Τι είναι η λιπώδης διήθηση του ήπατος;
Συγγραφέας Δημήτριος Α. Κουντουράς Γράφτηκε στις ,
Η λιπώδης διήθηση του ήπατος είναι ένα από τα συχνότερα ευρήματα των υπερήχων της κοιλιάς και αντιπροσωπεύει την άθροιση λίπους στα κύτταρα του συκωτιού. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων η διαταραχή δεν συνοδεύεται από ενοχλήματα ικανά να τραβήξουν την προσοχή του ασθενή. Πολλοί γιατροί ορθώς καθησυχάζουν τους ασθενείς τους, διότι σπάνια εξελίσσεται προκαλώντας βλάβη στο συκώτι.
Η λιπώδης διήθηση του ήπατος συνήθως δεν υπάρχει μόνη της. Συνοδεύει τους υπέρβαρους ή παχύσαρκους ασθενείς, ασθενείς με διαβήτη και θυρεοειδοπάθεια, ασθενείς με υπέρταση, ψηλή χοληστερίνη και τριγλυκερίδια, χαμηλή HDL (καλή χοληστερίνη), αλκοολικούς, αλλά και ασθενείς που (κατά τη γνώμη τους) απλώς πίνουν κάτι παραπάνω. Μερικές στατιστικές ανεβάζουν το ποσοστό στο 20% τουλάχιστον του γενικού πληθυσμού (ένας στους πέντε). Όσο αυξάνει το βάρος και η περίμετρος της μέσης των ανθρώπων, τόσο αυξάνει και η συχνότητα της συσσώρευσης λίπους στο συκώτι.
Υπάρχει κληρονομική προδιάθεση, η οποία όμως, κατά κανόνα, σχετίζεται με επιμέρους προδιαθέσεις: για διαβήτη, υπέρταση, παχυσαρκία (ιδίως η αποκαλούμενη κοιλιακή παχυσαρκία με περίμετρο μέσης για τους άνδρες >102εκ και για τις γυναίκες>88εκ), δυσλιπιδαιμία, καρδιαγγειακά προβλήματα, αυξημένο ουρικό οξύ, ορμονολογικές διαταραχές κλπ, καταστάσεις που συμπεριλαμβάνονται σ΄ αυτό που ονομάζουμε μεταβολικό σύνδρομο.
Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του συνδρόμου αυτού είναι η αποκαλούμενη αντίσταση στην ινσουλίνη, δηλαδή η ανάγκη για αυξημένη παραγωγή ινσουλίνης από το πάγκρεας ώστε να ρυθμίσει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.
Το τελικό αποτέλεσμα είναι η κακή διαχείριση του λίπους από το συκώτι που είναι ο βασικός παραγωγός των τριγλυκεριδίων από τις θερμίδες που περισσεύουν, αλλά και επεξεργαστής του λίπους που κινητοποιείται από το λιπώδη ιστό. Παραβλάπτεται επίσης για πολλούς λόγους η σωστή διακίνηση του λίπους μεταξύ ήπατος και λιπώδους ιστού, με αποτέλεσμα το συκώτι κυριολεκτικά «να μην ξέρει τι να πρωτοκάνει» με το τοξικό λίπος που συσσωρεύεται και πλημμυρίζει. Τα πράγματα χειροτερεύουν επικίνδυνα για εκείνα τα συκώτια που «πίνουν» κάτι παραπάνω σε αλκοόλ ή καταπίνουν παυσίπονα και άλλα φάρμακα ανεξέλεγκτα.
Οι συνέπειες είναι το ηπατοκύτταρο να πιέζεται μεταβολικά (οξειδωτικό στρες και εξάντληση) και να πεθαίνει λόγω της φλεγμονής που προκαλείται.
Η φλεγμονή και η βλάβη του ήπατος (φωτιά) ακολουθείται από την αύξηση των τρανσαμινασών (καπνός).
Πολλές φορές, η μοναδική εκδήλωση της νόσου είναι η αύξηση των ενζύμων του ήπατος.
Θα πρέπει να συνυπολογίσει κανείς ότι άνθρωποι παχύσαρκοι, διαβητικοί, με υπερχοληστερολαιμία και υπέρταση έχουν επίσης συχνότατα καρδιολογικά και αγγειολογικά προβλήματα όπως στεφανιαία νόσο και εγκεφαλικά επεισόδια και επομένως η λιπώδης διήθηση του ήπατος είναι σχεδόν αδύνατο να μην είναι παρούσα σε όλες αυτές τις καταστάσεις.
Επιπλέον δημιουργεί συχνά άγχος για την ερμηνεία των βιοχημικών εξετάσεων και πρέπει ο γιατρός να ξεχωρίσει αν το φταίξιμο για τις αυξημένες τρανσαμινάσες είναι του λίπους, των φαρμάκων ή κάποιας ιογενούς ηπατίτιδας. Κάποιες περιπτώσεις της ηπατίτιδας C μάλιστα, συνοδεύονται και από αύξηση του λίπους στο συκώτι.
Από όλους αυτούς που εμφανίζουν λιπώδη διήθηση στο υπερηχογράφημα, μόνο ένα μικρό ποσοστό θα εξελιχθεί σε ηπατίτιδα (στεατοηπατίτιδα) και σε κίρρωση του ήπατος μετά από πολλά χρόνια. Όσο περισσότερα χαρακτηριστικά από το μεταβολικό σύνδρομο συγκεντρώνει κανείς και όσο πιο αμελής περί την υγεία και τη διατροφή του είναι, τόσο πιθανότερο είναι να εμφανίσει σοβαρή βλάβη στο συκώτι του.
Η αντιμετώπιση είναι κοινή όποιο γιατρό και να επισκέπτεται, παθολόγο, καρδιολόγο, διαβητολόγο ή ηπατολόγο. Προσεκτική δίαιτα και διατήρηση του ιδανικού βάρους με άσκηση οπωσδήποτε, άριστη ρύθμιση του διαβήτη, ιδανική αντιμετώπιση της δυσλιπιδαιμίας και φάρμακα μόνο όσα χρειάζονται για την αντιμετώπιση του κάθε μεταβολικού παράγοντα χωριστά.
Δημήτρης Α. Κουντουράς,
Παθολόγος-Ηπατολόγος,
Διευθυντής Ηπατολογικού Τμήματος στο Νοσοκομείο ΥΓΕΙΑ και
Διευθυντής B’ Παθολογικής και Ηπατολογικής Κλινικής στο Νοσοκομείο ΜΗΤΕΡΑ.
