Πέμπτη νόσος ή σύνδρομο κόκκινων παρειών
Συγγραφέας Στέλιος Παπαβέντσης Γράφτηκε στις ,
Τι είναι η Πέμπτη νόσος;
Πρόκειται για λοίμωξη από ιό που λέγεται ιός πάρβο Β19. Ονομάζεται και λοιμώδες ερύθημα και συνιστά μια από τις παιδικές ασθένειες – λοιμώξεις. Ο ιός αυτός μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο και όχι από κατοικίδια (γάτες ή σκύλους).
Σε ποιες ηλικίες εμφανίζεται η Πέμπτη νόσος;
Η ιογενής αυτή συνδρομή είναι πιο συχνή σε ηλικίες προσχολικές και δημοτικού, δηλαδή μεταξύ 4 και 10 ετών, αλλά μπορεί να συμβεί και σε άλλες ηλικίες, μικρότερες ή και μεγαλύτερες – ενηλίκους.
Πόσο συχνή νόσος είναι;
Πολύ συχνή. Οι περισσότεροι ενήλικες (περίπου 6 στους 10) μέσα στον γενικό πληθυσμό εμφανίζουν αντισώματα ενάντια στον ιό αυτό, δηλαδή πέρασαν την νόσο κάποια στιγμή της ζωής τους.
Tα περισσότερα περιστατικά παρατηρούνται στο τέλος του χειμώνα και την άνοιξη.
Πως μεταδίδεται και μετά από πόσο καιρό από επαφή;
Μεταδίδεται από τα σταγονίδια σάλιου από άτομο που φέρει τον ιό, μέσα από το αναπνευστικό σύστημα ή από τα χέρια και μολυσμένα αντικείμενα. Το άτομο που φέρει τον ιό μεταδίδει κυρίως κατά τις ημέρες που έχει πυρετό και πόνους στο σώμα, και η μετάδοση γίνεται κυρίως μέσα από το σάλιο. Η μετάδοση γενικά γίνεται μέσα στις 2 εβδομάδες που προηγούνται της εμφάνισης του εξανθήματος.
Τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται ανάμεσα σε 4 με 14 μέρες από την ημέρα που μεταδόθηκε ο ιός (μεγάλος χρόνος επώασης).
Πως εκδηλώνεται και ποια είναι τα συμπτώματα;
Τα περισσότερα άτομα κολλούν τον ιό και φτιάχνουν αντισώματα χωρίς καν να νοσήσουν, περνούν δηλαδή την λοίμωξη ασυμπτωματικά.
Άλλοτε τα συμπτώματα είναι τόσο ήπια που πολλοί άνθρωποι δεν αναγνωρίζουν καν την συνδρομή ως ίωση και αναρρώνουν γρήγορα.
Εάν δώσει συμπτώματα, αυτά στην αρχή μπορεί να είναι πυρετός, πονοκέφαλος, πόνος στην κοιλιά και πόνοι σε μυς και κόκαλα, δηλαδή συμπτώματα που μοιάζουν με απλή γριππώδη συνδρομή.
Η κλασσική μορφή που δίνει το όνομα της νόσου είναι η σύντομη εξέλιξη των συμπτωμάτων σε ένα ζωηρά κόκκινο εξάνθημα που είναι ιδιαίτερα έντονο στα μάγουλα (σαν να χαστούκισαν το παιδί). Το εξάνθημα αυτό είναι ερύθημα, δηλαδή απλή ερυθρότητα του δέρματος χωρίς υπεργερμένα σπυράκια ή άλλες βλάβες.
Συχνά υπάρχει μόνο αυτό το εξάνθημα στις παρειές. Άλλες φορές συνυπάρχει και ένα εξάνθημα σε άλλες περιοχές του σώματος του παιδιού, όπως η πλάτη, το στήθος, τα πόδια και τα χέρια (εγγύς, όχι σε παλάμες ή πέλματα). Σε αυτές τις περιοχές το εξάνθημα μοιάζει δαντελωτό, δηλαδή είναι κόκκινες περιοχές πάνω στο δέρμα ανάμεικτες με κανονικές. Στα άκρα είναι πιο έντονο στις εκτατικές παρά στις καμπτικές περιοχές.
Τα εξανθήματα αυτά έρχονται και φεύγουν, παρουσιάζουν υφέσεις και εξάρσεις, δεν εξαφανίζονται μετά από λίγες ώρες ή μέρες αλλά μπορεί να εμφανίζονται και να υποτροπιάζουν για μέρες και εβδομάδες. Μπορεί να χειροτερεύουν στις περιοχές του δέρματος που εκτείθενται στον ήλιο ή στην ζέστη ή μπορεί να χειροτερεύουν μετά από ψυχικό ή σωματικό στρές, όπως μετά από άσκηση.
Ποια είναι η έκβαση της νόσου;Τ
ο λοιμώδες ερύθημα δεν είναι σοβαρή πάθηση, δεν απειλεί την ζωή και οι επιπλοκές συμβαίνουν σπάνια. Τα περισσότερα παιδιά δεν χρειάζονται καμία θεραπεία πέρα από συντηρητική αντιμετώπιση μιας ίωσης: ανάπαυση όσο θέλουν, καλή διατροφή με πρόσληψη βιταμινών, παρακεταμόλη σε σημαντικό πυρετό.
Ποια είναι η αντιμετώπιση της πέμπτης νόσου;
Τα αντιβιοτικά δεν έχουν καμία επίδραση στο λοιμώδες ερύθημα γιατί πρόκειται για ίωση, αντίθετα άσκοπη χορήγηση μπορεί να βλάψει το παιδί.
Πότε μπορεί το παιδί μου να επιστρέψει στο σχολείο;
Όταν βγει το εξάνθημα στο πρόσωπο, τα παιδιά σταματούν να μεταδίδουν την λοίμωξη στους άλλους. Επομένως, κρατάμε το παιδί στο σπίτι και μακριά από άλλα παιδιά μόνο κατά την περίοδο που έχει πυρετό, ενώ όταν είναι απύρετα με εξάνθημα μπορούν να επιστρέψουν στο σχολείο ή στον παιδικό σταθμό.
Υπάρχουν επιπλοκές από την Πέμπτη νόσο;
Είναι ελάχιστες και αφορούν ιδιαίτερα τρεις κατηγορίες παιδιών: κορίτσια μεγαλύτερης ή εφηβικής ηλικίας με την λοίμωξη, που κάποιες φορές αναπτύσσουν μια μορφή αρθραλγίας και αρθρίτιδας, με πόνο και πρήξιμο σε αρθρώσεις σε χέρια και πόδια. Η αρθρίτιδα αυτή μπορεί να κρατήσει εβδομάδες, αλλά δεν αφήνει κατάλοιπα ούτε γίνεται χρόνια, είναι δηλαδή αυτό-περιοριζόμενη το πολύ σε ένα μήνα. Μπορεί να χρειαστεί θεραπεία με αντιφλεγμονώδη από τον παιδίατρο.
Η δεύτερη ομάδα παιδιών είναι τα παιδιά με αιμολυτικό νόσημα, όπως μεσογειακή αναιμία ή δρεπανοκυτταρική αναιμία, στα οποία κάποιες φορές η ίωση αυτή μπορεί να οδηγήσει σε απλαστική αναιμία, δηλαδή να διακόψει την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων.
Η τρίτη ομάδα παιδιών είναι όσα παίρνουν για μακρό χρονικό διάστημα κορτιζόνη ή είναι ανοσοκατασταλμένα ή σε χημειοθεραπεία, όπου η ίωση μπορεί να γίνει πιο σοβαρή και επικίνδυνη.
Τέλος μια τέταρτη ομάδα ατόμων που χρειάζονται προσοχή με την ίωση αυτή είναι οι έγκυες γυναίκες, που θα πρέπει να αποφεύγουν άτομα που νοσούν από λοιμώδες ερύθημα.
Εάν μία έγκυος έρθει σε επαφή με παιδί με λοιμώδες ερύθημα, θα πρέπει να κάνει αιματολογικό έλεγχο για να διαπιστωθεί εάν έχει ήδη τα αντισώματα ενάντια στον ιό από προηγούμενη νόσηση.
Εάν δεν τα έχει, τότε υπάρχει ένας κίνδυνος το μωρό που θα γεννηθεί να έχει αναιμία. Επίσης, παρά το ότι οι περισσότερες εγκυμοσύνες μετά από λοίμωξη με παρβοιό καταλήγουν ομαλά, υπάρχει πιθανότητα για εμβρυικό ύδρωπα και νεκρό έμβρυο (stillbirth). Η πιο ευαίσθητη περίοδο για πρώτη λοίμωξη από αυτόν τον ιό φαίνεται να είναι το δεύτερο τρίμηνο της εγκυμοσύνης.
H αναιμία στο νεογέννητο είναι σπάνια σοβαρή και συνήθως υποχωρεί από μόνη της, χρειάζεται δε μόνο συχνή παρακολούθηση του βρέφους από τον παιδίατρο.
Photo by Gabby Orcutt on Unsplash
Στέλιος Παπαβέντσης,
Παιδίατρος
