Γιατροσόφια της γιαγιάς
Συγγραφέας iator Γράφτηκε στις ,
Μπορεί η άνοιξη να βρίσκεται προ των πυλών, η ψυχική διάθεση σε… ανοδική πορεία, αλλά μερικές εποχικές ενοχλήσεις είναι πάντα παρούσες. Η απλούστερη λύση είναι ν’ απλώσεις το χέρι στο φαρμακείο του σπιτιού για αντιπυρετικά, αναλγητικά, βρογχολυτικά κ.ά. απ’ όσα θεωρούμε τις τελευταίες δεκαετίες «σκευάσματα πρώτης ανάγκης». Ομως, έξαφνα επανακάμπτουν παλιές μέθοδοι των γιαγιάδων, δηλαδή της εμπειρικής αντιμετώπισης ορισμένων προβλημάτων υγείας.
Και μάλιστα με τις ευλογίες παραδοσιακών ειδικών, που σπεύδουν -τουλάχιστον στην Ευρώπη- να συνδυάσουν επιστημονική κατάρτιση με εμπειρική ιατρική.
Πρόκειται για γνώσεις που παραδίδονται από γενεά σε γενεά και οι περισσότερες έχουν σχέση με την εκπληκτική -και σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητη- επίδραση των φυτών στον ανθρώπινο οργανισμό. Σ’ αυτήν προστίθεται το τελετουργικό παρασκευής, που σε νοικοκυριά… άλλων εποχών μετέδιδε στον ασθενή όλη την ατμόσφαιρα της έγνοιας των οικείων του προς την κατάστασή του και τη φροντίδα για την αποκατάστασή της. «Η στροφή προς μεθόδους αντιμετώπισης καθημερινών προβλημάτων υγείας κατά τις “συνταγές της γιαγιάς” είναι εντυπωσιακή», λέει χαρακτηριστικά ο δρ Μίχαελ Τόιτ, επικεφαλής των εξωτερικών ιατρείων στο Τμήμα Πρόληψης και Ολιστικής Ιατρικής στην πανεπιστημιακή κλινική της Charite Βερολίνου.
Στο, ανθρωποσοφικού προσανατολισμού, κοινοτικό νοσοκομείο «Herdecke» (στην ομώνυμη κωμόπολη της Β. Ρηνανίας-Βεστφαλίας), παιδίατροι αντιμετωπίζουν περιστατικά εμπύρετης πνευμονίας με γαλακτοκομικά σκευάσματα, επιθέματα μουστάρδας και εισπνοές ατμών χαμομηλιού και θυμαριού. Στο ίδιο νοσηλευτικό ίδρυμα, ευρύ πρόγραμμα για το κοινό περιλαμβάνει σεμινάρια για γονείς για την οργάνωση οικιακού «πράσινου φαρμακείου».
Κατά τον Αλφρεντ Λένγκλερ, επικεφαλής του τμήματος παιδικής και εφηβικής ιατρικής, «μερικές φορές τα μέσα αυτά μπορούν ν’ αντικαταστήσουν ακόμη και τα αντιβιοτικά!». Στο βιβλίο του «Γιατροσόφια στη σύγχρονη ιατρική» ο δρ Λένγκλερ εκθέτει περισσότερες από 50 εφαρμογές συνταγών, στις οποίες καταφεύγει συχνά και ο ίδιος. Ευρεία επιστημονική αξιολόγηση δεν υπάρχει ακόμη επισήμως, αφού συγκριτικές μελέτες μεταξύ συμβατικών και εμπειρικών σκευασμάτων βρίσκονται ακόμη στα σπάργανα. Ενδιαφέρον από φαρμακευτικές εταιρείες δεν υπάρχει -ποια άλλωστε θα χρηματοδοτούσε έρευνα αναξιοποίητη εμπορικά;
Ορισμένες πολύ χαρακτηριστικές ουσίες και μέθοδοι, πολλές γνωστές ήδη από την αρχαιότητα, είναι:
ΜΕΛΙ για βραδινές κρίσεις βήχα
Αρχαίοι Ελληνες και Αιγύπτιοι εκτιμούσαν την ουσία ιδιαιτέρως ως θεραπευτικό μέσο, σήμερα και η ΠΟΥ συστήνει τη χρήση μελιού στην αντιμετώπιση βήχα και κρυολογημάτων. Αμερικανική μελέτη διαπίστωσε ευεργετικότατα αποτελέσματα σε εκατοντάδες παιδιά λόγω της καταπραϋντικής επίδρασης σε ερεθισμένους βλεννογόνους φάρυγγα και λάρυγγα, όπως και στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού. Να αποφεύγεται η χορήγηση σε βρέφη, επειδή το μέλι πιθανόν να περιέχει βακτηρίδιο, που σχηματίζει τοξίνες στο έντερο.
ΨΥΛΛΟΧΟΡΤΟ (psyllium) για δυσκοιλιότητα
Η φλούδα μουσκεμένων σε νερό σπόρων του φυτού περιέχει ουσίες που διευκολύνουν όλα τα στάδια της πέψης. Ερευνες του αμερικανικού ΕΟΦ και της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Ελέγχου Ιατρικών Σκευασμάτων συνηγορούν υπέρ της δράσης του φυτού και στη μείωση των τιμών χοληστερόλης και σακχάρου, αλλά και τον περιορισμό του κινδύνου στεφανιαίων καρδιακών νοσημάτων.
Δεν ενδείκνυται η χρήση του σε παιδιά κάτω των 12 ετών, ενώ είναι υποχρεωτική η λήψη ποσότητας υγρών τουλάχιστον 2 lt ημερησίως.
ΓΑΡΙΦΑΛΟ – φόβητρο του πονόδοντου
Η μάσηση γαρίφαλων (ναι, των ίδιων της ψαρόσουπας!) απαλύνει τον πόνο σε λίγα λεπτά. Χημικές αναλύσεις έδειξαν ότι περιέχουν 36 δραστικά συστατικά, με κυριότερο το αναλγητικό ευγενόλη, που χρησιμοποιούνταν παλαιότερα σε σφραγίσματα. Συγκρίσεις γέλης γαριφαλόλαδου και βενζοκαΐνης απέδειξαν την υπεροχή τής πρώτης. Αποτελεσματικότερη η εφαρμογή γαριφαλόλαδου με μία μπατονέτα στο πάσχον σημείο – και να ξεκαθαρίσουμε ότι πρόκειται για μέσο πρώτης βοήθειας, όχι για παντελή αποφυγή του οδοντίατρου!
ΚΟΤΟΣΟΥΠΑ – περιορίζει τα συμπτώματα κρυολογήματος
Κάποτε και μόνο ο ήχος του βρασμού της στην κατσαρόλα επιδρούσε καθησυχαστικά, σήμερα για την παρασκευή της συνιστάται τουλάχιστον 2ωρο. Αγνωστες οι ακριβείς δραστικές ουσίες, αλλά αναμφίβολα συμβάλλουν στη μείωση των ουδετερόφιλων κυττάρων και μαζί τους στον περιορισμό των φλεγμονών. Στην εμπειρική ιατρική η κοτόσουπα είναι πολύ αγαπητό θεραπευτικό μέσο, γνωστό ευρύτερα ως «εβραϊκή πενικιλίνη».
ΜΠΑΝΙΟ λεβάντας για ηρεμότερο ύπνο
Τα αιθέρια έλαια της λεβάντας, όπως η λιναλοόλη, έχουν κατευναστική δράση ακόμη και σε πονοκεφάλους, ενώ ο συνδυασμός με δεντρολίβανο και κάστανο στην αρχή κρυολογήματος διεγείρει τον μεταβολισμό και την αιμάτωση των ιστών, επισπεύδοντας την ανάρρωση. Μεταξύ μπάνιου και κατάκλισης, καλό θα είναι να μεσολαβεί διάστημα έως και μίας ώρας, ενώ συνιστάται προσοχή σε άτομα με προβλήματα κυκλοφορικού.
ΔΙΑΛΥΜΑ ΑΛΑΤΙΟΥ – απελευθερώνει την αναπνοή
Το αλάτι διευκολύνει την αποσυμφόρηση των βλεννογόνων της μύτης, καταπραΰνοντας φλεγμονές και συνάχι. Ο Γερμανός ΩΡΛ Ολαφ Μίχελ συνιστά ανεπιφύλακτα διάλυμα αλατιού σε νερό προς αποφυγή αντιβιοτικών, τουλάχιστον στα παιδιά. Στο ίδιο συμπέρασμα έφτασε και η διεθνής οργάνωση αξιολόγησης συγκριτικών μελετών Cochrane Collaboration. Καλύτερα να χρησιμοποιείται σταγονόμετρο για την ενστάλαξη, για να αποφευχθούν μολύνσεις.
ΤΣΑΪ ΘΥΜΑΡΙΟΥ κατά επίμονου βήχα
Δραστικό ακόμη και σε ασθενείς με βρογχίτιδα σε συνδυασμό με το ηρανθές (πασχαλούδα). Η κατάποσή του μειώνει τις κρίσεις βήχα έως και 70% και επισπεύδει την ανάρρωση. Το αιθέριο έλαιο θυμόλη έχει επίσης αντιμικροβιακή και αντιβακτηριδιακή δράση, θεωρείται από τα παλαιότερα θεραπευτικά μέσα, ενώ το τσάι θυμαριού ήταν γνωστό στην αρχαιότητα. Δεν υπάρχουν αντενδείξεις στη χρήση του, ενώ εναλλακτικά μπορεί να επιδράσει και ως χλιαρή κομπρέσα.
ΥΓΡΑ ΕΠΙΘΕΜΑΤΑ στις γάμπες – αντιπυρετικά
Πολλοί έμπειροι γιατροί τα συνιστούν, εφιστώντας την προσοχή στη μέτρια θερμοκρασία τους, το επιπρόσθετο τύλιγμα της περιοχής με στεγνό επίθεμα -και κυρίως στη συνεχή παρακολούθηση του πάσχοντος, ώστε να αποφευχθεί απότομη πτώσης της θερμοκρασίας του. Στο νερό, όπου εμβαπτίζονται τα επιθέματα, μπορεί να προστεθεί λίγο λεμόνι- και προσοχή στα κυκλοφορικά προβλήματα και σε παρατεταμένη χρήση σε μικρά παιδιά.
ΖΟΥΜΙ ΚΡΕΜΜΥΔΙΩΝ για πόνο σε αυτιά και ερεθισμένο λαιμό
Περιέχει τις φυσικές αντιβιοτικές ουσίες αλιίνες και επιδρά επίσης καταπραϋντικά σε πονόλαιμο, ερεθισμένες αμυγδαλές και τσιμπήματα εντόμων. Αδιάφορο εάν προέρχεται από ωμά ή βρασμένα κρεμμύδια, διεγείρει την όρεξη και προλαμβάνει την αρτηριοσκλήρωση – αλλά στα αυτιά πρέπει να τοποθετείται πολύ προσεκτικά με εμποτισμένο βαμβάκι ή γάζα. Η κατάποση μεγάλης ποσότητας μπορεί να ερεθίσει το στομάχι.
