Συστροφή Όρχεως
Συγγραφέας Σωτήρης Κούκος Γράφτηκε στις ,
Πρόκειται για τη συχνότερη οξεία ουρολογική πάθηση στα παιδιά και τους εφήβους στην οποία ο όρχις κάνει μια στροφή γύρω από τον εαυτό του πάνω από 180ο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να στρίβει ο σπερματικός τόνος, το κορδόνι από το οποίο κρέμεται ο όρχις σαν πλήκτρο καμπάνας μέσα στο όσχεο.
Η στροφή αυτή του σπερματικού τόνου μέσα από το οποίο περνάνε οι αρτηρίες, οι φλέβες, τα νεύρα και τα λεμφαγγεία του όρχεως έχει σαν συνέπεια να στραγγαλίζετε η ορχική αρτηρία με αποτέλεσμα η ροή του αίματος να διακόπτεται και ο όρχις να ισχαιμεί από την μια στιγμή στην άλλη.
Η απότομη ισχαιμία του όρχι μπορεί ακόμα και μέσα σε 3-4 ώρες να δημιουργήσει οριστική νέκρωση του όρχι.
Πιο συχνά συμβαίνει στα βρέφη, κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής, και σε αγόρια ηλικίας 12-18 ετών, αλλά σπανιότερα μπορεί να συμβεί και σε μεγαλύτερη ηλικία. Η συστροφή μπορεί να γίνει και κατά την διάρκεια της εμβρυϊκής ζωής πριν την γέννηση. Τότε το νεογνό φέρει ήδη ένα ρικνό-ατροφικό μη λειτουργικό όρχι. Επίσης συστροφή μπορεί να γίνει σε έναν κρυψορχικό ή έκτοπο όρχι.
Υπάρχουν δύο τύποι συστροφής:
Εξωελυτροειδική
Ο όρχις μαζί με τον περιβάλλοντα ελυτροειδή χιτώνα και τμήμα του σπερματικού τόνου συστρέφονται. Αυτός ο τύπος απαντάται πιο συχνά στα νεογνά αλλά και στην ενδομήτριο ζωή.
Ενδοελυτροειδική
Σε αυτόν τον τύπο ο ελυτροειδής χιτώνας δεν συστρέφεται αλλά μόνο ο όρχις εντός του ελιτροειδή χιτώνα. Συμβαίνει πιο συχνά στα μεγαλύτερα παιδιά και στους εφήβους.
Αιτιολογία
Η συστροφή όρχεως συμβαίνει πιο συχνά από ότι στον γενικό πληθυσμό στις παρακάτω περιπτώσεις:
1. Σε αγόρια με μια συγγενής προδιάθεση «ευκινησίας» του όρχι
- Η δυσμορφία τύπου “πλήκτρου καμπάνας” κατά την οποία ο ελυτροειδής χιτώνας καλύπτει πλήρως τον όρχι, την επιδιδυμίδα και το περιφερικό τμήμα του σπερματικού τόνου, αντί να καλύπτει μόνο το πρόσθιο και τα πλάγια τοιχώματα του αδένα, επιτρέποντας τη σύναψη της οπίσθιας επιφάνειάς του με το όσχεο και τον οίακα. Έτσι, επί της ελλείψεως της στήριξης του όρχεως, ο οποίος και αιωρείται σαν πλήκτρο καμπάνας, ο όρχις είναι ιδιαίτερα επιρρεπής στη συστροφή.
- Η επιμήκυνση του μεσορχίου, κατά την οποία ο όρχις απομακρύνεται από την επιδιδυμίδα, γεγονός που καθιστά ευκολότερη τη συστροφή πέριξ του άξονά του.
- Η σύσπαση του κρεμαστήρα, ο οποίος και εισέρχεται με λοξή φορά στο σπερματικό τόνο. Έτσι η συστροφή γίνεται προς τα μέσα.
2. Σε αγόρια με κρυψορχία ή έκτοπο όρχι
3. Μετά από τραυματισμό στη βουβωνική χώρα ή στο όσχεο
4. Μετά από έντονη σωματική δραστηριότητα
5. Χωρίς να αναγνωρίζεται κάποια αιτία (ιδιοπαθείς)
Συμπτωματολογία
- Πολύ έντονο αιφνίδιο οξύ άλγος στον πάσχοντα όρχι
- διόγκωση του όρχι
- ερυθρότητα του ημιόσχεου
- άλγος στο κάτω μέρος της κοιλίας
- ναυτία ή και έμετος
- στα βρέφη, παρατηρείται έντονο κλάμα, δίπλωμα ποδιών στην κοιλιά και έμετοι.
Διάγνωση
- Φυσική εξέταση: Επώδυνο ημιόσχεο, τόσο που πολλές φορές δεν επιτρέπει τον εξεταστή να το ψηλαφήσει. Εάν του επιτραπεί, αναδεικνύεται η διόγκωση του όρχεως και δίδεται η αίσθηση ότι ο όρχις έχει τραβηχτεί προς το βουβωνικό πόρο. Στα αρχικά στάδια η επιδιδυμίδα μπορεί να ψηλαφηθεί, σε ανώμαλη θέση, αλλά αργότερα δεν μπορεί να γίνει ο διαχωρισμός από τον όρχι. Παρουσία του σημείου του Prehn όπου κατά την ανύψωση του όρχεως, ο πόνος δεν υφίεται σε αντίθεση π.χ. με την λοίμωξη (επιδιδυμίτιδα).
- Υπερηχογράφημα – Triplex οσχέου: αναδεικνύει μειωμένη ή και απούσα αιματική ροή
- Σπινθηρογράφημα με τεχνήτιο: αναδεικνύει πλήρη απουσία αιμάτωσης.
- Χειρουργική διερεύνηση οσχέου: όταν υπάρχουν αμφιβολίες για τη διάγνωση, επιβάλλεται να γίνει ώστε να αποκατασταθεί τυχόν συστροφή.
Διαφοροδιάγνωση
Η διαφοροδιάγνωση πρέπει να γίνεται με άλλες φλεγμονώδεις και μη παθήσεις του οσχέου όπως:
- οξεία επιδιδυμίτιδα (σπάνια κατά την εφηβεία)
- μεταπαρωτιδική ορχίτιδα
- τραύματα
- περιεσφιγμένη βουβωνοκήλη
- υδροκήλη
- όγκοι του όρχεως
- συστροφή της υδατίδας κύστη του Morgagni
- ιδιοπαθής οίδημα οσχέου
Αντιμετώπιση
Η συστροφή του όρχεως είναι μια κατάσταση η οποία απαιτεί επείγουσα αντιμετώπιση. Όσο πιο γρήγορα αντιμετωπιστεί τόσο μειώνονται η πιθανότητες για νέκρωση ή βλάβη των σπερματικών κυττάρων του όρχι που μπορεί να οδηγήσει σε στειρότητα. Μπορεί να επιχειρηθεί μηχανική ανάταξη, αλλά ως επί το πλείστον η αντιμετώπιση είναι χειρουργική και θα πρέπει να οδηγηθεί ο ασθενής στο χειρουργείο το συντομότερο δυνατό. Αν η ανάταξη γίνει μέσα σε 5 ώρες από τη συστροφή τότε ο όρχις έχει 83% πιθανότητα να σωθεί. Το ποσοστό αυτό μειώνεται στο 70% αν γίνει σε 10 ώρες και στο 20% αν γίνει στις 12 ώρες. Επίσης ο βαθμός της συστροφής επηρεάζει την επιβίωση του όρχι (όσες περισσότερες φορές περιελίσσεται ο όρχις περί του άξονά του τόσο μειώνεται η επιβίωση).
Κατά τη χειρουργική αντιμετώπιση διανοίγεται το πάσχον ημιόσχεο και γίνεται ανάταξη της συστροφής. Ο όρχις περιελίσσεται ανάστροφα της φοράς της συστροφής και καθηλώνεται ούτως ώστε να μην είναι δυνατή η εκ νέου συστροφή του (ορχεοπηξία).
Πολλές φορές προτείνεται και η προληπτική καθήλωση του ετερόπλευρου όρχι μιας και οι παράγοντες που οδήγησαν στη συστροφή του πάσχονταoς ισχύουν μάλλον και για τον άλλο όρχι.
ΣΥΣΤΡΟΦΗ ΚΥΣΤΗΣ MORGANI
Η υδατίδα κύστη (απόφυση) του Morgagni υπάρχει ως υπόλειμμα των παραμεσονεφρικών ή Mυλλέρειων πόρων (Müllerian ducts) στο 92% των αρρένων που εκφύεται από τον άνω πόλο του όρχι στα σύνορα ένωσης του με την κεφαλή της επιδιδυμίδος. Η συστροφή της κύστης αυτής είναι η πιο συχνή αιτία οξέος ημιόσχεου στην παιδική ηλικία. Παρουσιάζεται όπως και στην συστροφή όρχι με αιφνίδιο έντονο άλγος αλλά με ένταση ηπιότερη από αυτή της συστροφής του όρχι. Το ημιόσχεο γίνεται ερυθρό και παρουσιάζει οίδημα. Ο όρχις όμως δεν είναι σκληρός και καθηλωμένος ενώ μπορεί να ψηλαφηθεί η συστραφείσα απόφυση. Το Υπερηχογράφημα – Triplex οσχέου συνήθως θέτει τη διάγνωση. Η θεραπεία μπορεί να είναι συντηρητική ή χειρουργική.
Photo by jose pena on Unsplash
Σωτήρης Κούκος,
Χειρουργός Ουρολόγος – Ανδρολόγος,
English
French
German
Greek
Italian
Portuguese
Russian
Spanish