Οι υπερτροφές στη χρόνια νεφρική νόσο και όχι μόνο
Συγγραφέας Κυριακή Σταματέλου Γράφτηκε στις ,
Οι ερευνητές υποστηρίζουν την ύπαρξη σχέσης μεταξύ των χρόνιων νοσημάτων, της φλεγμονής και των «υπερτροφών» (super foods), δηλαδή τροφών που μπορούν να αποτρέψουν ή να προστατεύσουν από την οξείδωση των λιπαρών οξέων.
Η οξειδωση είναι μια φυσιολογική διαδικασία για την παραγωγή ενέργειας ωστόσο η υπερβολική οξείδωση των λιπών και της χοληστερόλης δημιουργούν μόρια γνωστά ως ελεύθερες ρίζες που μπορούν να βλάψουν τα κύτταρα σας. Οι καρδιακές παθήσεις, ο καρκίνος, η νόσος του Alzheimer, η νόσος του Parkinson και άλλες χρόνιες και εκφυλιστικές συνθήκες έχουν συσχετιστεί με την οξειδωτική βλάβη.
Τα τρόφιμα που περιέχουν αντιοξειδωτικά μπορούν να βοηθήσουν στην εξουδετέρωση των ελευθέρων ριζών και να προστατεύσουν τον οργανισμό. Αυτά τα τρόφιμα που προστατεύουν έναντι της οξείδωσης πρέπει να περιλαμβάνονται στη διατροφή των ασθενών με Χρόνια Νεφρική Νόσο καθώς οι ασθενείς διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για φλεγμονή και για καρδιο – αγγειακή νόσο.
Κόκκινες πιπεριές
1/2 φλιτζάνι κόκκινη πιπεριά = 1 mg νατρίου, 88 mg κάλιο, 10 mg φωσφόρου
Οι κόκκινες πιπεριές έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε κάλιο και δίνουν γεύση, αλλά αυτό δεν είναι ο μόνος λόγος για τον οποίο είναι ιδανικό τρόφιμο. Αυτά τα γευστικά λαχανικά είναι επίσης μια εξαιρετική πηγή βιταμίνης C, βιταμίνης Α, βιταμίνης Β6, φυλικού οξέος και φυτικών ινών. Οι Κόκκινες πιπεριές είναι ωφέλιμες γιατί περιέχουν λυκοπένιο, ένα αντιοξειδωτικό που προστατεύει από ορισμένες μορφές καρκίνου.
Φάτε κόκκινες πιπεριές ως άλειμμα ως σνακ ή ορεκτικό, ή αναμίξτε τις σε τονοσαλάτα ή κοτόπουλο. Μπορείτε, επίσης, να τις ψήσετε και να τις χρησιμοποιήσετε ως συνοδευτικό σε σάντουιτς ή σε σαλάτα μαρούλι, ή προσθέστε τις σε ομελέτα, ή προσθέστε τις σε κρέας ή γαλοπούλα ή κοτόπουλο στη σχάρα
Λάχανο
1/2 φλιτζάνι πράσινο λάχανο = 6 mg νατρίου, 60 mg καλίου, 9 mg φωσφόρου
Ανήκει στα σταυρανθή, το λάχανο είναι γεμάτο από χημικές ουσίες που διασπούν τις ελεύθερες ρίζες προτού να μπορέσουν να κάνουν ζημιά στον οργανισμό. Οι ουσίες αυτές είναι γνωστές για την προστασία έναντι του καρκίνου, καθώς και για την προαγωγή της καρδιαγγειακής υγείας.
Το λάχανο έχει υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη Κ, βιταμίνη C και φυτικές ίνες και είναι καλή πηγή βιταμίνης Β6 και φυλικού οξέος. Εχει χαμηλή περιεκτικότητα σε κάλιο και είναι οικονομική λύση στη διατροφή των ασθενών με νεφρική νόσο.
Ωμό λάχανο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως λαχανοσαλάτα. Μπορείτε να το ψήσετε στον ατμό, ή στο φούρνο μικροκυμάτων ή να το βράσετε. Μετα το μαγείρεμα προσθέτουμε το βούτυρο ή κρέμα τυριού καθώς και πιπέρι ή κύμινο σπόρους και να χρησιμεύσει ως ένα δευτερεύον πιάτο.
Λαχανοντολμάδες: φτάξτε τους με κιμά και έχετε ένα γευστικό γεύμα γεμάτο με θρεπτικά συστατικά.
Κουνουπίδι
1/2 φλυτζάνι βραστό κουνουπίδι = 9 mg νάτριο, 88 mg κάλιο, 20 mg φωσφόρου
Ένα ακόμα σταυρανθές λαχανικό, το κουνουπίδι έχει υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη C και είναι καλή πηγή φυλικού οξέος και φυτικών ινών. Είναι, επίσης, γεμάτο ινδόλες, γλυκοζινολικά και θειοκυανικές ενώσεις που βοηθούν το συκώτι να εξουδετερώσει τις τοξικές ουσίες που θα μπορούσαν να βλάψουν τις κυτταρικές μεμβράνες και το DNA.
Σερβίρετέ το ωμό με κάποιο άλειμμα, προσθέστε το σε σαλάτα, ή κάντε το στον ατμό ή βραστό και καρυκεύστε με μπαχαρικά όπως ο κουρκουμάς, σκόνη κάρυ, πιπέρι ή και μυρωδικά. Μπορείτε επίσης να κάνετε μια άσπρη σάλτσα να περιχύσετε το κουνουπίδι και να το ψήσετε μέχρι να μαλακώσει. Μπορείτε να συνδυάσετε το κουνουπίδι με ζυμαρικά. Τέλος ο πουρές κουνουπίδι μπορεί να χρησιμοποιηθεί όπως ο πουρές πατάτας.
Σκόρδο
1 σκελίδα σκόρδο = 1 mg νατρίου, 12 mg καλίου, 4 mg φωσφόρου
Το σκόρδο βοηθά στην πρόληψη της πλάκας στα δόντια σας, μειώνει τη χοληστερόλη και μειώνει τη φλεγμονή.
Αγοράστε το φρέσκο ή συσκευασμένο, ολόκληρο ή σε σκόνη και προσθέστε το στο κρέας, τα λαχανικά ή τα ζυμαρικά. Μπορείτε επίσης να ψήσετε ένα κεφάλι σκόρδο και να το απλώσετε σε ψωμί. Το σκόρδο δίνει νόστιμη γεύση και η σκόνη σκόρδου είναι εξαιρετικό υποκατάστατο του αλατιού στη διατροφή του ασθενούς με ΧΝΝ.
Κρεμμύδια
1/2 φλιτζάνι κρεμμύδι = 3 mg νάτριο, 116 mg κάλιο, φώσφορο 3 mg
Κρεμμύδι, ένα μέλος της οικογένειας λαχανικών Allium και ένα βασικό άρτυμα σε πολλά μαγειρευτά πιάτα, περιέχει ενώσεις θείου που δίνουν την πικάντικη μυρωδιά του. Τα κρεμμύδια είναι πλούσια σε φλαβονοειδή, ιδιαίτερα κουερσετίνη, ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό που μειώνει τις καρδιακές παθήσεις και προστατεύει από πολλές μορφές καρκίνου. Τα κρεμμύδια έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε κάλιο και είναι καλή πηγή χρωμίου, ενός ορυκτού που βοηθά στο μεταβολισμό των πρωτεϊνών.
Δοκιμάστε να χρησιμοποιήσετε μια ποικιλία κρεμμυδιών συμπεριλαμβανομένου του λευκού, καφέ, κόκκινου και άλλων. Φάτε κρεμμύδια μέσα σε burgers, σάντουιτς και σαλάτες, μαγειρεμένα ή χρησιμοποιήστε τα καραμελωμένα ή τηγανητά σε ροδέλες. Χρησιμοποιήστε τα σε συνταγές όπως Μοσχάρι με πιπεριές και κρεμμύδια.
Μήλα
1 μέτριο μήλο με τη φλούδα = 0 νατρίου, 158 mg κάλιο, 10 mg φωσφόρου
Τα μήλα είναι γνωστό ότι μειώνουν τη χοληστερόλη, προλαμβάνουν τη δυσκοιλιότητα, προστατεύουν από καρδιακές παθήσεις και μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Διαθέτουν υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες και αντι-φλεγμονώδεις ενώσεις. «Ενα μήλο την ημέρα μπορεί πραγματικά να κρατήσει το γιατρό πέρα».
Πρωτότυπος συνδυασμός μήλου με κρεμμύδι μπορεί να δώσει μοναδική μήλο- κρεμμυδο ομελέτα. Τα μήλα μπορείτε να τα τρώτε ωμά, ψητά, σε σάλτσα μήλου, ή σε ποτό όπως ο χυμός μήλου ή ο μηλίτης.
Cranberries
1/2 φλιτζάνι χυμός cranberry κοκτέιλ = 3 mg νατρίου, 22 mg καλίου, 3 mg φωσφόρου
1/4 φλιτζάνι σάλτσα μούρων= 35 mg νατρίου, 17 mg καλίου, 6 mg φωσφόρου
1/2 φλιτζάνι αποξηραμένα cranberries = 2 mg νατρίου, 24 mg καλίου και 5 mg φωσφόρου
Αυτά τα όξινα νόστιμα μούρα είναι γνωστό ότι προστατεύουν από τις λοιμώξεις της ουροδόχου κύστης, εμποδίζοντας τα βακτήρια να κολλήσουν στο τοίχωμα της ουροδόχου κύστης. Με παρόμοιο τρόπο, τα cranberries προστατεύουν επίσης το στομάχι από τα βακτήρια που προκαλούν έλκος και προστατεύουν το βλεννογόνο του γαστρεντερικού σωλήνα. Τα Cranberries έχει αποδειχθεί ότι προστατεύουν από τον καρκίνο και τις καρδιακές παθήσεις.
Ο χυμός cranberry και η σάλτσα cranberry είναι τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα προϊόντα cranberry. Μπορείτε επίσης να προσθέσετε αποξηραμένα cranberries σε σαλάτες ή να τα φάτε ως σνακ.
Blueberries
1/2 φλιτζάνι φρέσκα βατόμουρα = 4 mg νατρίου, 65 mg καλίου, 7 mg φωσφόρου
Τα βατόμουρα έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικά φυτοθρεπτικά συστατικά που ονομάζονται ανθοκυανιδίνες, τα οποία τους δίνουν το μπλε χρώμα τους, και είναι γεμάτα με φυσικές ενώσεις που μειώνουν τη φλεγμονή. Τα βατόμουρα είναι καλή πηγή βιταμίνης C, μαγγανίου, μια ένωση που κρατά τα οστά σας υγιή, και φυτικών ινών. Μπορούν να βοηθήσουν στην προστασία του εγκεφάλου από μερικές από τις επιδράσεις της γήρανσης.
Αγοράστε βατόμουρα φρέσκα, κατεψυγμένα ή αποξηραμένα, και προσθέστε τα σε δημητριακά κτυπήστε τα σε blender για να κάνετε ένα φρουτοποτό.
Σμέουρα
1/2 φλιτζάνι μερίδα σμέουρα = 0 mg νατρίου, 93 mg καλίου, 7 mg φωσφόρου
Τα σμέουρα περιέχουν μια φυτοπρωτείνη που ονομάζεται ελλαγικό οξύ, το οποίο βοηθά στην εξουδετέρωση των ελεύθερων ριζών στο σώμα και αποτρέπει τη βλάβη των κυττάρων. Περιέχουν επίσης φλαβονοειδή που ονομάζονται ανθοκυανίνες, αντιοξειδωτικά που τους δίνουν το κόκκινο χρώμα τους. Μια εξαιρετική πηγή μαγγανίου, βιταμίνη C, φυτικών ινών φυλικού οξέος και βιταμίνης Β, τα σμέουρα έχουν ιδιότητες που αναστέλλουν την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων.
Προσθέστε τα σμέουρα στα δημητριακά, ή κάντε τα πουρέ και προσθέστε ζάχαρη για να φτιάξετε γλυκειά σάλτσα ή να τα προσθέσετε τα σε σάλτσα βινεγκρέτ για το φαγητό.
Φράουλες
1/2 φλιτζάνι (5 μεσαίες) φρέσκες φράουλες = 1 mg νάτριο, 120 mg κάλιο, 13 mg φωσφόρου
Οι φράουλες είναι πλούσιες σε δύο τύπους φαινολών: ανθοκυανίνες και ελλαγιταννίνες. Οι ανθοκυανίνες δίνουν στις φράουλες το κόκκινο χρώμα τους και είναι ισχυρά αντιοξειδωτικά που βοηθούν στην προστασία των κυττάρων και την πρόληψη της οξειδωτικής βλάβης. Οι φράουλες είναι εξαιρετική πηγή βιταμίνης C και μαγγανίου και πολύ καλή πηγή φυτικών ινών. Είναι γνωστό ότι παρέχουν προστασία στην καρδιά, και έχουν αντικαρκινικές και αντι-φλεγμονώδεις ιδιότητες.
Δοκιμάστε φράουλες με δημητριακά, φρουτοποτό ή σαλάτα. Αν θέλετε ένα πιο περίτεχνο επιδόρπιο, μπορείτε να κάνετε φράουλα πουτίγκα ή σορμπέ ή πουρέ και να προσθέσετε ζάχαρη για να χρησιμεύσει ως επιδόρπιο.
Κεράσια
1/2 φλιτζάνι φρέσκα γλυκά κεράσια = 0 mg νάτριο, 160 mg κάλιο, 15 mg φωσφόρου
Τα κεράσια έχει αποδειχθεί ότι μειώνουν τη φλεγμονή όταν καταναλώνονται καθημερινά. Επίσης, είναι γεμάτα με αντιοξειδωτικά και φυτοχημικά που προστατεύουν την καρδιά.
Φάτε τα φρέσκα κεράσια ως σνακ ή να κάνετε μια σάλτσα κεράσι για να σερβίρετε (κατά τα βορειοευρωπαικά πρότυπα) με αρνί ή χοιρινό κρέας. Ο χυμός κερασιού είναι ένας άλλος τρόπος για να καταναλώσετε αυτό το νόστιμο φρούτο.
Κόκκινα σταφύλια
1/2 φλιτζάνι κόκκινα σταφύλια = 1 mg νατρίου, 88 mg καλίου, 4 mg φωσφόρου
Τα κόκκινα σταφύλια περιέχουν διάφορα φλαβονοειδή που τους δίνουν το κοκκινωπό χρώμα τους. Τα φλαβονοειδή βοηθούν στην προστασία από τις καρδιακές παθήσεις, εμποδίζοντας την οξείδωση και τη μείωση του σχηματισμού θρόμβων στο αίμα. Η ρεσβερατρόλη, ένα φλαβονοειδές που βρίσκεται στα σταφύλια, μπορεί επίσης να διεγείρει την παραγωγή του νιτρικού οξειδίου που βοηθά στη χαλάρωση των μυϊκών κυττάρων στα αιμοφόρα αγγεία για την αύξηση της ροής του αίματος. Αυτά τα φλαβονοειδή παρέχουν επίσης προστασία κατά του καρκίνου και την πρόληψη της φλεγμονής.
Παγώστε τα σταφύλια για να τα φάτε σαν σνακ ή να σβήσετε τη δίψα σας (για εκείνους με περιορισμό υγρών). Προσθέστε τα σταφύλια σε μια φρουτοσαλάτα ή σαλάτα κοτόπουλο. Δοκιμάστε μια μοναδική συνταγή: Σουβλάκια με κρέας και σταφύλια. Μπορείτε επίσης να τα πιείτε σαν χυμό σταφυλιών.
Ασπράδια αυγών
2 ασπράδια αυγών = 7 γραμμάρια πρωτεΐνης, 110 mg νάτριο, 108 mg καλίου, 10 mg φωσφόρου
Το ασπράδι των αυγών είναι καθαρή πρωτεΐνη και παρέχει υψηλή ποιότητα πρωτεΐνης με όλα τα απαραίτητα αμινοξέα. Για τη διατροφή των ασθενών με ΧΝΝ τα ασπράδια των αυγών παρέχουν πρωτεΐνες με λιγότερο φώσφορο από ότι άλλες πηγές πρωτεΐνης όπως το κρέας. Αγοράστε τα νωπά ή παστεριωμένα. Κάντε μια ομελέτα ή σάντουιτς με ασπράδια, προσθέστε παστεριωμένο ασπράδι αυγού σε ροφήματα, ή προσθέσετε ασπράδια σε τονοσαλάτα ή σαλάτα λαχανικών για να προσθέσει επιπλέον πρωτεΐνη.
Ψάρια
90 gr σολομού = 50 mg νάτριο, 368 mg καλίου, 274 mg φωσφόρου
Τα ψάρια παρέχουν υψηλής ποιότητας πρωτεΐνη και περιέχουν ωμέγα-3 λιπαρά οξέα. Τα λιπαρά οξέα βοηθούν στην καταπολέμηση ασθενειών όπως η καρδιοπάθεια και ο καρκίνος. Τα Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα βοηθούν επίσης στην ελάττωση της LDL χοληστερόλης, η οποία είναι η κακή χοληστερόλη, και στην αύξηση της HDL χοληστερόλης, η οποία είναι καλή χοληστερόλη.
Η American Heart Association και η American Diabetes Association προτείνουν την κατανάλωση ψαριών τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα. Ψάρια υψηλότερα σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα είναι ο μακρύπτερος τόνος, η ρέγγα, το σκουμπρί, η πέστροφα και ο σολομός.
Ελαιόλαδο
1 κουταλιά ελαιόλαδο = λιγότερο από 1 mg νάτριο, λιγότερο από 1 mg καλίου, 0 mg φωσφόρου
Το ελαιόλαδο είναι μια μεγάλη πηγή ελαϊκού οξέος, ένα αντι-φλεγμονώδες λιπαρό οξύ. Το μονοακόρεστο λίπος στο ελαιόλαδο προστατεύει από την οξείδωση. Το ελαιόλαδο είναι πλούσιο σε πολυφαινόλες και αντιοξειδωτικές ουσίες που εμποδίζουν την φλεγμονή και την οξείδωση.
Οι μελέτες δείχνουν ότι οι πληθυσμοί που χρησιμοποιούν μεγάλες ποσότητες ελαιόλαδου αντί άλλων ελαίων έχουν χαμηλότερα ποσοστά καρδιακών παθήσεων και καρκίνου.
Αγοράστε παρθένο ή εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο, επειδή είναι υψηλότερα σε αντιοξειδωτικά. Χρησιμοποιήστε ελαιόλαδο για να κάνετε σάλτσα σαλάτας, στη μαγειρική, για να «βουτήξετε» ψωμί ή για μαρινάρισμα σε λαχανικά.
Βάλτε αυτές τις κορυφαίες 15 τροφές στο πρόγραμμα της υγιεινής διατροφής σας. Λάβετε υπόψη ότι αυτά τα τρόφιμα είναι κατάλληλα για όλα τα μέλη της οικογένειας συμπεριλαμβανομένων και όλων όσων δεν έχουν νεφρική νόσο ή δεν είναι σε αιμοκάθαρση.
Ιπποφαές
100 γραμμάρια Ιπποφαές= 52 θερμίδες, 2.5 γραμμάρια λίπος, 3mg Νάτριο, 71.54mg Κάλιο, 10.2g Υδατάνθρακες, 4.7g ίνες και 0.9g πρωτεΐνη.
Τα 100 γραμμάρια Ιπποφαές δίνουν τρείς φορές περισσότερη Βιταμίνη C από το ημερήσιο συνιστώμενο όριο και μιάμιση φορά περισσότερο σίδηρο από το ημερήσιο συνιστώμενο όριο.
Το Ιπποφαές (Hippophae rhamnoides) είναι ένα σούπερ φρούτο γεμάτο με βιταμίνες Β1, Β2, Κ, C, Α, Ε, φυλικό οξύ και λιπαρά οξέα, ωμέγα – 3, 6, 9 και το σπάνιο 7. Περιέχει επίσης σειρά από αντιοξειδωτικά, καροτενοειδή, ξανθοφύλλες, φαινολικά και φλαβονοειδή θρεπτικά και επουλωτικά συστατικά.
Συμβάλλει στην ενίσχυση της ανοσίας, την επιβράδυνση της γήρανσης καθώς και στη μείωση της χοληστερόλης. Είναι εξαιρετική πηγή βιταμινών και ανόργανων συστατικών για όλους. Έχει χρησιμοποιηθεί στη θεραπεία της ψωρίασης. Υποστηρίζεται ότι έχει ωφέλιμες επιδράσεις στο δέρμα και το έντερο και αντιοξειδωτική και αντι-νεοπλασματική δράση. Η χρήση του επιτρέπεται και στα άτομα με Χρόνια Νεφρική Νόσο.
Μούρα Γκότzι (Goji berries)
28 γραμμάρια Goji Berries= 4 γραμμαρια πρωτείνη, , 18 γραμμάρια υδατάνθρακες, 140 mg νάτριο, 0 χοληστερόλη, 90 θερμίδες
Τα μούρα Goji ονομάζονται επίσης και wolfberries, ή Lycium barbarum και καλλιεργούνταν αρχικά στους πρόποδες των Ιμαλαΐων και τωρα πια σε όλη την Κίνα και την Ευρώπη. Περιέχουν 18 απαραίτητα αμινοξέα, και ίσως περισσότερη βήτα καροτίνη από οποιαδήποτε άλλη τροφή, περισσότερη και από τα καρότα. Περιέχουν επίσης πολλά ιχνοστοιχεία και βιταμίνη C.
Θεωρούνται ιδιαίτερα ευεργετικά για την υγεία των ματιών, προστατεύουν από τον καρκίνο και έχουν ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. Προσοχή στην υπερκατανάλωση, ιδιαίτερα αν λαμβάνετε αγωγή με αντιπηκτικά φάρμακα καθώς μπορεί να υπάρξουν αλληλεπιδράσεις.
Προσθέστε τα σε σαλάτες ή δημητριακά πρωινού.
