Μπορεί η διατροφή να συμβάλλει στην πρόληψη του καρκίνου;
Συγγραφέας Ναταλία Ντελίκου-Μπενέτου Γράφτηκε στις ,
Ο καρκίνος είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για ασθένειες στις οποίες τα ανώμαλα κύτταρα διαιρούνται χωρίς έλεγχο και μπορούν να εισβάλουν σε άλλους ιστούς. Τα καρκινικά κύτταρα μπορούν να εξαπλωθούν σε άλλα μέρη του σώματος μέσω του αίματος και του λεμφικού συστήματος. Ο καρκίνος δεν είναι μόνο μια ασθένεια, αλλά πολλές ασθένειες και υπάρχουν περισσότερα από 100 είδη καρκίνου.
Σχέση διατροφής και καρκίνου
Οι ειδικοί εξετάζοντας τη σχέση μεταξύ διατροφής και καρκίνου συμφωνούν ότι:
- Η διατροφή μας μπορεί να επηρεάσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.
- Άτομα με λιγότερο υγιεινή διατροφή είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν καρκίνο.
- Σχεδόν 1 στις 10 περιπτώσεις καρκίνου θα μπορούσε να προληφθεί με υγιεινή διατροφή.
- Μια ισορροπημένη διατροφή μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους, το οποίο μπορεί από μόνο του να μειώσει τον κίνδυνο πολλών μορφών καρκίνου.
Η σύνδεση μεταξύ της διατροφής και του καρκίνου είναι πολύπλοκη επειδή η διατροφή μας αποτελείται από πολλά διαφορετικά τρόφιμα και θρεπτικά συστατικά. Πολλά από αυτά θα μπορούσαν να επηρεάσουν τον κίνδυνο καρκίνου. Ορισμένα τρόφιμα, όπως το κόκκινο και επεξεργασμένο κρέας και το αλάτι, αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου. Ενώ άλλα, όπως τα φρούτα, τα λαχανικά και οι τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες, μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη της νόσου.
Η κατανάλωση φρούτων, λαχανικών και φυτικών ινών εμποδίζουν την ανάπτυξη του καρκίνου
Τα φρούτα και τα λαχανικά περιέχουν μια ευρεία ποικιλία διαφόρων θρεπτικών συστατικών με ιδιότητες που εμποδίζουν την ανάπτυξη του καρκίνου:
- Τα καροτενοειδή που δρουν ως αντιοξειδωτικά. Τα αντιοξειδωτικά μπλοκάρουν άλλες χημικές ουσίες γνωστές ως ελεύθερες ρίζες. Οι ελεύθερες ρίζες προκαλούν βλάβη στα κύτταρα, συμπεριλαμβανομένων αυτών που οδηγούν σε καρκίνο.
- Το φυλλικό οξύ παίζει σημαντικό ρόλο στην επιδιόρθωση του DNA.
- Η βιταμίνη C και Ε δρουν ως αντιοξειδωτικά, προστατεύουν το DNA από βλάβες και τονώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα.
- Μικρά επίπεδα σεληνίου παίζουν ουσιαστικό ρόλο ως μέρος ορισμένων πρωτεϊνών, οι οποίες έχουν αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, καθώς και την προστασία έναντι της βλάβης του DNA.
- Τα φλαβονοειδή έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες και μειώνουν τη φλεγμονή.
Ο καρκίνος του εντέρου είναι λιγότερο συχνός σε άτομα που καταναλώνουν πολλές φυτικές ίνες που περιέχονται στα αμυλούχα προϊόντα ολικής άλεσης, όπως ψωμί, ζυμαρικά και δημητριακά ολικής αλέσεως, τα όσπρια και τα φρούτα και τα λαχανικά φρέσκα ή αποξηραμένα.
Κατανάλωση κρέατος και καρκίνος
Η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου του εντέρου, και πιθανώς του στομάχου και του παγκρέατος. Περίπου το ¼ των περιπτώσεων καρκίνου του εντέρου στους άνδρες, και περίπου το 1/6 στις γυναίκες, συνδέονται με την κατανάλωση κόκκινου ή επεξεργασμένου κρέατος. Υπάρχει αυξανόμενη απόδειξη που συνδέει το κόκκινο κρέας με τον καρκίνο του παγκρέατος και του στομάχου. Η σχέση μεταξύ του κόκκινου ή επεξεργασμένου κρέατος και του καρκίνου είναι ακόμα ασαφής. Σημαντικό ρόλο φαίνεται να παίζουν οι χημικές ουσίες που βρίσκονται στο κόκκινο και επεξεργασμένο κρέας.
Υψηλή κατανάλωση ψαριών μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του εντέρου
Η τρέχουσα μελέτη EPIC (Ευρωπαϊκή Προοπτική Μελέτη για τον Καρκίνο και τη Διατροφή) ανέφερε πρόσφατα ότι άτομα που έτρωγαν μια μερίδα (80g) ψάρι την ημέρα μείωσαν τον κίνδυνο του καρκίνου του εντέρου κατά 1/3 σε σύγκριση με άτομα που έτρωγαν λιγότερο σε μια εβδομάδα. Δεν είναι σαφές πως η κατανάλωση ψαριών θα μπορούσε να μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου. Τα ιχθυέλαια είναι ιδιαίτερα πλούσια σε πολυακόρεστα λιπαρά ω-3 αλλά δεν υπάρχει ισχυρή απόδειξη ότι μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο του καρκίνου.
Η μεγάλη κατανάλωση αλατιού μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του στομάχου
Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι η κατανάλωση πολύ αλμυρών τροφίμων, ή τροφίμων που έχουν διατηρηθεί με αλάτι, θα μπορούσαν να αυξήσουν τον κίνδυνο καρκίνου του στομάχου. Άτομα που καταναλώνουν τακτικά μεγάλες ποσότητες αλατιού καθημερινά έχουν 2/3 υψηλότερο κίνδυνο καρκίνου του στομάχου σε σύγκριση με εκείνους που καταναλώνουν μικρές ποσότητες. Το αλάτι μπορεί να επηρεάσει τον κίνδυνο του καρκίνου του στομάχου καταστρέφοντας το τοίχωμα του στομάχου και προκαλώντας φλεγμονή.
Μια διατροφή υψηλή σε κορεσμένα λιπαρά μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού
Οι περισσότερες μελέτες που έχουν βρει μια μικρή αύξηση του κινδύνου για καρκίνο του μαστού τη συσχετίζουν με την πρόσληψη συνολικού λίπους ή κορεσμένου λίπους. Αυτό συμβαίνει ίσως επειδή το λίπος στη διατροφή μας αυξάνει τα επίπεδα των οιστρογόνων και άλλων ορμονών στο αίμα μας, προωθώντας την ανάπτυξη του καρκίνου. Τα λίπη είναι ένα απαραίτητο μέρος της διατροφής μας, αλλά πρέπει να περιορίζεται η πρόσληψή τους μέσω της διατροφής.
Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Αναφορές:
- World Cancer Research Fund/American Institute for Cancer Research, Food, nutrition, physical activity and the prevention of cancer: a global perspective. 2007, Washington DC: AICR.
- Gonzalez, C.A., et al., Fruit and vegetable intake and the risk of stomach and oesophagus adenocarcinoma in the European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition (EPIC-EURGAST). Int J Cancer, 2006. 118(10): p. 2559-66.
- Wu S et al. Fish consumption and colorectal cancer risk in humans: a systematic review and meta-analysis. Am J Med. 2012 Jun;125(6):551-9
- Parkin, M., et al., The fraction of cancer attributable to lifestyle and environmental factors in the UK in 2010. BJC 2011. 105, Supp. 2, 6 December 2011.
- hiébaut AC et al. Dietary fat and postmenopausal invasive breast cancer in the National Institutes of Health-AARP Diet and Health Study cohort. J Natl Cancer Inst. 2007 Mar 21;99(6):451-62.
