Πώς οι τροφές «χτυπούν» τον καρκίνο
Συγγραφέας Γεωργία Κατσογριδάκη Γράφτηκε στις ,
Η επεξεργασία του οξυγόνου από τον οργανισμό, παράγει τοξικούς παράγοντες που ονομάζονται ελεύθερες ρίζες που μπορεί να προκαλέσουν βλάβες στο DNA του κυττάρου. Οι αντιοξειδωτικές ουσίες, όπως οι πολυφαινόλες στο πράσινο τσάι και το λυκοπένιο στις ντομάτες βοηθούν στην εξουδετέρωση των ελευθερων ριζών. Σημαντικές αντιοξειδωτικές βιταμίνες είναι επίσης η C, η Ε και η β- καροτίνη.
Οι περισσότερες καρκινογόνες ουσίες εισάγονται στον οργανισμό ώς προκαρκινογόνα. Για να γίνουν ικανά να προκαλέσουν βλάβες στο DNA του πυρήνα του κυττάρου πρέπει πρώτα να διασπαστούν από ένζυμα που παράγονται στο συκώτι. Το σκόρδο περιέχει αλκυλοσουλφίδια τα οποία αφενός βοηθούν στον περιορισμό της παραγωγής ενζύμων που μετατρέπουν τα προκαρκινογόνα σε καρκινογόνα, αφετέρου δε συντελεί στη παραγωγή ενζύμων που συνεισφέρουν στην απομάκρυνση τον επικίνδυνων κατάλοιπων από τυχόν διασπάσεις τέτοιων ουσιών. Παρόμοιά δράση εμφανίζουν και τα σταυρανθή όπως το μπρόκολο και το κουνουπίδι.
Αν οι άμυνες της πρώτης γραμμής πέσουν και το κύτταρο υποστεί πιθανές καρκινικές αλλαγές, η καλύτερη άμυνα του οργανισμού είναι να το καταστρέψει ή να το εμποδίσει να πολλαπλασιαστεί γρήγορα. Τα ω-3 λιπαρά οξέα που βρίσκονται στο λινέλαιο και στα λιπαρά ψάρια μπορεί να εμποδίσουν την ανάπτυξη όγκων αφήνοντας έξω από τα κύτταρα άλλα λίπη. Οι ιστοί του αναπαραγωγικού συστήματος είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς στον καρκίνο επειδή διαιρούνται γρήγορα, όταν παίρνουν το έναυσμα από τις γενετήσιες ορμόνες του οργανισμού. Τα οιστρογόνα, ευνοούν τη γρήγορη ανάπτυξη των κυττάρων του μαστού στις γυναίκες. Τα προϊόντα σόγιας περιέχουν χημικές ουσίες που λέγονται ισοφλαβόνες που δρουν ως ασθενή οιστρογόνα και αφήνουν λιγότερο χώρο για τα κανονικά οιστρογόνα.
Αν όλες οι άλλες άμυνες αποτύχουν και ένα κύτταρο που έχει υποστεί βλάβη παράγει έναν όγκο, το ζήτημα είναι αν θα φτιάξει μόνο του μια παροχή αίματος και θα εισβάλλει στους γύρω ιστούς. Τα καρκινικά κύτταρα ελκύουν αυξητικούς παράγοντες που ευνοούν την ανάπτυξη νεόπλαστων αγγείων (αγγειογένεση). Η ρεσβερατρόλη από τα κόκκινα σταφύλια, η κουρκουμίνη από τον κουρκουμά, μπορούν να καταστείλουν την παραγωγή αυξητικών παραγόντων από τον όγκο.
Τι σχέση έχουν οι τροφές με αυτή τη διαδικασία; Οι άνθρωποι καταναλώνουν περίπου 1,5 κιλό τροφές την ημέρα και αυτό αποτελεί τη μεγαλύτερη επαφή με το περιβάλλον. Μελέτες έχουν συνδέσει την κατανάλωση φυτικών τροφών με χαμηλό κίνδυνο καρκίνου και όπως έχουν ανακαλύψει οι μοριακοί βιολόγοι κατά την τελευταία δεκαετία, τα συστατικά που περιέχονται στις τροφές αυτές μπορεί να λειτουργήσουν με ένα πολύ συγκεκριμένο τρόπο, ώστε να μπλοκάρουν την ανάπτυξη όγκων. Κανείς δεν υιοθετεί το πράσινο τσάι και το σκόρδο ως επαρκείς θεραπείες για προχωρημένες ασθένειες.
Ο στόχος των νέων προληπτικών διαιτολογίων ειναι να μειώσουν την ανάγκη τέτοιων θεραπειών. η κατανάλωση δηλαδή των σωστών τροφών είναι τόσο αναγκαία στην παρεμπόδιση έναρξης καρκίνου όσο η ζώνη ασφαλείας στη μείωση του κινδύνου από ένα μοιραίο τροχαίο ατύχημα.
Τα φρούτα και τα λαχανικά έχουν πολλές αντιοξειδωτικές ουσίες. Οι βιταμίνες C, E, καροτίνια μπορεί όλες να βοηθούν στην εξουδετέρωση των ελεύθερων ριζών που προσβάλλουν το DNA του κυττάρου. Επιπλέον, προστατεύουν η μία την άλλη αφού η C προλαμβάνει την καταστροφή της Ε λόγω οξείδωσης και η Ε μπλοκάρει την οξείδωση της β-καροτίνης.
Γεωργία Κατσογριδάκη
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
