Αυξημένο ουρικό οξύ:
Συγγραφέας Αναστασία Μοσχοβάκη Γράφτηκε στις ,
Η σχέση του με το μεταβολισμό λιπιδίων και γλυκόζης και τι πρέπει να γνωρίζετε!
Το ουρικό οξύ είναι ασθενές οξύ που παράγεται από το μεταβολισμό των πουρινών. Πριν από την εφηβεία, το μέσο ουρικό οξύ ορού είναι 3,6 mg/dl για άνδρες και γυναίκες. Προοδευτικά οι τιμές αυξάνονται.
Οι ενήλικες γυναίκες έχουν συνήθως 1 mg/dl λιγότερο ουρικό οξύ στο αίμα από τους άνδρες. Το χαμηλότερο επίπεδο στις γυναίκες αντανακλά την σχετιζόμενη με τα οιστρογόνα ενίσχυση της νεφρικής κάθαρσης του ουρικού οξέος και εξαφανίζεται κατά την εμμηνόπαυση. Πολλοί παράγοντες, όπως η άσκηση, η διατροφή, τα φάρμακα και η κατάσταση ενυδάτωσης, μπορεί να οδηγήσουν σε παροδικές διακυμάνσεις των επιπέδων ουρικού οξέος.
Το αυξημένο ουρικό οξύ που καλείται ιατρικώς υπερουριχαιμία.
Τα συμπτώματα που προκαλεί το αυξημένο ουρικό οξύ
Η υπερουριχαιμία διακρίνεται σε συμπωματική υπερουριχαιμία στην οποία τα συμπτώματα από το αυξημένο ουρικό οξύ περιλαμβάνουν ουρική αρθρίτιδα, νεφρολιθίαση, κολικούς νεφρού ή νεφροπάθεια και ασυμπτωματική υπερουριχαιμία ήτοι υπερουριχαιμία που δεν προκαλεί συμπτώματα. Η ασυμπτωματική υπερουριχαιμία μπορεί σταδιακά να εξελιχτεί σε συμπωματική υπερουριχαιμία.
Στη συμπτωματική υπερουριχαιμία το ουρικό οξύ σχηματίζει κρυστάλλους και λίθους που καθιζάνουν σε αρθρώσεις προκαλώντας ουρική αρθρίτιδα ή στο ουροποιητικό σύστημα προκαλώντας κολικούς και συγκρίματα. Η οξεία νεφροπάθεια ουρικού οξέος είναι μια σοβαρή μορφή οξείας νεφρικής ανεπάρκειας που προκύπτει από την καθίζηση κρυστάλλων ουρικού οξέος εντός του ουροποιητικού συστήματος.
Αυξημένο ουρικό οξύ και μεταβολικό σύνδρομο
Πολλοί πάσχοντες από αυξημένο ουρικό οξύ πάσχουν παράλληλα από μεταβολικό σύνδρομο, το οποίο αφορά συνολικά το μεταβολισμό λιπιδίων και γλυκόζης και διαγιγνώσκεται όταν ένας ασθενής έχει τουλάχιστον 3 από τις ακόλουθες 5 καταστάσεις:
- Αρτηριακή πίεση ≥130/85 mm Hg
- Τριγλυκερίδια ≥150 mg/dL
- HDL-C < 40 mg/dL στους άνδρες ή < 50 mg/dL στις γυναίκες
- Γλυκόζη νηστείας ≥100 mg/dL
- Περίμετρος μέσης ≥102 cm στους άνδρες ή ≥88 cm στις γυναίκες
Το αυξημένο ουρικό οξύ στα πλαίσια του μεταβολικού συνδρόμου συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο προσβολής από διαβήτη καρδιαγγειακά νοσήματα, λιπώδες ήπαρ και ορισμένα καρκινώματα.
Τα αίτια της υπερουριχαιμίας:
Αποτελεί το παθολογικό καταληκτικό σημείο κατά κύριο λόγο τριών διεργασιών:
- Της απέκκρισης ουρικού οξέος από τα ούρα
Ο νεφρός είναι η κύρια θέση απομάκρυνσης του ουρικού οξέος.
Ο μειωμένος ρυθμός σπειραματικής διήθησης και η νεφρική ανεπάρκεια μπορεί να οδηγήσουν σε δευτεροπαθή υπερουριχαιμία. Η νεφρική κάθαρση μπορεί να μειωθεί λόγω αφυδάτωσης ή παρουσίας οργανικών οξέων όπως συμβαίνει σε περιπτώσεις διαβητικής κετοξέωσης ή χρόνιας λήψης μικρής δόσης σαλικυλικών φαρμάκων. Τα διουρητικά φάρμακα αυξάνουν το ουρικό οξύ του ορού με πολλαπλούς μηχανισμούς (π.χ. αυξημένη σωληναριακή επαναρρόφηση).
- Της διαιτητικής πρόσληψης πουρινών
Η οξειδάση της ξανθίνης, το ένζυμο που είναι υπεύθυνο για τη μετατροπή των πουρινών σε ουρικό οξύ, βρίσκεται σε αφθονία στο ήπαρ και στον βλεννογόνο του λεπτού εντέρου. Κάνοντας υπερβολική κατανάλωση τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε πουρίνες όπως είναι το κόκκινο κρέας, τα σπλάγχνα οργάνων, τα οστρακοειδή, τα αλκοολούχα ποτά, τα αλλαντικά, το κουνέλι, η πάπια, η χήνα, ο λαγός αυξάνουμε την πρόσληψη πουρινών, κατά το μεταβολισμό των οποίων παράγεται ουρικό οξύ.
- Της ενδογενούς σύνθεσης πουρινών
Μέρος ασθενών με υπερουριχαιμία εκκρίνει υπερβολικές ποσότητες ουρικού οξέος λόγω κληρονομικών παραμέτρων που αφορούν την δραστηριότητα ενζύμων ή υπερβολικής παραγωγής πουρινών λόγω υποκείμενου νοσήματος ή παθολογικού παράγοντα. Υποκείμενα νοσήματα και παράγοντες που προκαλούν αυξημένη ενδογενή σύνθεση είναι οι αιμολυτικές και μυελουπερπλαστικές διαταραχές, ορισμένα φάρμακα, η φρουκτόζη, ακατάλληλες απισχναντικές δίαιτες.
Αυξημένο ουρικό οξύ και θεραπεία
Η θεραπεία περιλαμβάνει διατροφική θεραπεία και φάρμακα.
Σήμερα αρκετοί ασθενείς πάσχουν από αυξημένο ουρικό οξύ ορού που εντοπίζεται στα πλαίσια check up αλλά δεν έχουν ανάλογα συμπτώματα. Οι περισσότεροι από αυτούς τους ασθενείς θα παραμείνουν ασυμπτωματικοί σε όλη τους τη ζωή. Κατά την διάρκεια της σωστής παθολογικής ιατρικής εξέτασης, εκτός από το αίτιο της υπερουριχαιμίας πρέπει να αξιολογείται ο βαθμός της επικινδυνότητας του αυξημένου ουρικού οξέος διότι δεν χορηγείται φαρμακευτική χημική θεραπεία σε ασθενείς στους οποίους το αυξημένο ουρικό οξύ είναι ακίνδυνο.
Αναστασία Μοσχοβάκη,
Παθολόγος
