Ερυθροποιητίνη
Συγγραφέας iator Γράφτηκε στις ,
Γνωστό ως: EPO
Πώς χρησιμοποιείται;
Η ερυθροποιητίνη δεν αποτελεί ιατρική εξέταση ρουτίνας. Αρχικά παραγγέλνεται, ώστε να συμβάλλει στη διαφοροποίηση των τύπων αναιμίας καθώς και να καθορίσει αν η ποσότητα της παραγόμενης ερυθροποιητίνης είναι συμβατή με τα υφιστάμενα επίπεδα αναιμίας. Η εξέταση, συνήθως, παραγγέλνεται έπειτα από μη φυσιολογικά ευρήματα σε μια μέτρηση ολικού αίματος, σε μια ομάδα εξετάσεων που περιλαμβάνει μέτρηση και αξιολόγηση ερυθροκυττάρων, αιμοσφαιρίνης και αιματοκρίτη. Οι παραπάνω εξετάσεις αποδεικνύουν την παρουσία και ορίζουν το βαθμό σοβαρότητας της αναιμίας, καθοδηγούν το γιατρό στον προσδιορισμό των πιθανών αιτιών της αναιμίας. Η εξέταση της ερυθροποιητίνης συμβάλλει να προσδιοριστεί τυχόν ορμονική ανεπάρκεια που μπορεί να προκαλεί και/ή να επιτείνει την αναιμία.
Σε ασθενείς με χρόνια νεφρική πάθηση, η εξέταση μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε τακτά διαστήματα για την αξιολόγηση της ικανότητας των νεφρών να παράγουν επαρκή ερυθροποιητίνη. Αντίθετα, η εξέταση δε χρησιμοποιείται ως ελεγκτικό μέσο της αναιμίας, η οποία παρακολουθείται από το πλήθος των ερυθροκυττάρων, την αιμοσφαιρίνη, τον αιματοκρίτη και τα δικτυοερυθροκύτταρα (μέτρηση των άωρων ερυθροκυττάρων στο αίμα και ένδειξη της λειτουργίας του μυελού των οστών).
Σποραδικά, η εξέταση της ερυθροποιητίνης μπορεί να συμβάλλει στο αν η υπέρμετρη παραγωγή ερυθροκυττάτων οφείλεται σε υπερπαραγωγή ερυθροποιητίνης.
Πότε ζητείται;
Η εξέταση της ερυθροποιητίνης μπορεί να ζητηθεί, όταν ο ασθενής εμφανίζει αναιμία, η οποία δεν έχει προκληθεί από έλλειψη σιδήρου, βιταμίνης Β12 και folate, αιμόλυση ή απώλεια αίματος (π.χ. γαστροεντερική αιμορραγία). Επίσης, χρησιμοποιείται σε περίπτωση ασθενούς με μειωμένο πλήθος ερυθροκυττάρων, μειωμένες τιμές αιμοσφαιρίνης και αιματοκρίτη και δικτυοερυθροκύτταρα είτε σε φυσιολογικά είτε σε μειωμένα επίπεδα (καταδεικνύουν ότι ο μυελός των οστών δεν ανταποκρίθηκε στην αναιμία με αυξημένη παραγωγή ερυθροκυττάρων). Τέλος, ζητείται από το γιατρό, ώστε να υπάρξει διαχωρισμός μεταξύ της πάθησης που καταστέλλει τη λειτουργία του μυελού των οστών και της ανεπάρκειας της ερυθροποιητίνης.
Σε ασθενείς με χρόνια νεφρική πάθηση, τα επίπεδα της ερυθροποιητίνης μπορεί να ζητηθούν όποτε ο γιατρός υποθέσει ότι η νεφρική δυσλειτουργία παρεμβαίνει στην παραγωγή ερυθροποιητίνης.
Σε ασθενείς με πολύ υψηλό αριθμό ερυθροκυττάρων, η εξέταση μπορεί να ζητηθεί για τη διερεύνηση των πιθανών αιτίων υπερπαραγωγής τους, όπως η παρουσία αυξημένων συγκεντρώσεων ερυθροποιητίνης.
Τι σημαίνει το αποτέλεσμα της εξέτασης;
Σημείωση: Για τη συγκεκριμένη ιατρική εξέταση δεν υφίσταται πρότυπο εύρος τιμών αναφοράς. Οι τιμές αναφοράς εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες, όπως η ηλικία του ασθενούς, το φύλο, το πλήθος των δειγμάτων και η αναλυτική μέθοδος, με αποτέλεσμα τα αριθμητικά αποτελέσματα της εξέτασης να αποκτούν διαφορετική έννοια σε διαφορετικά εργαστήρια.
Αν τα επίπεδα της ερυθροποιητίνης είναι αυξημένα και ο ασθενής είναι αναιμικός και δεν παράγει επαρκή αριθμό νέων ερυθροκυττάρων, τότε η αναιμία είναι πιθανό να συνδέεται με μειωμένη λειτουργία του μυελού των οστών. Επίσης, στην περίπτωση αναιμικού ασθενή με χαμηλά εώς κανονικά επίπεδα ερυθροποιητίνης, τα νεφρά είναι πιθανό να μην παράγουν την απαιτούμενη ποσότητα ορμόνης.
Αν ο ασθενής διαθέτει μεγάλο αριθμό ερυθροκυττάρων και τα επίπεδα ερυθροποιητίνης είναι αυξημένα, τότε είναι πιθανό να παράγεται περίσσεια ορμόνης, είτε από τα νεφρά, είτε από άλλο ιστό του οργανισμού. Επίσης, στην περίπτωση ασθενούς με υπερπαραγωγή ερυθροκυττάρων και με χαμηλά εώς κανονικά επίπεδα ερυθροποιητίνης, η polycythemia είναι η πιθανή αιτία, ανεξάρτητη της παραγωγής ερυθροποιητίνης.
Υπάρχει κάτι επιπρόσθετο για το οποίο θα έπρεπε να ενημερωθώ;
Αν η αναιμία του ασθενούς οφείλεται στην έλλειψη βιταμίνης Β12, ή σιδήρου, τότε είναι πιθανό να εμμένει ακόμα κι αν παράγονται επαρκείς ποσότητες ερυθροποιητίνης. Τα ερυθροκύτταρα που παράγονται στις παραπάνω περιπτώσεις μπορεί να μην έχουν το συνηθισμένο μέγεθος, σχήμα και/ή περιεχόμενο αιμοσφαιρίνης. Αν ο ασθενής παράγει μη φυσιολογικής μορφής αιμοσφαιρίνη (όπως π.χ. στην περίπτωση της θαλασσαιμίας) ή παρουσιάζει δυσλειτουργία του μυελού των οστών, τότε τα αυξημένα επίπεδα ερυθροποιητίνης δε θα αντισταθμίσουν την αναιμία.
Μια συνθετική μορφή ερυθροποιητίνης (ανασυνδυασμένη ανθρώπινη ερυθροποιητίνη ή rh – EPO) δημιουργήθηκε, ώστε να συμβάλλει στην αύξηση παραγωγής ερυθροκυττάρων σε ασθενείς με χρόνια νεφρική πάθηση και άλλες μορφές αναιμίας σχετιζόμενες με την καταστολή ή απώλεια της λειτουργίας του μυελού των οστών (όπως στις περιπτώσεις θεραπευτικής αγωγής με ακτινοβολίες ή χημειοθεραπεία κατά του καρκίνου). Η φαρμακευτική αγωγή, η οποία χορηγείται με ενδοφλέβια ή υποδόρια ένεση, είναι δαπανηρή, ενώ η διέγερση του μυελού των οστών διαρκεί μόνο μερικές ώρες. Ωστόσο, η χρήση της συνθετικής ορμόνης είναι πολλά υποσχόμενη εφόσον συμβάλλει στη μείωση των μεταγγίσεων αίματος και στην καλυτέρευση της ποιότητας ζωής των ασθενών.
Εντούτοις, το Μάρτιο του 2007 ο ομοσπονδιακός οργανισμός φαρμάκων των Η.Π.Α. εξέδωσε αυστηρή προειδοποιητική οδηγία σχετικά με τους διεγερτικούς παράγοντες ερυθροποίησης. Η συμβουλευτική επιτροπή δημόσιας υγείας συμπεριέλαβε τις αναθεωρημένες σημάνσεις των προϊόντων, ενώ ταυτόχρονα συνέστησε την παρακολούθηση του πληθυσμού των ερυθροκυττάρων (επίπεδα αιμοσφαιρίνης) του ασθενούς και τη χορήγηση της απαιτούμενης ποσότητας διεγερτικών παραγόντων ερυθροποίησης, ώστε να αποφευχθεί η μετάγγιση αίματος. Στην περίπτωση όπου χορηγούνται μεγαλύτερες δόσεις αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης θρόμβου, εμφράγματος, εγκεφαλικού επεισοδίου και θανάτου. Τέλος, σε ορισμένους καρκινοπαθείς ενδέχεται η αύξηση μεγέθους του όγκου.
Η συνθετική ερυθροποιητίνη χρησιμοποιείται ταυτόχρονα από μερικούς αθλητές ως εναλλακτική μορφή «φαρμακοδιέγερσης αίματος». Οι αθλητές που τη χρησιμοποιούν προσπαθούν να αυξήσουν την αντοχή και τη δυνατότητα οξυγόνωσης μέσω της αύξησης των ερυθροκυττάρων στην κυκλοφορία του αίματος. Η συγκεκριμένη χρήση της συνθετικής ερυθροποιητίνης είναι πολύ επικίνδυνη καθώς μπορεί να οδηγήσει σε υπέρταση και σε αύξηση του ιξώδους του αίματος. Γι’ αυτό η ανασυνδυασμένη ανθρώπινη ερυθροποιητίνη έχει απαγορευθεί από τις περισσότερες αθλητικές οργανώσεις και εξετάζεται από το ολυμπιακό πρόγραμμα ελέγχου φαρμακοδιέγερσης ως απαγορευμένη ουσία.
http://www.labtestsonline.gr/
