Ποιες διατροφικές επιλογές μας προσφερουν μακροζωία;
Συγγραφέας Ευάγγελος Φουστέρης Γράφτηκε στις ,
Η μακροζωία είναι ένα πολύ σύνθετο φαινόμενο, δεδομένου ότι είναι πολλοί οι παράγοντες που επηρεάζουν τις φυσιολογικές οδούς της γήρανσης και το προσδόκιμο ζωής, όπως το περιβάλλον, η συμπεριφορά, οι κοινωνικο-δημογραφικοί παράμετροι, αλλά πρωτίστως οι διατροφικές συνήθειες. Ειδικότερα, η διατροφή έχει αναγνωριστεί ότι έχει σημαντικό αντίκτυπο στη συνολική θνησιμότητα και νοσηρότητα, με βασικό ρόλο στην επέκταση του προσδόκιμου ζωής.
Η μέχρι τώρα επιστημονική μελέτη έχει αναδείξει αρκετούς παθοφυσιολογικούς μηχανισμούς που ενδεχομένως συνδέουν τη γήρανση με τη διατροφή, ενώ τα επιστημονικά στοιχεία υποστηρίζουν συχνά την αντιγηραντική δράση τόσο διατροφικών προτύπων, όπως αυτό της παραδοσιακής μεσογειακής διατροφής, όσο και κάποιων συγκεκριμένων τροφών.
Η διατροφή και αρκετά από τα συστατικά της, όπως έχει αποδειχθεί, έχουν ευεργετικά αποτελέσματα επίσης επί της συνολικής νοσηρότητας, στο γενικό πληθυσμό αλλά κυρίως σε ηλικιωμένους πληθυσμούς.
Οι επιδράσεις της διατροφής στην διαδικασία της γήρανσης – με περιορισμό των θερμίδων και κατανάλωση τροφών όπως το κόκκινο κρασί, χυμοί όπως του ροδιού και του πορτοκαλιού, τα προβιοτικά και τα πρεβιοτικά έχουν προσελκύσει το επιστημονικό ενδιαφέρον. Επίσης, τροφές όπως η μαύρη σοκολάτα, οι ξηροί καρποί, τα φασόλια, το αβοκάντο προωθούνται ως αντι-γηραντικά τρόφιμα, λόγω της αντιοξειδωτικής και αντιφλεγμονώδους δράσης τους.
Τέλος, ένας σημαντικός μεσολαβητής στη σχέση μεταξύ της διατροφής, της μακροζωίας και της υγείας του ανθρώπου παραμένει η κοινωνικο-οικονομική κατάσταση του ατόμου, καθώς η υγιεινή διατροφή, λόγω του υψηλότερου κόστους της, είναι στενά συνδεδεμένη με υψηλότερη οικονομική και εκπαιδευτική κατάσταση.
Η μακροζωία, η παράταση δηλαδή του προσδώκιμου της ζωής, με ταυτόχρονη διατήρηση μιας σχετικά καλής ποιότητα της υγείας συνδέεται σίγουρα με τη σωστή διατροφή όπως και με τη συστηματική καθημερινή άσκηση. Αυτό το αποδεικνύουν στοιχεία τόσο από τις χώρες της Μεσογείου και την τήρηση του μεσογειακού προτύπου διατροφής, όσο και παραδείγματα όπως αυτό της Ικαρίας, όπου η καλή διατροφή μαζί με τον ήρεμο και χαλαρό τρόπο ζωής σχετίζεται με τη μακροζωία των κατοίκων στις περιοχές αυτές. Υπάρχει λοιπόν μία ισχυρή σχέση της συνολικής διατροφής, όσο αφορά την ποσότητα (θερμίδες) αλλά και την ποιότητα (π.χ. καλά λιπαρά, φυτικές ίνες) με τη μακροζωία.
Ο ρόλος των θερμίδων
Η διατροφή επηρεάζει τη διάρκεια ζωής αλλά και τη διατήρηση μιας καλής υγείας ποσοτικά και ποιοτικά.
Η παχυσαρκία ως νόσος, όσο και τα συνοδά νοσήματα, που σχετίζονται με το μεταβολικό σύνδρομο, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 και η υπέρταση επηρεάζουν σίγουρα τη μακροζωία. Ένα υπέρβαρο ή παχύσαρκο άτομο, διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσει αλλά παρουσίαζει υψηλότερους ρυθμούς θνητότητας από παθήσεις όπως καρδιοπάθεια, αποφρακτική άπνοια, συγκεκριμένες μορφές καρκίνου, και άλλα.
Έτσι, οι συνολικές θερμίδες είναι βασικός παράγοντας για τη μακροζωία αλλά κυρίως για τη διατήρηση της καλής κατάστασης των συστημάτων του οργανισμού. Πολλές είναι οι έρευνες, και από Έλληνες ερευνητές, που έχουν αποδείξει ότι ένα συνολικό διαιτολόγιο με χαμηλές θερμίδες συνδέεται με περισσότερα χρόνια ζωής και φρενάρισμα του σωματικού και διανοητικού εκφυλισμού, μέσα από διαδικασίες όπως είναι ο περιορισμός του οξειδωτικού στρες.
Αλκοόλ και μακροζωΐα
Το αλκοόλ και συγκεκριμένα το κρασί λόγω της υψηλής περιεκτικότητας του σε αντιοξειδωτικά και πολυφαινόλες έχει συσχετιστεί με τη μακροζωία σε πληθυσμούς όπως π.χ. της Ικαρίας και της Κρήτης.
Μία μέση κατανάλωση μέχρι δύο ποτήρια την ημέρα για τους άνδρες και μέχρι ένα για τις γυναίκες, φαίνεται πως συμβάλλει στην καρδιοπροστασία και στην αποφυγή εμφάνισης καρδιαγγειακών προβλημάτων και υπέρτασης. Όταν λοιπόν υπάρχει μέτρια κατανάλωση αλκοόλ, και όχι υπέρβαση και υπερκατανάλωση, αυτή παίζει βοηθητικό ρόλο στην μακροζωία. Το βασικό όφελος της αλκοόλης είναι η αύξηση της «καλής» χοληστερόλης, η μείωση της «κακής» χοληστερόλης και ο πιθανός ρόλος στη ρύθμιση της πίεσης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το «παράδοξο της Γαλλίας» (French paradox) όπου οι Γάλλοι αν και καταναλώνουν πολλά ζωικά λιπαρά, παρουσιάζουν χαμηλότερα ποσοστά συχνότητας εμφάνισης στεφανιαίας νόσου.
Τρόφιμα και μακροζωΐα
Πολλές έρευνες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα πως η κατανάλωσή κάποιων τροφίμων σχετίζεται με μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων και άλλων παραγόντων κινδύνου (χοληστερίνης, αρτηριακής πίεση) και με μακροζωία.Τέτοια τρόφιμα είναι οι ξηροί καρποί, τα φρούτα και τα λαχανικά (π.χ. ρόδι, μπρόκολο, σταφύλι, κράνμπερις, πορτοκάλια, μούρα, σπανάκι, ακτινίδια), τα λιπαρά ψάρια που είναι καλές πηγές ω-3 λιπαρών οξέων (τσιπούρα και σαρδέλλες), τα όσπρια, το σκόρδο, η μαύρη σοκολάτα.
Ειδικός Παθολόγος – Διαβητολόγος
