτύων, είτε μέσω παιχνιδιών ή ατελείωτης ροής περιεχομένου—μπορεί να είναι ακαταμάχητη, αλλά συνήθως συνοδεύεται από ένα σημαντικό συναισθηματικό κόστος.
Μελέτες αποκαλύπτουν ότι η υπερβολική χρήση οθονών συνδέεται με αυξημένα ποσοστά άγχους και κατάθλιψης μεταξύ των νέων.
Για παράδειγμα, μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο JAMA Psychiatry διαπίστωσε ότι οι έφηβοι που περνούσαν περισσότερες από τρεις ώρες την ημέρα στα κοινωνικά δίκτυα ήταν σημαντικά πιο πιθανό να αναφέρουν συμπτώματα κατάθλιψης.
Έρευνα του πανεπιστημίου Yale έδειξε ότι παιδιά που ξόδεψαν τον περισσότερο χρόνο τους στην ψηφιακή τεχνολογία ήταν στατιστικά πιο πιθανό να εμφανίσουν υψηλότερα επίπεδα προβλημάτων εσωτερίκευσης δύο χρόνια αργότερα. Τα προβλήματα εσωτερίκευσης περιλαμβάνουν κατάθλιψη, άγχος, κοινωνική φοβία, σωματικές ενοχλήσεις και άλλες ανησυχίες.
Η συνεχής έκθεση σε επιμελώς επιλεγμένες και ιδανικές αναπαραστάσεις των ζωών των συνομηλίκων μπορεί να ενισχύσει συναισθήματα ανεπάρκειας και χαμηλής αυτοεκτίμησης, δημιουργώντας ένα τοξικό περιβάλλον όπου οι συγκρίσεις και η αυτοαξία συνδέονται αναπόσπαστα με την ψηφιακή επιβεβαίωση.
5. Προστατεύοντας την Παιδική Εμπειρία
Η παιδική ηλικία είναι μια πολύτιμη και περαστική φάση, και τα σχολεία πρέπει να είναι χώροι που καλλιεργούν την περιέργεια, τη φαντασία και το παιχνίδι. Τα κινητά μπορούν να αφαιρέσουν τη μαγεία αυτών των διαμορφωτικών χρόνων, εισάγοντας τα παιδιά στον κόσμο των ενηλίκων πολύ νωρίς. Αντί να παίζουν στην αυλή ή να μιλάνε με φίλους, τα παιδιά μπορεί να απομονωθούν στον ψηφιακό τους κόσμο, αποξενώνοντας τον εαυτό τους από τα θαύματα γύρω τους. Η απλότητα του παιχνιδιού, η χαρά της κοινής γέλωτας και η ομορφιά της επαφής με τα μάτια μειώνονται όταν το κινητό γίνεται το κέντρο της προσοχής.
Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια ενός διαλείμματος μεταξύ των μαθημάτων, αντί να οργανώσουν έναν διασκεδαστικό αγώνα ποδοσφαίρου ή να μιλήσουν βαθιά με φίλους, τα παιδιά μπορεί να είναι σκυμμένα πάνω από τις οθόνες τους. Μπορεί να παίζουν παιχνίδια, να περιηγούνται στο διαδίκτυο ή απλώς να χάνονται σε εικονικούς χώρους που προσφέρουν ελάχιστη ή καθόλου πραγματική ανάπτυξη. Τα κινητά δεν είναι απλώς περισπασμοί — είναι φραγμοί στις χαρές και τις προκλήσεις της ανάπτυξης.
6. Ενθάρρυνση Υπεύθυνης Χρήσης
Παρόλο που η απαγόρευση των κινητών από τα σχολεία μπορεί να φαίνεται ακραία σε κάποιους, στην πραγματικότητα αποτελεί έναν τρόπο προώθησης της υπεύθυνης χρήσης.
Δημιουργώντας όρια σχετικά με το πότε και πού είναι κατάλληλο να χρησιμοποιείται η τεχνολογία, διδάσκουμε στα παιδιά ότι υπάρχει χρόνος για τα πάντα. Το σχολείο πρέπει να είναι χρόνος για μάθηση, εξερεύνηση και ανάπτυξη — όχι για αδιάφορο «κόλλημα» στην οθόνη.
Το σχολείο πρέπει να είναι ένας χώρος όπου τα παιδιά μπορούν να αναπτυχθούν, χωρίς να επιβαρύνονται από τις συνεχείς απαιτήσεις του ψηφιακού κόσμου — ένας χώρος όπου το μυαλό και η καρδιά τους είναι ελεύθερα να αναπτυχθούν.
Εκτός σχολείου, τα παιδιά θα έχουν πολλές ευκαιρίες να χρησιμοποιήσουν τα κινητά τους, αλλά μέσα στα σχολικά τείχη, πρέπει να προστατεύσουμε το δικαίωμά τους να συγκεντρωθούν, να κοινωνικοποιηθούν χωρίς περισπασμούς και να παραμένουν παιδιά.
Συμπέρασμα
Το να επιτρέπεται στα παιδιά να φέρνουν κινητά στο σχολείο υπονομεύει τον ίδιο τον σκοπό της εκπαίδευσης — να καλλιεργήσει την περιέργεια, τη σύνδεση και την ανάπτυξη. Οι έρευνες δείχνουν ότι η απαγόρευση των κινητών οδηγεί σε καλύτερες ακαδημαϊκές επιδόσεις και σε υγιέστερη συναισθηματική κατάσταση.
Κρατώντας τα κινητά μακριά από την τάξη, δίνουμε στα παιδιά το δώρο της απερίσπαστης προσοχής, των πραγματικών διαπροσωπικών αλληλεπιδράσεων και μιας ευκαιρίας να βιώσουν τη μαγεία της μάθησης χωρίς περισπασμούς.
Το σχολείο πρέπει να είναι ένας χώρος όπου τα παιδιά μπορούν να αναπτυχθούν, χωρίς να επιβαρύνονται από τις συνεχείς απαιτήσεις του ψηφιακού κόσμου — ένας χώρος όπου το μυαλό και η καρδιά τους είναι ελεύθερα να αναπτυχθούν.
Δρ. Λίζα Βάρβογλη,
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια
