Διατροφή για διάρροια – γαστρεντερίτιδα
Συγγραφέας Κωνσταντίνος Μπακόπουλος Γράφτηκε στις ,
Υπάρχει κατάλληλη διατροφή για διάρροια – γαστρεντερίτιδα; Ποια τρόφιμα να επιλέξετε και τι να αποφύγετε στη διάρροια – γαστρεντερίτιδα; Μάθετε τα πάντα στις επόμενες γραμμές.
Τι ορίζουμε ως διάρροια;
Σύμφωνα με τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας, ως διάρροια ορίζουμε τη διέλευση τριών ή περισσότερων χαλαρών ή υγρών κοπράνων ανά ημέρα (ή η πιο συχνή διέλευση από ό,τι είναι φυσιολογικό για το άτομο).
Υπάρχουν τρεις κλινικοί τύποι διάρροιας:
- οξεία υδαρή διάρροια – διαρκεί αρκετές ώρες ή μέρες.
- αιματηρή διάρροια – που ονομάζεται επίσης δυσεντερία
- επίμονη διάρροια – διαρκεί 14 ημέρες ή περισσότερο.
Αιτίες διάρροιας – γαστρεντερίτιδας;
Λοίμωξη και διάρροια – γαστρεντερίτιδα
Κατά κύριο λόγο η διάρροια – γαστρεντερίτιδα αποτελεί σύμπτωμα λοιμώξεων που προκαλούν μια σειρά από βακτήρια, ιούς και παρασίτα όπως ο ροταϊός και η Escherichia coli. Η μόλυνση είναι πιο συχνή όταν υπάρχει έλλειψη επαρκούς υγιεινής και ασφαλούς νερού.
Τρόφιμα και διάρροια – γαστρεντερίτιδα
Παράλληλα, τα τρόφιμα είναι μια άλλη κύρια αιτία διάρροιας – γαστρεντερίτιδα όταν παρασκευάζονται ή αποθηκεύονται σε ανθυγιεινές συνθήκες. Η μη-ασφαλής αποθήκευση και χειρισμός οικιακού νερού είναι επίσης ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου. Τέλος, τα ψάρια και τα θαλασσινά αποτελούν δυνητικά επικίνδυνα τρόφιμα για την εμφάνιση διάρροιας – γαστρεντερίτιδας αφενός διότι είναι ευαλλοίωτα και αφετέρου καθώς πιθανόν να έχουν αλιευθεί σε μολυσμένα ύδατα.
Προστατευτείτε από τη διάρροια – γαστρεντερίτιδα
Όπως πολύ καλά γνωρίζουμε, η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη. Πριν δούμε λοιπόν την καλύτερη διατροφή για διάρροια – γαστρεντερίτιδα, ας δούμε τι μπορείτε να κάνετε για να προστατευτείτε. Σε γενικές γραμμές, η προσωπική υγιεινή και η υγιεινή του χώρους αποτελούν την καλύτερη ασπίδα προστασίας από τη διάρροια – γαστρεντερίτιδα.
Πλύσιμο χεριών & διάρροια
Πρώτο βήμα για την αποφυγή γαστρεντερίτιδας – διάρροιας είναι το σχολαστικό πλύσιμο χεριών. Γιατί όμως είναι τόσο σημαντικό; Οι νοροϊοί και οι ροταϊοί, που αποτελούν βασικές αιτίες διάρροιας – γαστρεντερίτιδας, μεταδίδονται συνήθως μέσω της επαφής. Επίσης, μεταδίδονται μέσω μικροσκοπικών σταγονιδίων στον αέρα. Οι συγκεκριμένοι ιοί μπορούν να παραμείνουν σε επιφάνειες για 8-14 ημέρες.
Επιπροσθέτως, οι ιοί που προκαλούν διάρροια – γαστρεντερίτιδα κατοικούν σε επιφάνειες όπως αυτές της τουαλέτας, σε λαβές θυρών ή ρούχα, όπου επιβιώνουν για πολλές ημέρες.
Ως εκ τούτου, έμμεση μόλυνση είναι δυνατή εάν αγγίξετε ένα μολυσμένο αντικείμενο με το χέρι σας και στη συνέχεια αγγίξετε το στόμα σας.
Επομένως, εάν θέλετε να αποφύγετε τη μόλυνση, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να πλένετε τα χέρια σας σχολαστικά και συχνά.
Υγιεινή χώρου & διάρροια
Δεύτερο βήμα, ιδίως αν στον ίδιο χώρο υπάρχει άτομο με συμπτώματα διάρροιας – γαστρεντερίτιδας είναι η σωστή υγιεινή του χώρου. Εκτός λοιπόν από το πλύσιμο των χεριών σας, τα πιο σημαντικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε είναι:
- Ο συχνός καθαρισμός της τουαλέτας χρησιμοποιώντας μάσκα και γάντια.
- Το πλύσιμο κλινοσκεπασμάτων, πετσετών, ρούχων αλλά και πιάτων σε θερμοκρασίες τουλάχιστον 60 βαθμών.
- Ο αερισμός υπνοδωματίου όσο πιο συχνά γίνεται.
Ασφάλεια τροφίμων & διάρροια
Τρίτο βήμα για την αποφυγή διάρροιας – γαστρεντερίτιδας είναι ο σωστός χειρισμός των τροφίμων.
Η διάρροια προκαλείται από βακτήρια που αναπτύσσονται στο ωμό κρέας – συνήθως στα πουλερικά (π.χ. κοτόπουλο, γαλοπούλα) αλλά και στον κιμά.
Προκειμένου λοιπόν να τα αποφύγετε είναι σημαντικό να διατηρείτε την κουζίνα καθαρή. Πιο συγκεκριμένα, φροντίστε να απομακρύνετε άμεσα το υγρό που προκύπτει κατά την απόψυξη πουλερικών ή άλλων κρεάτων. Παράλληλα, μαγειρεύετε καλά το κρέας και καθαρίστε επιμελώς τις επιφάνειες κοπής που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή ωμού κρέατος. Επίσης, φροντίστε να πλένετε τις πετσέτες κουζίνας σε θερμοκρασία τουλάχιστον 60 βαθμών Κελσίου.
Ταυτόχρονα, βακτήρια όπως η σαλμονέλα μεταδίδονται συχνότερα μέσω των ωμών τροφίμων. Οι πιο κοινές πηγές σαλμονέλας είναι τα κακοψημένα κρέατα και τα τρόφιμα που περιέχουν ωμά αυγά, όπως η μαγιονέζα και το παγωτό. Τα βακτήρια αυτά μπορούν να εισχωρήσουν σε άλλα τρόφιμα εάν δεν τα προετοιμάσετε με σωστό τρόπο. Για παράδειγμα, εάν ψιλοκόψετε ωμό κρέας σε μια επιφάνεια κοπής και στη συνέχεια ψιλοκόψετε τα λαχανικά στην ίδια επιφάνεια αυξάνετε την πιθανότητα επιμόλυνσης σημαντικά.
Ιδανικά λοιπόν, χρησιμοποιείστε διαφορετικές επιφάνειες κοπής και μαχαίρια με διαφορετικά χρώματα λαβής για κάθε είδος τροφίμου ώστε να αποφύγετε τη μετάδοση βακτηρίων από το ωμό κρέας προς τα λαχανικά.
Ευαλλοίωτα τρόφιμα & διάρροια
Τελευταίο βήμα για να προστατευτείτε από την εμφάνιση διάρροιας – γαστρεντερίτιδας είναι η σωστή διαχείριση ευαλλοίωτων τροφίμων. Ως ευπαθή – ευαλλοίωτα τρόφιμα ορίζουμε τα τρόφιμα που αλλοιώνονται γρήγορα εάν δεν φυλάσσονται σε συγκεκριμένες θερμοκρασίες.
Τέτοια τρόφιμα είναι κατά κύριο λόγο τα ψάρια – θαλασσινά, τα πουλερικά, το κρέας και ο κιμάς. Φροντίστε λοιπόν να διατηρείτε τα παραπάνω τρόφιμα στις κατάλληλες θερμοκρασίες και για το κατάλληλο χρονικό διάστημα.
Ανακαλύψτε τις ενδεδειγμένες συνθήκες διατήρησης τροφίμων στο σπίτι παρακάτω:
Διατήρηση στην κατάψυξη (-18 °C)
- Λαχανικά: 8 μήνες
- Κιμάς: 3-4 μήνες
- Βοδινό: 6-10 μήνες
- Χοιρινό: 4-6 μήνες
- Κοτόπουλο: 9 μήνες
Διατήρηση στο ψυγείο (1-4 °C)
- Ψάρι: 1 ημέρα
- Σάλτσες: 2 ημέρες
- Κοτόπουλο: 1-2 ημέρες
- Νωπό κρέας: 3-5 ημέρες
- Κιμάς: 1-2 ημέρες
Διατροφή για διάρροια – γαστρεντερίτιδα (αντιμετώπιση)
Ας υποθέσουμε λοιπόν πώς όλα τα παραπάνω μέτρα προστασίας δε λειτούργησαν και δυστυχώς τα πρώτα συμπτώματα διάρροιας – γαστρεντερίτιδας έκαναν την εμφάνισή τους. Τι διατροφή να ακολουθήσουμε για την αντιμετώπιση διάρροιας – γαστρεντερίτιδας;
Υπάρχει ειδική διατροφή για την αντιμετώπιση της διάρροιας – γαστρεντερίτιδας με το ακρωνύμιο BRAT.
Το ακρωνύμιο BRAT σημαίνει «bananas, rice, apples, toast», δηλαδή μπανάνες, ρύζι, μήλα και toast. Τα τρόφιμα αυτά είναι ήπια, επομένως δεν επιδεινώνουν τα συμπτώματα. Παράλληλα, συμβάλλουν στη σύσφιξη των κοπράνων.
Στη συνέχεια, υπάρχουν τρόφιμα τα οποία πρέπει να αποφύγετε και τρόφιμα τα οποία είναι πιο ανεκτά σε περιπτώσεις διάρροιας – γαστρεντερίτιδας. Δείτε τα τρόφιμα αυτά στον παρακάτω πίνακα.
| Κατηγορία Τροφίμων: | Ανεκτά τρόφιμα: | Τρόφιμα προς αποφυγή: |
| Δημητριακά: |
Ρύζι (λευκό)Βρώμη Λευκό ψωμί (toast) Ζυμαρικά από λευκό αλεύρι Φρυγανιές – crackers από λευκό αλεύρι Noodles ρυζιού |
Προϊόντα ολικής αλέσεως (ζυμαρικά, ψωμί κ.α.)Καστανό ρύζι Ψωμί με σπόρους Δημητριακά πρωινού ολικής αλέσεως Λιπαρά αρτοπαρασκευάσματα (π.χ. σφολιάτες) |
| Κρέας & Πρωτεϊνούχα τρόφιμα: | Αυγό βραστό (σφιχτό)Μαλακά, καλοψημένα κρέατα (π.χ. βραστό κοτόπουλο) |
Τηγανητά ή λιπαρά κρέατα (τηγανητό κοτόπουλο, λουκάνικο, μπέικον)Επεξεργασμένα κρέατα (αλλαντικά) Ξηροί καρποί |
| Γάλα & Γαλακτοκομικά: |
Γιαούρτι με ζωντανές καλλιέργειες (π.χ. κατσικίσιο)Γάλα χωρίς λακτόζη Τυρί χαμηλό σε λιπαρά <20% |
ΠαγωτόΤυρί υψηλό σε λιπαρά Επιδόρπια γιαουρτιού με >2% λιπαρά |
| Λαχανικά: |
Πατάτες (πουρέ)Καλοψημένα καρότα Φασολάκια Μαρούλι Iceberg Μανιτάρια Πράσινες ή κόκκινες πιπεριές Καθαρισμένες λευκές πατάτες Κολοκύθι |
ΜπρόκολοΚουνουπίδι Καλαμπόκι Τηγανητά λαχανικά Ωμά λαχανικά Κρεμμύδι Σπανάκι Γλυκοπατάτα |
| Φρούτα: |
ΜπανάναΜήλος χωρίς φλοιό Πουρές μήλου Πεπόνι |
Ωμά φρούτα με φλούδαΑποξηραμένα φρούτα Φρούτα σε σιρόπι |
| Άλλα τρόφιμα: | ΖελέΡοφήματα χωρίς καφεΐνη |
Τροφές με τεχνητάγλυκαντικά (σορβιτόλη ή ξυλιτόλη) Τρόφιμα και ποτά με καφεΐνη |
Διατροφή για διάρροια – γαστρεντερίτιδα (γενικές οδηγίες)
Εκτός από τα παραπάνω, τρόφιμα που πρέπει να αποφύγετε σε περιπτώσεις διάρροιας – γαστρεντερίτιδας υπάρχουν και γενικές οδηγίες διατροφής για την ανακούφιση από τα δυσάρεστα συμπτώματα. Βρείτε τις βασικές οδηγίες διατροφής για διάρροια – γαστρεντερίτιδα παρακάτω.
Αρχικά, θα πρέπει να αποφύγετε συστατικά και τρόφιμα όπως:
- Λακτόζη
- Αλκοόλ
- Τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, φυτικές ίνες ή ζάχαρη
- Πικάντικα φαγητά
- Πολύ ζεστά ή πολύ κρύα φαγητά ή ροφήματα (προτιμήστε θερμοκρασία δωματίου)
Παράλληλα, θα πρέπει να καταναλώσετε:
- Συχνά, μικρά γεύματα αντί για τρία μεγάλα γεύματα την ημέρα.
- Αρκετά υγρά την ημέρα για να αναπληρώσετε τα χαμένα υγρά (9-12 φλιτζάνια υγρών την ημέρα)
- Ηλεκτρολύτες για την επαναφορά της υδατικής ισορροπίας και την αποφυγή αφυδάτωσης
Ενδεικτική διατροφή για διάρροια – γαστρεντερίτιδα
| Πρωινό: |
· 1 φλιτζάνι γάλα χωρίς λακτόζη ή ρόφημα φυτικό· 2-3 λευκά κράκερς · ½ μπανάνα (όχι πολύ ώριμη)
|
| Δεκατιανό: |
· 2 φέτες λευκό ψωμί· 1 φέτα τυρί χαμηλό σε λιπαρά · 1 μήλο (χωρίς φλοιό) · 1 φακελάκι ηλεκτρολυτών |
| Μεσημεριανό: |
· Κοτόπουλο βραστό (άνευ δέρματος)· 2 φλιτζάνια σούπα με ρύζι λευκό (ή πατάτα βραστή) · Βραστά καρότα |
| Απογευματινό: | · Γιαούρτι χωρίς λακτόζη· 1 μήλο χωρίς φλοιό ή ½ μπανάνα (όχι πολύ ώριμη) |
| Βραδινό: |
· Ρύζι λευκό (λαπάς) ή πουρές πατάτας· 2-3 φρυγανιές · Χυμός λεμόνι |
| Συμπληρωματικά: | · Ζελέ φρούτων |
*Το παραπάνω ημερήσιο πρόγραμμα διατροφής αποτελεί γενική οδηγία – σύσταση και όχι εξατομικευμένο θεραπευτικό διατροφικό σχήμα. Για εξειδικευμένες οδηγίες συμβουλευτείτε το γιατρό – διαιτολόγο σας.
Επόμενα βήματα…
Αν τα συμπτώματα υποχωρήσουν ακολουθήστε μια κανονική – συνήθη δίαιτα. Ακόμη και στην περίπτωση αυτή βέβαια, συνεχίστε την κατανάλωση μικρών γευμάτων ανά 3-4 ώρες. Αντιθέτως, αν εξακολουθείτε να έχετε συμπτώματα εφαρμόστε τις παραπάνω οδηγίες.
Μετά το πέρας των συμπτωμάτων, θα ήταν χρήσιμη η λήψη ενός συμπληρώματος προβιοτικών. H λήψη προβιοτικών συμβάλλει στην πρόληψη της διάρροιας ενισχύοντας την άμυνα του οργανισμού απέναντι σε παθογόνα βακτήρια και επαναφέρει τη χλωρίδα του εντέρου.
Ολοκληρώνοντας, ένα συμπλήρωμα L-Γλουταμίνης συμβάλει στην αποκατάσταση του εντερικού βλεννογόνου. Ταυτόχρονα, αποτελεί τροφή για το πολλαπλασιασμό των εντερικών κυττάρων και ενισχύει την άμυνα του οργανισμού.
Σημαντικό: Πριν τη χρήση συμπληρωμάτων διατροφής είναι σημαντικό να ζητήσετε τη σύμφωνη γνώμη του γιατρού σας.
Μπακόπουλος Κωνσταντίνος,
Διαιτολόγος- Διατροφολόγος
