Σύνδρομο Χ: Ο τρόπος ζωής ξαναχτυπά
Συγγραφέας iator Γράφτηκε στις ,
Σύνδρομο Χ – ηχεί ως μια τρομακτική ασθένεια που συνδέεται με τους εξωγήινους και τις ταινίες επιστημονικής φαντασίας ∙ εντούτοις, αυτή η διαταραχή προσβάλλει όλο και περισσότερους Ευρωπαίους. Το σύνδρομο Χ, επίσης γνωστό ως μεταβολικό σύνδρομο ή σύνδρομο αντίστασης στην ινσουλίνη, έχει συνδεθεί με τα αυξανόμενα επίπεδα παχυσαρκίας και τη μείωση στα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας.
Διάγνωση του συνδρόμου Χ γίνεται όταν ένα άτομο έχει τρεις ή περισσότερες από τις ακόλουθες καταστάσεις: κοιλιακή παχυσαρκία, υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων, χαμηλά επίπεδα χοληστερόλης HDL (υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη), υψηλή πίεση αίματος και υψηλά επίπεδα σακχάρου αίματος νηστείας. Οι άνθρωποι που έχουν το σύνδρομο Χ διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2 και καρδιακές παθήσεις. Οι πάσχοντες είναι επίσης πιθανότερο να πεθάνουν πρόωρα από καρδιακές παθήσεις και άλλα αίτια.
Αντίσταση στην ινσουλίνη: Το κλειδί για το σύνδρομο Χ
Υπό φυσιολογικές συνθήκες, μια ορμόνη γνωστή ως ινσουλίνη επιτρέπει στο σάκχαρο αίματος να εισέλθει στα κύτταρα του σώματος, όπου χρησιμοποιείται για να παράγει ενέργεια. Ωστόσο, όταν οι φυσιολογικές ποσότητες ινσουλίνης δεν είναι ικανές να μεταφέρουν τη γλυκόζη στα κύτταρα, εμφανίζεται η αντίσταση στην ινσουλίνη. Με άλλα λόγια, τα κύτταρα αντιστέκονται στη δράση της ινσουλίνης και η γλυκόζη δεν μπορεί να περάσει μέσα τους. Όταν συμβαίνει αυτό, το πάγκρεας πρέπει να παράγει περισσότερη ινσουλίνη για να διατηρήσει τα φυσιολογικά επίπεδα γλυκόζης αίματος. Αν και οι άνθρωποι με το σύνδρομο Χ έχουν πιο υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα τους, παραμένουν μέσα στα φυσιολογικά όρια και δεν είναι διαβητικοί.
Τι προκαλεί την αντίσταση ινσουλίνης; Η απάντηση είναι ακόμα ασαφής, αλλά υπολογίζεται ότι περίπου οι μισές από όλες τις περιπτώσεις της αντίστασης ινσουλίνης οφείλονται σε γενετικούς παράγοντες. Εντούτοις, η αντίσταση ινσουλίνης επηρεάζεται επίσης και από παράγοντες που μπορούμε να επηρεάσουμε: το σωματικό βάρος (ειδικότερα, το κοιλιακό λίπος) και τα επίπεδα φυσικής κατάστασης.
Αντίσταση στην ινσουλίνη, παχυσαρκία και φυσική κατάσταση
Η παχυσαρκία αυξάνει πολύ τις πιθανότητες αντίστασης στην ινσουλίνη. Οι διαιτητικές προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση και την πρόληψη του συνδρόμου Χ ποικίλλουν ανάλογα με τα συμπτώματα του καθενός, αλλά σχεδόν όλοι οι ειδικοί συμφωνούν ότι τα συμπτώματα βελτιώνονται πολύ με τη μείωση του βάρους, ακόμα και κατά μόνο 10%, και την αύξηση του επιπέδου σωματικής δραστηριότητας.
Η άσκηση είναι απαραίτητη επειδή ο μυϊκός είναι ο μεγαλύτερος ιστός στα σώμα- 30 έως 40 % της σωματικής μάζας είναι μύες – και είναι η σημαντικότερη περιοχή χρήσης της γλυκόζης. Ο ανενεργός μυς δεν είναι πολύ ευαίσθητος στην ινσουλίνη.
Πολλοί ειδικοί συστήνουν οι άνθρωποι να είναι μετρίως σωματικά δραστήριοι για τουλάχιστον 30 λεπτά ανά ημέρα, τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας. Η προσπάθεια για λιγότερο καθιστική ζωή μπορεί επίσης να βοηθήσει. Παραδείγματος χάριν, θα μπορούσε κάποιος να χρησιμοποιεί τη σκάλα αντί τον ανελκυστήρα, να μη χρησιμοποιεί το τηλεκοντρόλ της τηλεόρασης ή για 30 λεπτά ανά ημέρα να στέκεται όρθιος αντί να κάθεται να κάθεται όλη την ώρα ενώ βλέπει τηλεόραση.
Μακροπρόθεσμες λύσεις
Όπως άλλες χρόνιες παθήσεις, το σύνδρομο Χ είναι μια σύνθετη, προκαλούμενη από τον τρόπο ζωής ασθένεια. Οι λύσεις του δεν είναι δυσνόητες: να τρώτε λιγότερες θερμίδες διατηρώντας ταυτοχρόνως μια ευρεία ποικιλία τροφίμων και να ασκήστε περισσότερο. Αυτές οι λύσεις πρέπει να γίνουν μέρος της καθημερινής ζωής των ανθρώπων και να ενσωματωθούν στην κοινωνία για να είναι αποτελεσματικές.
Κλινικές παράμετροι του συνδρόμου Χ
Το σύνδρομο Χ ορίζεται ως η ύπαρξη τριών ή περισσότερων από τους παράγοντες κινδύνου που απαριθμούνται στον πίνακα.
| Παράγοντας κινδύνου | Καθοριστικό επίπεδο |
| Κοιλιακή παχυσαρκία | Περιφέρεια μέσης Άνδρες: > 102 cm or 40 in Γυναίκες: > 88 cm or 35 in |
| Υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων | > = 150 mg/dl |
| Χαμηλά επίπεδα λιποπρωτεινών υψηλής πυκνότητας (ΗDL) | Άνδρες: = < 40mg/dl Γυναίκες: = < 50mg/dl |
| Υψηλή πίεση αίματος | > = 140/ > = 90mmHg |
| Υψηλά επίπεδα γλυκόζης νηστείας | > = 110mg/dl |
Για περισσότερες πληροφορίες:
- Hill J and Horton E, eds (2000). Contributing factors to insulin resistance. An ILSI North America Workshop. Nutrition Reviews, 58; S1-S26.
- Astrup A and Finer N (2000) Redefining type 2 diabetes: ‘Diabesity’ or ‘Obesity Dependent Diabetes Mellitus’. Obesity Reviews, 1; 57-59.
- The Metabolic Syndrome: Where Are We and Where Do We Go? A brief critical Review, Nutrition Reviews, vol. 60, p335
