Θυρεοειδίτιδα Hashimoto
Συγγραφέας Νικόλαος Αγγελόπουλος Γράφτηκε στις ,
Τι είναι η θυρεοειδίτιδα Hashimoto;
H θυρεοειδίτιδα Hashimoto (επίσης αποκαλούμενη και αυτοάνοσος ή χρόνια λεμφοκυτταρική θυρεοειδίτιδα) είναι η πιο συχνή ασθένεια του θυρεοειδή αδένα. Είναι μία ασθένεια με κληρονομική βάση, που απασχολεί περίπου 14 εκατομμύρια Αμερικανούς και είναι περίπου 7 φορές πιο συχνή στις γυναίκες από ότι στους άνδρες.
H θυρεοειδίτιδα Hashimoto χαρακτηρίζεται από την παραγωγή ανοσολογικών κυττάρων και αυτό-αντισωμάτων από το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού, ουσιών δηλαδή που μπορεί να βλάψουν τα κύτταρα του θυρεοειδή, αναγνωρίζοντας τον σαν «ξένο σώμα».
Σύνηθες αποτέλεσμα είναι ο υποθυρεοειδισμός, που εμφανίζεται εάν το ποσό της ορμόνης του θυρεοειδή που μπορεί πια να παραχθεί, δεν είναι αρκετό για τις ανάγκες του οργανισμού. Είναι σημαντικό ότι ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να εμφανισθεί αρκετά χρόνια μετά την εύρεση των αντισωμάτων, υποδηλώνοντας ότι η διαδικασία καταστροφής είναι συνεχής αλλά αργή. Ο θυρεοειδής αδένας μπορεί επίσης να διογκωθεί σε μερικούς ασθενείς, δημιουργώντας έτσι τη λεγομένη «βρογχοκήλη».
Ποια είναι τα συμπτώματα της θυρεοειδίτιδας Hashimoto;
Πολλοί ασθενείς με θυρεοειδίτιδα Hashimoto μπορούν να έχουν αυξημένο αριθμό αντισωμάτων αλλά χωρίς εμφανή συμπτώματα για πολλά έτη, και η διάγνωση γίνεται τυχαία όταν ο διογκωμένος θυρεοειδής αδένας ή οι διαταραγμένες τιμές θυρεοειδικών ορμονών ανακαλύπτονται στα πλαίσια μιας στερεότυπης εξέτασης (screening). 
Όταν τα συμπτώματα εμφανίζονται είναι σχετικά είτε με την τοπική πίεση (αποτέλεσμα διόγκωσης του θυρεοειδούς) που προκαλείται στο λαιμό, είτε συμπτώματα από διάφορα όργανα λόγω ανεπαρκούς λειτουργίας (χαμηλά επίπεδα ορμόνης θυρεοειδούς). Η βρογχοκήλη μπορεί να εμφανιστεί αρχικά ως μια ήπια και ανώδυνη διόγκωση στο χαμηλότερο σημείο του λαιμού και συνήθως δεν είναι ορατή. Η διόγκωση (που δε συμβαίνει σε όλους τους ασθενείς) γίνεται συχνά αντιληπτή από τον ίδιο τον ασθενή που παραπονιέται για αίσθηση πίεσης στο λαιμό ή δυσκολία στην κατάποση. Αν και οι περισσότεροι ασθενείς στις μέρες μας διαγιγνώσκονται σε ευθυρεοειδικό στάδιο, ( υψηλά επίπεδα αντισωμάτων αλλά καλή θυρεοειδική λειτουργία), είναι δυνατό η διάγνωση να γίνει αφού πρώτα εγκατασταθεί υποθυρεοειδισμός. Αυτοί οι ασθενείς μπορεί να εμφανίζουν (ανάλογα τη βαρύτητα και τη διάρκεια του υποθυρεοειδισμού αλλά και την συνύπαρξη άλλων παθήσεων) κάποια ή και κανενα σύμπτωμα
Ποια είναι η αιτία της θυρεοειδίτιδας Hashimoto;
Η Θυρεοειδίτιδα Hashimoto προκύπτει από μια δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Για να εργαστεί κατάλληλα, το ανοσοποιητικό σύστημα σχεδιάζεται για να προστατεύσει το σώμα από τους εισβολείς, όπως βακτηρίδια, ιοί, και άλλες ξένες ουσίες. Το ανοσοποιητικό σύστημα ατόμου με θυρεοειδίτιδα Hashimoto αναγνωρίζει εσφαλμένα τα κανονικά κύτταρα του θυρεοειδή ως ξένο ιστό, και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την παραγωγή αντισωμάτων, ουσιών δηλαδή που μπορούν να καταστρέψουν τα κύτταρα αυτά. Αν και έχουν μελετηθεί διάφοροι περιβαλλοντικοί παράγοντες, κανένας δεν έχει αποδειχθεί ότι αποτελεί αίτιο για την ανάπτυξη θυρεοειδίτιδας Hashimoto.
Πως διαγιγνώσκεται η θυρεοειδίτιδα Hashimoto;
Τα αυξανόμενα επίπεδα TSH στο αίμα είναι ο ακριβέστερος δείκτης του υποθυρεοειδισμού. Η θυρεοειδοτρόπος ορμόνη (TSH) παράγεται από έναν άλλο αδένα, την υπόφυση και δρα τροφικά πάνω στον θυρεοειδή, με σκοπό να αυξήσει τη λειτουργία του. Η απλή διόγκωση του θυρεοειδούς μπορεί να γίνει αντιληπτή με την κλινική εξέταση (ψηλάφηση) αλλά σε πολλές περιπτώσεις είναι αναγκαία η διερεύνηση με υπερηχογράφημα. Την τελική επιβεβαίωση του αιτίου της δυσλειτουργίας του αδένα δίνουν οι αυξημένες τιμές αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων στο αίμα των πασχόντων.
Πώς αντιμετωπίζεται η θυρεοειδίτιδα Hashimoto;
Για τους ασθενείς με βρογχοκήλη ή υποθυρεοειδισμό απαιτείται σαφώς η χορήγηση θυροξίνης , που (σε κατάλληλη δόση) διορθώνει τα οποιαδήποτε συμπτώματα. Είναι σημαντικό να ξεκινάει ο ασθενής με χαμηλές δόσεις όταν συνυπάρχει καρδιακή νόσος, και ιδιαίτερα σε μεγάλες ηλικίες, ώστε ο οργανισμός να προσαρμοστεί καλύτερα. Η θυροξίνη, ως ορμόνη του θυρεοειδή, ενεργεί αργά στο ανθρώπινο σώμα με αποτέλεσμα η πλήρης αντιστροφή των συμπτωμάτων να χρειαστεί αρκετούς μήνες. Επειδή η φύση της ασθένειας είναι μόνιμη και η καταστροφή του αδένα προοδευτική , η χορήγηση συμπληρωματικών ορμονών (θυροξίνη) είναι συνήθως απαραίτητη σε όλη τη διάρκεια ζωής, ενώ ταυτόχρονα απαιτούνται συχνοί επανέλεγχοι (ανά 6-12 μήνες) για την κατάλληλη τροποποίηση των χορηγούμενων δόσεων. Οι ταμπλέτες θυροξίνης είναι ουσιαστικό να λαμβάνονται κατά τρόπο συνεπή και σταθερό το πρωί, χωρίς άλλο φαγητό ή ποτό.
Ποιες είναι οι συνήθεις σχετιζόμενες διαταραχές ;
Όπως σημειώνεται ανωτέρω, η θυρεοειδίτιδα Hashimoto είναι μια διαταραχή του ανοσοποιητικού συστήματος με επιπτώσεις στο θυρεοειδή αδένα. Εντούτοις, αν και λιγότερο συχνά από ότι με τον θυρεοειδή, το ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί επίσης εσφαλμένα να «στοχεύσει» και σε άλλα όργανα του σώματος, προκαλώντας βλάβη στη λειτουργία τους, και το φαινόμενο αυτό παρατηρείται συχνότερα σε διάφορα μέλη της ίδιας οικογένειας. Αν και η πλειοψηφία των ασθενών με θυρεοειδίτιδα Hashimoto και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας τους δεν θα παρουσιάσουν ποτέ οποιαδήποτε άλλη αυτοάνοσο πάθηση, εξακολουθούν να έχουν στατιστικά αυξημένο κίνδυνο για την εμφάνιση μιας σειράς από αυτοάνοσες διαταραχές:
• Τύπου 1 Σακχαρώδη Διαβήτη
• Υπερθυρεοειδισμό λόγω της νόσου του Graves
• Ρευματοειδή αρθρίτιδα
• Αναιμία (λόγω έλλειψης βιταμίνης Β12)
• Νόσο Addison (υπολειτουργία των επινεφριδίων)
• Πρώιμη ωοθηκική ανεπάρκεια (πρόωρη εμμηνόπαυση)
• Λεύκη (λευκωπές κηλίδες αποχρωματισμού στο δέρμα)
• Θρομβοκυτταροπενική πορφύρα (χαμηλός αριθμός αιμοπεταλίων στο αίμα)
• Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος (αυτοάνοση διαταραχή του δέρματος, των λεμφαδένων,της καρδιάς, των πνευμόνων και των νεφρών).
Νικόλαος Αγγελόπουλος,
Ενδοκρινολόγος-Διαβητολόγος
