Κακοήθεις παθήσεις μαστού
Συγγραφέας Θεόδωρος Ζαμπέτογλου Γράφτηκε στις ,
Αποτελεί τον πρώτο σε συχνότητα καρκίνο στο γυναικείο πληθυσμό με περίπου 1.000.000 νέα περιστατικά παγκοσμίως. Στην Ελλάδα αναφέρονται περίπου 5.000 νέες περιπτώσεις ετησίως, ενώ υπολογίζεται ότι 1 στις 8 γυναίκες θα εμφανίσει καρκίνο μαστού σε κάποια φάση της ζωής της.
Ανήκει στις μορφές καρκίνου που επιφέρουν τους περισσότερους θανάτους ετησίως. Ωστόσο τα ποσοστά θανάτων από καρκίνο του μαστού χαρακτηρίζονται από πτωτική τάση, χάρη στην έγκαιρη διάγνωση και στη βελτίωση των θεραπευτικών μεθόδων.
Αιτιολογία
Ηλικία: τα ποσοστά αυξάνονται όσο αυξάνεται η ηλικία, με τις περισσότερες περιπτώσεις να παρουσιάζονται μετά την ηλικία των 50 ετών, ενώ είναι σπάνιος σε γυναίκες κάτω των 35 ετών (5%), με εξαίρεση τις γυναίκες που έχουν κληρονομική προδιάθεση.
Κληρονομικότητα: μετάλλαξη στα γονίδια BRCA1 ΚΑΙ BRCA2 καθώς και οικογενειακό ιστορικό καρκίνου μαστού.
Γυναίκες με πρώιμη έναρξη της έμμηνου ρύσης (πριν τα 12 έτη) ή με καθυστερημένη εμμηνόπαυση (μετά τα 55 έτη) αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού.
Μακροχρόνια θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης.
Ατοκία.
Πρώτη κύηση μετά τα 35 έτη.
Παχυσαρκία : αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού καθώς αυξάνει τα επίπεδα των οιστρογόνων.
Αλκοόλ: αυξάνει τη συγκέντρωση των οιστρογόνων στο αίμα.
Κάπνισμα.
Ιστορικό καρκίνου μαστού στον άλλο μαστό,τη μήτρα, τις ωοθήκες.
Πρόληψη
Ψηλάφηση των μαστών από την γυναίκα (αυτοεξέταση)
Μαστογραφία
Υπερηχογράφημα
Μαγνητική τομογραφία
Γονιδιακός έλεγχος BRCA1, BRCA2, BRCA3
Σε γυναίκες που κατατάσσονται στην κατηγορία υψηλού κινδύνου επιβάλλεται να γίνεται γονιδιακός έλεγχος προκειμένου να βρεθεί πιθανή γενετική προδιάθεση. Ελέγχονται τα γονίδια BRCA1,BRCA2, ενώ πρόσφατα μπόρεσε να αποκωδικοποιηθεί και το BRCA3.
Ποιές γυναίκες έχουν ένδειξη για έναν τέτοιον έλεγχο;
Αυτό θα το καθορίσει ο ειδικός μαστολόγος που θα πρέπει να πάρει λεπτομερές ιστορικό. Κάποιες σημαντικές κατευθυντήριες οδηγίες πάντως για να θέσει κανείς την ένδειξη είναι να υπάρχει στην οικογένεια (από την πλευρά του πατέρα ή της μητέρας) μία από τις εξής περιπτώσεις:
Μία γυναίκα και ένας άνδρας με καρκίνο μαστού.
Μία γυναίκα με καρκίνο ωοθηκών και ένας άνδρας με καρκίνο μαστού.
Μία γυναίκα με καρκίνο μαστού πριν τα 36 της.
Μία γυναίκα με αμφοτερόπλευρο καρκίνο μαστού που ασθένησε πριν τα 51 της.
Μία γυναίκα με καρκίνο μαστού και καρκίνο ωοθηκών.
Μία γυναίκα με καρκίνο μαστού και μία με καρκίνο των ωοθηκών.
Δύο γυναίκες με καρκίνο μαστού εκ των οποίων η μία να έχει ασθενήσει πριν από τα 51 της.
Δύο γυναίκες με καρκίνο ωοθηκών.
Τρείς γυναίκες με καρκίνο μαστού ανεξαρτήτως ηλικίας.
Διάγνωση
Γίνεται με ιστολογική ή κυτταρολογική εξέταση μετά από βιοψία, η οποία πραγματοποιείται με τις εξής μεθόδους:
Κυτταρολογική βιοψία.
Ιστολογική βιοψία (core biopsy).
Στερεοτακτική βιοψία.
Ανοιχτή χειρουργική βιοψία.
Ιστολογικοί τύποι
In situ πορογενές καρκίνωμα (Ductal Carcinoma in Situ DCIS).
Πορογενές διηθητικό καρκίνωμα (Invasive Ductal Carcinoma IDC).
Σωληνώδες καρκίνωμα (Tubular Carcinoma).
Μυελώδες καρκίνωμα.
Βλεννοπαράγωγο μαστικό καρκίνωμα.
Θηλώδες καρκίνωμα (Papillary Carcinoma of the Brest).
Διάτρητο καρκίνωμα (Cribriform Carcinoma of the Brest).
Διηθητικό λοβιακό καρκίνωμα (Invasive Lobular Carcinoma ILC).
Φλεγμονώδης καρκίνος (Inflammatory Breast Cancer).
Σταδιοποίηση
Η σταδιοποίηση της νόσου είναι σημαντική για την πρόγνωση και τη θεραπεία.
Ταξινόμηση κατά ΤΝΜ (Τ= μέγεθος του όγκου, Ν= προσβολή μασχαλιαίων λεμφαδένων, Μ= παρουσία ή όχι μετάστασης).
Υπάρχουν 5 στάδια:
Στάδιο 0: καρκίνωμα in situ που δεν διηθεί τους γύρω ιστούς.
Στάδιο Ι: όγκος >2cm χωρίς ένδειξη διασποράς.
Στάδιο ΙΙ:
ΙΙΑ: όγκος 2-5cm χωρίς διασπορά στους λεμφαδένες.
ΙΙΒ: όγκος 2-5cm με διασπορά στους λεμφαδένες ή όγκος >5 εκ. χωρίς λεμφαδενικές μεταστάσεις.
Στάδιο ΙΙΙ:
ΙΙΙΑ: όγκoς >5 εκ. με μασχαλιαίες λεμφαδενικές μεταστάσεις.
ΙΙΙΒ: προσβεβλημένοι θωρακικοί λεμφαδένες ή ο όγκος επεκτείνεται στο θωρακικό τοίχωμα ή προσβάλλει ή εξελκώνει το δέρμα.
Στάδιο IV: διασπόρα στους λεμφαδένες και απομακρυσμένες μεταστάσεις.
Θεραπεία
Η αντιμετώπιση της νόσου περιλαμβάνει τη χειρουργική επέμβαση, τη χημειοθεραπεία, την ακτινοθεραπεία και την ορμονοθεραπεία.
Τύποι χειρουργικής επέμβασης:
Ογκεκτομή
Ογκεκτομή με λεμφαδενικό καθαρισμό
Απλή μαστεκτομή
Τροποποιημένη ριζική μαστεκτομή
Ο έλεγχος του φρουρού λεμφαδένα θα πρέπει να πραγματοποιείται σε όλα τα στάδια της νόσου.
Ακτινοθεραπεία: μπορεί να προηγηθεί του χειρουργείου με στόχο τη συρρίκνωση του όγκου ή ως συμπληρωματική θεραπεία μετά τη χειρουργική επέμβαση.
Ορμονοθεραπεία: εάν στον όγκο υπάρχουν ορμονικοί υποδοχείς μπορεί να χρησιμοποιηθεί ορμονοθεραπεία μόνη ή σε συνδιασμό με χημειοθεραπεία ή και ακτινοθεραπεία. Συνήθως χορηγείται ταμοξιφένη.
Θεόδωρος Ζαμπέτογλου,
Μαιευτήρας – Γυναικολόγος
