Υποσπαδίας
Συγγραφέας Σωτήρης Κούκος Γράφτηκε στις ,
Υποσπαδίας ονομάζεται μία εκ γενετής – συγγενής διαταραχή της διάπλασης της πεϊκής ουρήθρας. Η ουρήθρα, δηλαδή ο αγωγός που επιτρέπει της διέλευση των ούρων από την κύστη κατά μήκος του πέους κανονικά εκβάλει στην κορυφή του πέους, δηλαδή στην βάλανο. Στον υποσπαδία το στόμιο της ουρήθρας δεν εκβάλει στην κορυφή της βαλάνου αλλά μπορεί να βρίσκεται σε οποιοδήποτε άλλο σημείο κατά μήκος του σώματος του πέους.
Ανάλογα με το σημείο το οποίο εκβάλει η ουρήθρα ο υποσπαδίας μπορεί να χαρακτηριστεί σε βαλανικό, πεϊκό, οσχεϊκόκαι περινεϊκ ή διαφορετικά μπορεί να κατηγοριοποιηθεί σε πρόσθιο (το άνοιγμα βρίσκεται στο έξω τριτημόριο του πέους), ενδιάμεσο (στο μέσο τριτημόριο) και οπίσθιο (στο έσω τριτημόριο του πέους προς το περίνεο).
Ο υποσπαδίας πολλές φορές συνοδεύεται με ατελής διάπλαση της ακροποσθίας, της βαλάνου, καθώς και κάμψη στο σώμα του πέους.
Επιδημιολογία
Ο υποσπαδίας εμφανιζόταν με συχνότητα 1/300 σε τελειόμηνα νεογέννητα αγόρια. Τα τελευταία όμως χρόνια, παρατηρείται διεθνώς μια συνεχής αύξηση στον αριθμό των περιστατικών που αναφέρονται, με τη συχνότητα να προσεγγίζει τελευταία το 1/80 σε τελειόμηνα νεογέννητα αγόρια.
Αίτια
Αν και δεν υπάρχει ξεκάθαρη αιτία για την ατελή δημιουργία της ουρήθρας και την ανάπτυξη του πέους, πολλοί μπορεί να είναι οι παράγοντες που δρώντας χωριστά και μαζί μπορεί να προκαλέσουν την ανωμαλία αυτή όπως:
- η κληρονομικότητα παίζει ρόλο, χωρίς όμως να είναι απαραίτητο ότι τα παιδιά ανδρών με υποσπαδία θα γεννηθούν με το ίδιο πρόβλημα (συχνότητα επανεμφάνισης 7%).
- η λήψη ορμονών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης από τη μητέρα μπορεί να αποτελεί ακόμα έναν παράγοντα.
- τα ψευδοοιστρογόνα, δηλαδή κάποιες ουσίες που βρίσκονται σε πλαστικά και εντομοκτόνα, και έχουν παρόμοια χημική δομή με τα οιστρογόνα ασκούν μια αντιανδρογονική δράση στο αναπτυσσόμενο έμβρυο.Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ατελή αρρενοποίηση των αρρένων εμβρύων και την όλο και συχνότερη εμφάνιση του υποσπαδία
- η πολύ μικρή ή η μεγάλη ηλικία της μητέρας, καθώς και τα μωρά που γεννιούνται με μικρό σωματικό βάρος, φαίνεται να έχουν υψηλότερο κίνδυνο για υποσπαδία.
Συνέπειες
Τα προβλήματα που σχετίζονται με τον υποσπαδία εξαρτώνται από τη σοβαρότητα της κάθε περίπτωσης και μπορεί να είναι:
- αδυναμία ούρησης σε όρθια θέση.
- συχνές ουρολοιμώξεις λόγο του μεγαλύτερου στομίου της ουρήθρας και της πιο κοντής ουρήθρας.
- αδυναμία επίτευξης ίσια στύσης λόγο της κάμψης του πέους ή πόνου κατά την στύση από την ύπαρξη χορδής που δυσκολεύουν της σεξουαλική λειτουργία και ικανοποίηση του άντρα.
- υπογονιμότητα λόγο της δυσκολίας της στύσης αλλά κυρίως λόγο της αδυναμίας εκσπερμάτισης στον κόλπο της γυναίκας.
- τυχόν ατέλειες στην εμφάνιση των γεννητικών οργάνων δεν είναι συνήθως τόσο σημαντικές κατά την παιδική ηλικία, προκαλούν όμως ανησυχία και ψυχολογική επιβάρυνση αργότερα, και ειδικά κατά την εφηβεία και την ενήλικη ζωή, όταν ο νέος άνδρας θα αρχίσει να δραστηριοποιείται σεξουαλικά.
Διάγνωση
Η διάγνωση γίνεται συνήθως μετά την γέννα του αγοριού κατά τις πρώτες παιδιατρικές εκτιμήσεις αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να διαγνωστεί και με υπέρηχο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Μετά την διάγνωση του υποσπαδία πρέπει να αξιολογηθούν η θέση, το σχήμα και το στόμιο της ουρήθρας. Επίσης πρέπει να αξιολογηθεί το μέγεθος τους πέους, η καμπυλότητα του πέους και η ύπαρξη χορδής. Η ψηλάφηση των όρχεων είναι απαραίτητη για να διαπιστωθεί η ύπαρξη και η θέση των δύο όρχεων γιατί σε ένα ποσοστό περίπου 10% των παιδιών με υποσπαδία υπάρχει και συνοδός κρυψορχία. Τέλος θα πρέπει να αξιολογηθεί αν είναι ελεύθερη η ούρηση ώστε να αποκλειστεί κάποιο στένωμα της ουρήθρας.
Αντιμετώπιση
Το κατά πόσον επιβάλλεται η διόρθωση του υποσπαδία εξαρτάται από τη λειτουργική και αισθητική απόκλιση από το φυσιολογικό.
- Υποσπαδίες μικρού έως μέτριου βαθμού χωρίς χορδή συχνά διορθώνονται για αισθητικούς λόγους με απλή επέμβαση χωρίς νοσηλεία.
- Υποσπαδίες μέτριου βαθμού με μεγάλη απόκλιση του στομίου της ουρήθρας από τη φυσιολογική θέση, εκτός από αισθητικούς, διορθώνονται και για λειτουργικούς λόγους.
- Υποσπαδίες μεγάλου βαθμού απαιτούν εκτεταμένη χειρουργική αντιμετώπιση, που συχνά πραγματοποιείται σε δύο στάδια, ενώ χρειάζεται νοσηλεία δύο περίπου ημερών μετά από κάθε χειρουργείο.
Στα νεογέννητα που έχουν διαγνωστεί με υποσπαδία και πρέπει να χειρουργηθούν η κατάλληλη ηλικία είναι μεταξύ 3 μηνών και 3 ετών ανάλογα με την βαρύτητας της δυσμορφίας. Αυτό γιατί το αγόρι στην ηλικία αυτή έχει απώλεια της απώτερης μνήμης, μπορεί να συνεργαστεί με τον χειρουργό και έχει το χρόνο να απαλλαγεί από το πρόβλημα πριν πάει στο σχολείο.
Είναι σημαντικό, εφόσον υπάρχει διάγνωση υποσπαδία, να μη γίνει περιτομή στο βρέφος, καθώς η ακροποσθία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη χειρουργική διόρθωση.
Όταν το πέος είναι πολύ μικρό σε μέγεθος, σε αρχική φάση μπορεί να φανεί χρήσιμη η ορμονική υποβοήθηση, ώστε να αναπτυχθεί και μετά να ακολουθήσει η χειρουργική αποκατάσταση.
Σωτήρης Κούκος,
Χειρουργός Ουρολόγος – Ανδρολόγος,
