Καρκίνος του Προστάτη: Ανδρικό «προνόμιο»!
Συγγραφείς: Απόστολος Ρεμπελάκος & Νικόλαος Κορδιολής Γράφτηκε στις ,
Το 2017, σε 92 χώρες και 582 πόλεις στο κόσμο, χιλιάδες μοτοσικλετιστές έβαλαν τα «καλά τους» και οδήγησαν με σκοπό να ευαισθητοποιήσουν τον κόσμο για τον καρκίνο του προστάτη και την ανδρική κατάθλιψη.
Η προσπάθεια αυτή συγκέντρωσε το ποσό των 4,82 εκατ. δολαρίων και προσφέροντάς το στο μη κερδοσκοπικό Ίδρυμα “THE MOVEMBER FOUNDATION” έδειξε προς πάσα κατεύθυνση τη διαφορετική προσέγγιση στον τρόπο που βλέπουν και αντιμετωπίζουν σήμερα οι μοτοσικλετιστές παρόμοια κοινωνικά φαινόμενα.
Φέτος στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στην Αθήνα, δόθηκε ένα δυναμικό παρόν σε αυτό το παγκόσμιο «γεγονός» και για το λόγο αυτό η εκδήλωση DGR 2018 ένωσε την προσπάθειά της με τη διοργάνωση «Ημέρες Μοτοσικλέτας» και την Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία, προετοιμάζοντας μια μοναδική εκδήλωση που έκανε αίσθηση.
Δράσεις ευαισθητοποίησης του γενικού πληθυσμού
Τα τελευταία χρόνια όλα και περισσότερες δράσεις σαν το Distinguished Gentlemen’s Ride Αthens (DGR) όπου μοτοσικλετιστές φόρεσαν τα καλά τους, μαζί δε με χιλιάδες άλλους αναβάτες για να οδηγήσουν και να ευαισθητοποιήσουν τον κόσμο, κυρίως τον ανδρικό πληθυσμό, για τον καρκίνο του προστάτη και την ανδρική κατάθλιψη. Γιατί και τα δύο πάνε μαζί. Το ένα φέρνει το άλλο. Μάλιστα δε, υποστηρίζεται ότι ψυχολογικές διαταραχές και συναφή προβλήματα και διάφοροι στρεσογόνοι παράγοντες, όπως διαπίστωσε πρώτος ο Ιπποκράτης, ενοχοποιούνται ότι συμβάλουν στην ανάπτυξη νεοπλασιών.
Στην Αμερική τον Καναδά και μετά στα Σκανδιναβικά κράτη τέτοιες δράσεις – πράξεις – ευαισθητοποίησης του κοινού, άρχισαν να υιοθετούνται και να γίνονται γι’ αυτό ακριβώς το σκοπό. Την ενεργοποίηση δηλαδή του κοινού, στα πλαίσια των προληπτικών διαδικασιών και της έγκαιρης διάγνωσης νοσημάτων όπως ο καρκίνος, που όταν γίνει στην αρχή υπάρχει σίγουρη θεραπεία.
Όλοι γνωρίζουμε τη σχέση υγείας – ευζωίας και τη συμβολή εν γένει της σωματικής άσκησης στη προφύλαξη του ανθρωπίνου οργανισμού απ’ όλες τις νοσηρές επιδράσεις.
Αναφέρομαι σε αυτή τη συνοπτική ενημέρωση, γιατί και στην Αθήνα την Κυριακή 30/9/2018, ένας αγώνας δρόμου για τον ίδιο λόγο, με στόχο στην πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού, αναβλήθηκε, λόγω των έκτακτων καιρικών συνθηκών, ακολούθησε όμως άλλος στις αρχές του μήνα για τον ίδιο λόγο, το “Run for cure”.
Έτσι, τέτοια γεγονότα γίνονται πλέον σε ολόκληρο τον κόσμο, για τον ένα ή τον άλλο λόγο, για τον έναν ή τον άλλο καρκίνο.
Όμως από το 1979 καθιερώθηκε από τον Καναδό νέο αθλητή Τερυ. Φοξ στον οποίο διαγνώστηκε καρκίνος (οστεοσάρκωμα), οπότε αποφάσισε να διοργανώσει ένα μαραθώνιο ελπίδας με στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού για να συλλέξει χρήματα και να τα δωρίσει σε Ιδρύματα, συμβάλλοντας έτσι στην βελτίωση των ερευνητικών και θεραπευτικών προσπαθειών για την αντιμετώπιση του καρκίνου.
Από τότε οι δράσεις αυτές όπως προαναφέρθηκε υιοθετήθηκαν από το ευρύ κοινό και επαναλαμβάνονται με την πάροδο του χρόνου με ανάλογη επιτυχία.
Δυστυχώς, για τον καρκίνο στον ανδρικό πληθυσμό γίνονται πολύ λίγες δράσεις γι’ αυτό και η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία στηρίζει παράλληλα αυτήν και όσες άλλες συναφείς διεργασίες γίνονται, για να τονίσει επιπλέον σε όλους, ότι παρά τις όποιες προόδους των επιστημών και της ιατρικής ιδιαίτερα, η ενημέρωση μαζί με την πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση αποτελούν την πιο αποτελεσματική θεραπεία όλων των καρκίνων και του προστάτη στον άνδρα ιδιαίτερα, τον δεύτερο σε συχνότητα καρκίνο τόσο σε διεθνές, όσο και σε εθνικό επίπεδο.
Την εβδομάδα 17-21/9/218 προηγήθηκε από την Ελληνική Ουρολογική Εταιρεία η κήρυξη της περιόδου αυτής ως «Εβδομάδα πρόληψης του καρκίνου του προστάτη».
Να ποιες είναι συνοπτικά οι θέσεις της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας για αυτόν τον καρκίνο στον άνδρα :
Τι είναι ο προστάτης
Ο προστάτης είναι ένας μικρός αδένας με σχήμα περίπου όσο ένα καρύδι, χαρακτηριστικός μόνο στην ανδρική ανατομία.
Ο προστάτης βρίσκεται ακριβώς κάτω από την ουροδόχο κύστη και μπροστά από το ορθό και τον πρωκτό. Η ουρήθρα ξεκινά από την ουροδόχο κύστη, διαπερνά κάθετα τον προστάτη και φτάνει έως την έξοδο του ανδρικού μορίου.
Ο προστάτης απελευθερώνει ένα υγρό που προστατεύει το σπέρμα. Κατά την εκσπερμάτιση, ο προστάτης διοχετεύει το υγρό αυτό προς την ουρήθρα και απορρίπτεται μαζί με τα σπερματοζωάρια με τη μορφή του σπέρματος.
Ο προστάτης δεν πήρε το όνομά του επειδή προστατεύει το σπέρμα, αν και αυτή είναι η βασική λειτουργία του. Ετυμολογικά, η ονομασία του προέρχεται από το ρήμα προΐσταμαι(βρίσκομαι μπροστά από) και ονομάστηκε έτσι λόγω της θέσης του στη βάση της ουρήθρας
Καρκίνος του προστάτη
Είναι ο συχνότερος καρκίνος στον άνδρα και ο δεύτερος σαν αιτία θανάτου. Στις Η.Π.Α. π.χ. ενδεικτικά το 2005 διαγνώστηκαν 232.000 νέες περιπτώσεις ενώ 30.500 άνδρες πέθαναν από καρκίνο του προστάτη. Πληροφορίες για το 2016-2017 αναφέρουν ότι, στις ΗΠΑ οι νέες περιπτώσεις ανέρχονται περίπου στις 180.000 ενώ οι θάνατοι μειώθηκαν στους 18.000. Ευθύνεται για το 36% όλων των καρκίνων στον άνδρα και για το 13% των θανάτων από καρκίνο. Τα τελευταία χρόνια η αύξηση της νόσου είναι μεγάλη και τείνει να λάβει τη μορφή επιδημίας, παρά όλες τις προσπάθειες εγρήγορσης του ανδρικού πληθυσμού.
Τα αίτια της νόσου δεν είναι γνωστά, όμως ενοχοποιούνται οι κάτωθι παράγοντες:
- Ηλικία. Σε αντίθεση με άλλους καρκίνους που η συχνότητα μειώνεται μετά από κάποια ηλικία, στον καρκίνο του προστάτη αυξάνεται παράλληλα με την ηλικία. Έτσι στην ηλικία 50-55 η επίπτωση της νόσου είναι 45 περιπτώσεις ανά 100.000, στην ηλικία 60-65 ανεβαίνει στις 337 περιπτώσεις και μετά την ηλικία των 65 φθάνει στις 1.000 περιπτώσεις ανά 100.000 πληθυσμού.
- Κληρονομικότητα. Από επιδημιολογικές μελέτες φαίνεται πως η συχνότητα της νόσου είναι αυξημένη στους συγγενείς των ασθενών.
- Φυλή. Είναι πιο συχνός στη μαύρη φυλή ενώ σπανίζει στους λαούς της Άπω Ανατολής.
- Επάγγελμα. Μεγάλη έκθεση σε κάδμιο φαίνεται να σχετίζεται με αυξημένη συχνότητα της νόσου. Εργάτες, κατασκευής μπαταριών, καπνοβιομηχανίας, χρωμάτων και άλλων βιομηχανιών βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξής της νόσου.
- Σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα. Παθήσεις όπως προστατίτις, ουριθρίτις και γενικώς νοσήματα σεξουαλικά φαίνεται από νέες μελέτες να επηρεάζουν την συχνότητα της νόσου.
- Δίαιτα. Η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, η αποφυγή τροφών πλούσιων σε λίπη, και η αυξημένη βιταμίνη D μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου.
Συμπτώματα
Στα αρχικά σιάδια που η νόσος θεραπεύεται πλήρως είναι ασυμπτωματική. Όταν προχωρήσει, εμφανίζονται συμπτώματα που είναι κυρίως διαταραχές της ούρησης (συχνουρία, δυσκολία στην ούρηση, νυκτουρία, καύσos κατά την ούρηση) και είναι αποτέλεσμα της απόφραξής της ουρήθρας από τον διογκωμένο προστάτη.
Διάγνωση
- Η πιο παλιά και απλή ουρολογική εξέταση που μας βοηθά στην διάγνωση είναι η δακτυλική εξέταση από το ορθό. Στον καρκίνο, ο προστάτη είναι σκληρός στην σύσταση σε αντίθεση με την καλοήθη υπερτροφία που έχει τα ίδια συμπτώματα και είναι μαλακός. Έτσι έχουμε μια γρήγορη και σε μεγάλο ποσοστό αξιόπιστη πληροφορία για την διάγνωση.
- Μέτρηση του PSA (Ειδικό προστατικό αντιγόνο) στο αίμα. Είναι αυξημένο στον καρκίνο όπως και στην καλοήθη υπερτροφία, και σε φλεγμονές του Αδένα. Πάντως ένας από τους λόγους που σήμερα κάνουμε έγκαιρη διάγνωση της νόσου είναι η ευρεία χρήση της εξέτασης των επιπέδων του PSA
- Διορθικό υπερηχογράφημα. Γίνεται από το ορθό και μάς δίνει χρήσιμες πληροφορίες για αρχόμενες αλλοιώσεις εντός του προστάτη.
- Βιοψία του προστάτη. Είναι η εξέταση που θέτει την τελική διάγνωση, είναι απλή, δεν χρειάζεται νάρκωση και ο κίνδυνος επιπλοκών πολύ μικρός. Σήμερα γίνεται κατευθυνόμενη βιοψία με τη βοήθεια του διορθικού υπερηχογραφήματος.
Η θεραπεία της νόσου εξαρτάται κυρίως από το στάδιο της, την ηλικία του ασθενή και τη γενική κατάσταση της υγείας του
Στον αρχόμενο (εντοπισμένο) καρκίνο οι θεραπευτικές επιλογές που είναι αποδεκτές διεθνώς είναι η χειρουργική αντιμετώπιση συνεπικουρούμενη με διάφορες μορφές ακτινοθεραπείας (εξωτερική ακτινοβολία, βραχυθεραπεία, εμφύτευση ραδιενεργών κόκκων κλπ) .
Η επέμβαση λέγεται ριζική προστατεκτομή και αφαιρείται ο προστάτης με την κάψα, τις σπερματοδόχους κύστες και επανασυνδέεται η ουρήθρα με την ουροδόχο κύστη. Μπορεί να γίνει είτε με ανοιχτή χειρουργική επέμβαση με τομή από την κοιλιά (οπισθοηβική), ή από το περίνεο (περινεϊκή), αλλά και λαπαροσκοπικά
Μετά την εγχείριση ο ασθενής παραμένει με καθετήρα περίπου για 10-12 ημέρες. Θεωρείται η καλύτερη επιλογή στην αντιμετώπιση του εντοπισμένου καρκίνου του προστάτη και δίνει τα καλύτερα και πλέον μακροχρόνια αποτελέσματα.
Σε προχωρημένο καρκίνο του προστάτη, η κύρια θεραπεία είναι ορμονοθεραπεία. Σκοπός της θεραπείας είναι να στερήσουμε τον προστάτη από τις ανδρικές ορμόνες που είναι και απαραίτητες για την ανάπτυξη της νόσου.
Έγκαιρη Διάγνωση – Πρόληψη
O καρκίνος του προστάτη στα αρχικά στάδια, θεραπεύεται. Σκοπός της ιατρικής σήμερα είναι να γίνει η διάγνωση στο αρχικό στάδιο. Σήμερα έχουμε τα μέσα να το κάνουμε, ώστε να θεραπευθεί ο ασθενής. Επειδή όπως αναφέρθηκε ο καρκίνος του προστάτη είναι ασυμπτωματικός στο αρχικό στάδιο, θα πρέπει κάθε άνδρας από την ηλικία των 50 να ελέγχεται κάθε χρόνο, με δακτυλική εξέταση και μέτρηση του προστατικού αντιγόνου (PSA) στο αίμα.
Είναι δύο εξετάσεις απλές και ανώδυνες που όμως έχουν οδηγήσει τα τελευταία χρόνια στην έγκαιρη διάγνωση της νόσου και την αποτελεσματική θεραπεία σε υψηλό ποσοστό πασχόντων. Ενώ δηλαδή πριν μερικά χρόνια η διάγνωση γινότανε στο μεγαλύτερο ποσοστό των ασθενών σε προχωρημένο στάδιο σήμερα κυρίως με την μέτρηση του PSA το ποσοστό των ασθενών με προχωρημένο καρκίνο έχει μειωθεί. Εκτός των ασυμπτωματικών περιπτώσεων, υπάρχουν και περιπτώσεις με ενοχλήματα τα οποία όμως δεν αξιολογούνται.
Έτσι κάθε άνδρας που εμφανίζει ένα ή περισσότερα από τα πιο κάτω συμπτώματα :
1. Δυσκολία στην ούρηση,
2. Συχνουρία ιδιαίτερα το βράδυ με μικρή ποσότητα ούρων,
3. Έντονη επιθυμία για ούρηση ενώ μετά την ούρηση αισθάνεται ότι η κύστη δεν αδειάζει καλά,
4. Όταν βλέπει αίμα στα ούρα,
5. Όταν έχει επίμονο και μακροχρόνιο πόνο στα οστά ιδιαίτερα χαμηλά στη μέση,
ΘΑ πρέπει το ταχύτερο να ελέγχεται για τον προστάτη, χωρίς βέβαια να σημαίνει, ότι έχει καρκίνο.
Όσον αφορά την πρόληψη της νόσου ειδικά στην Ελλάδα έχουμε δύο παράγοντες που δρουν προστατευτικά. Πρόκειται για τα άφθονα φρούτα και λαχανικά που έχουμε και που πρέπει να καταναλώνουμε και δεύτερον λόγω της ηλιοφάνειας, έχουμε αυξημένη εναπόθεση βιταμίνης D.
Σαν συμπέρασμα μπορούμε να πούμε ότι καρκίνος του προστάτη σήμερα, θεραπεύεται στα αρχικά στάδια και είναι πλέον στα χέρια του κάθε άνδρα να βοηθήσει στην έγκαιρη διάγνωση της νόσου.
Απαραίτητη όμως προϋπόθεση εκτός από την υγιεινή διατροφή, τη συστηματική άσκηση, τον ετήσιο προληπτικό έλεγχο να γίνεται υπό την επίβλεψη και τις οδηγίες του ουρολόγου και τούτο αποτελεί τη σωστή κίνηση κάθε άνδρα.
