Άσθμα
Συγγραφέας iator Γράφτηκε στις ,
Αιτίες και αντιμετώπιση του άσθματος
Το άσθμα είναι μια χρόνια ασθένεια των πνευμόνων που επηρεάζει περισσότερους από το 5% των ενηλίκων καί το 10%-15% των παιδιών σε όλο τον κόσμο. Το άσθμα χαρακτηρίζεται από χρόνια φλεγμονή των σωλήνων που φέρνουν των αέρα στους πνεύμονες, δηλαδή των βρίγχων ή αεραγωγών. Η φλεγμονή στενεύει τους αεραγωγούς με αποτέλεσμα ο αέρας να μπαινοβγαίνει πιο δύσκολα στους πνεύμονες.
Αυτό προκαλεί τα συμπτώματα του άσθματος:
– Βήχας
– Δύσπνοια
– Αναπνευστική δυσκολία
– Συριγμός (σφύριγμα στην αναπνοή)
Παράγοντες που προκαλούν το άσθμα
Τα συμπτώματα του άσθματος μπορούν να εκδηλωθούν εξαιτίας πολλών παραγόντων όπως:
– Αλλεργιογόνα
– Ουσίες που προκαλούν ερεθισμό όπως ο καπνός και οι έντονες οσμές
– Αλλαγές του καιρού
– Ιοί ή λοιμώξεις των παραρρινίων κόλπων (ιγμορίτιδα)
– Σωματική άσκηση
– Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση (αναρρόφηση στομαχικού οξέως στον οισοφάγο)
– Φάρμακα ή τροφές
– Άγχος
Κάθε άτομο έχει τους δικούς του επιβαρυντικούς παράγοντες. Αν πάσχετε από άσθμα μπορείτε να μειώσετε τα συμπτώματά σας αποφεύγοντας τους παράγοντες που προκαλούν τα συμπτώματά σας, ενώ σε συνεργασία με τον γιατρό σας μπορείτε να καταστρώσετε ένα αποτελεσματικό σχέδιο αντιμετώπισης και θεραπείας.
Αλλεργιογόνα
Η αλλεργική ρινίτιδα είναι ένας παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση του άσθματος. Και στις δύο περιπτώσεις τα συμπτώματα μπορεί να προκληθούν από αλλεργιογόνα – κάθε ουσία δηλαδή που προκαλεί αλλεργίες. Αυτά περιλαμβάνουν:
– Γύρεις
– Μύκητες
– Επιθήλια ζώων
– Ακάρεα της οικιακής σκόνης
– Περιττώματα κατσαριδών
Αν το άσθμα σας προκαλείται από αλλεργιογόνα, είναι σημαντικό να αποφεύγετε την έκθεση σε αυτά. Επισκεφτείτε τον αλλεργιολόγο σας για συστάσεις πάνω στα μέτρα ελέγχου που πρέπει να λαμβάνετε για να αποφεύγετε τα αλλεργιογόνα.
Ερεθιστικές ουσίες
Οι φλεγμαίνοντες ασθματικοί αεραγωγοί είναι ευαίσθητοι στις περιβαλλοντικές ουσίες που προκαλούν ερεθισμό. Στις ουσίες που μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμό και να επιδεινώσουν το άσθμα περιλαμβάνονται:
– Ρυπαντικές ουσίες που υπάρχουν στον αέρα όπως ο καπνός του τσιγάρου, ο καπνός από ξύλο, χημικά στον αέρα, καυσαέρια και άλλα.
– Επαγγελματική έκθεση σε ατμούς, σε σκόνη, σε αέρια ή σε αναθυμιάσεις.
– Έντονες οσμές ή σπρέι όπως τα αρώματα, τα απορρυπαντικά, οι ατμοί από το μαγείρεμα (ιδίως από το τηγάνισμα), μπογιές ή βερνίκια.
– Άλλα αιωρούμενα σωματίδια όπως η σκόνη από το κάρβουνο, η κιμωλία ή η σκόνη από το ταλκ.
– Αλλαγές στις καιρικές συνθήκες όπως μεταβολές στη θερμοκρασία και την υγρασία, η βαρομετρική πίεση ή οι δυνατοί άνεμοι.
Όλες αυτές οι ερεθιστικές ουσίες μπορεί να επιδεινώσουν το άσθμα, ιδίως ο καπνός από το τσιγάρο. Πολυάριθμες μελέτες έχουν διαπιστώσει αύξηση των ασθματικών περιστατικών σε παιδιά που οι μητέρες τους καπνίζουν. Το κάπνισμα πρέπει να απαγορεύεται στο σπίτι ενός ατόμου με άσθμα ή όπου υπάρχουν παιδιά ή έγκυες γυναίκες.
Λοιμώξεις
Οι λοιμώξεις από ιούς όπως τα κρυώματα ή η πνευμονία μπορούν να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν το άσθμα, ιδίως σε μικρά παιδιά. Οι λοιμώξεις αυτές μπορούν να ερεθίσουν τους αεραγωγούς, τη μύτη, το λαιμό και τους παραρρινίους κόλπους και αυτός ο επιπρόσθετος ερεθισμός είναι ικανός να προκαλέσει κρίσεις άσθματος. Η παραρρινοκολπίτιδα – μια λοίμωξη των κοιλοτήτων που βρίσκονται γύρω από τα μάτια και πίσω από τη μύτη – μπορεί επίσης να προκαλέσει ή να επιβαρύνει το άσθμα.
Σωματική άσκηση
Η έντονη σωματική άσκηση μπορεί να προκαλέσει κρίσεις άσθματος. Η αναπνοή από το στόμα, η άσκηση σε κρύο, ξηρό αέρα ή οι παρατεταμένες κοπιώδεις δραστηριότητες όπως το τρέξιμο μέσων ή μεγάλων αποστάσεων μπορούν να αυξήσουν την πιθανότητα εκδήλωσης του άσθματος που προκαλείται από τη σωματική άσκηση. Για περισσότερες πληροφορίες ενημερωθείτε από το φυλλάδιο Πληροφορίες γιά το Άσθμα μετά από Σωματική Άσκηση στην ίδια σειρά ή μιλήστε με τον αλλεργιολόγο σας.
Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ), μια πάθηση στην οποία το στομαχικό υγρό αναρροφάται στον οισοφάγο, μπορεί να επηρεάσει τους ασθματικούς ασθενείς. Τα συμπτώματα συμπεριλαμβάνουν οξεία ή επανειλημμένη καούρα, ρέψιμο, νυχτερινό άσθμα, αυξημένα συμπτώματα άσθματος μετά το φαγητό ή τη σωματική άσκηση, ή συχνό βήχα και βραχνάδα. Η θεραπεία της ΓΟΠ συχνά βοηθάει και τα συμπτώματα του άσθματος.
Φάρμακα
Μερικοί ενήλικες ασθματικοί μπορεί να βιώσουν μια κρίση άσθματος ως αποτέλεσμα της λήψης ορισμένων φαρμάκων. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν την ασπιρίνη ή άλλα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα όπως η ιβουπροφένη και οι βήτα αναστολείς (που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση καρδιοπαθειών, υπέρτασης ή ημικρανίας). Πριν χρησιμοποιήσουν κάποια φάρμακα που κυκλοφορούν ελεύθερα στο εμπόριο, οι ασθενείς με άσθμα θα πρέπει να συμβουλεύονται το γιατρό τους.
Τροφές
Για μερικούς ασθενείς με άσθμα, η κατανάλωση ορισμένων τροφών ή διάφορων προσθετικών σε τροφές μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα άσθματος κυρίως στο πλαίσιο αναφυλακτικής αντίδρασης. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται το γάλα, τα αβγά, τα φιστίκια, τα καρύδια, η σόγια, τα δημητριακάς, το ψάρι και τα οστρακόδερμα. Αν κάποια από τις τροφές αυτές προκαλεί κρίσεις άσθματος, το καλύτερο φάρμακο είναι η αποφυγή τους.
Άγχος
Οι συναισθηματικοί παράγοντες δεν μπορούν να προκαλέσουν άσθμα από μόνοι τους. Εντούτοις, το άγχος και η νευρική υπερένταση μπορούν να προκαλέσουν κόπωση, η οποία επίσης μπορεί να αυξήσει τα συμπτώματα του άσθματος και να επιδεινώσει μια κρίση. Όπως με άλλες χρόνιες παθήσεις, η σωστή ξεκούραση, η σωστή διατροφή και η σωστή άσκηση είναι σημαντικά για τη συνολική ευεξία και μπορεί να συμβάλλουν στην επιτυχή αντιμετώπιση του άσθματος.
Αντιμετώπιση του άσθματος
Εφόσον το άσθμα είναι μια χρόνια πάθηση, απαιτεί συνεχή αντιμετώπιση και κατάλληλη θεραπεία. Σύμφωνα με τη Διεθνή Πρωτοβουλία για το Άσθμα (GINA), η αντιμετώπιση του άσθματος αποτελείται από τέσσερις κύριες συνιστώσες:
– Τη δημιουργία στενής, συνεργατικής σχέσης μεταξύ ασθενών, των οικογενειών τους, του γιατρού και άλλων υγειονομικών παραγόντων.
– Μέτρα για τον περιβαλλοντικό έλεγχο προς αποφυγή ή εξάλειψη των παραγόντων που προκαλούν συμπτώματα η κρίσεις άσθματος.
– Εκτίμηση, φαρμακευτική θεραπεία και τακτική παρακολούθηση της πορείας του ασθενούς.
– Θεραπεία για την αντιμετώπιση των κρίσεων άσθματος.
Οι στόχοι για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του άσθματος είναι οι εξής:
– Πρόληψη των χρόνιων και των ενοχλητικών συμπτωμάτων
– Διατήρηση «φυσιολογικής» αναπνοής
– Διατήρηση επιπέδων φυσιολογικής δραστηριότητας, όπως η σωματική άσκηση.
– Πρόληψη κρίσεων άσθματος και μείωση της ανάγκης για επισκέψεις σε μονάδες έκτακτης ανάγκης και νοσηλεία.
– Χορήγηση κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής με ελάχιστες ή καθόλου ανεπιθύμητες αντιδράσεις.
– Ανταπόκριση στις προσδοκίες των ασθενών και των οικογενειών τους για ικανοποιητικό έλεγχο του άσθματος.
Μπορείτε να συνεργαστείτε με το γιατρό σας πάνω σε αυτούς τους στόχους για να διασφαλίσετε τη σωστή αντιμετώπιση του άσθματος. Το άσθμα δεν πρέπει να εμποδίζει τη συμμετοχή σας σε φυσιολογικές δραστηριότητες.
Φαρμακευτική αγωγή
Η αντιμετώπιση του άσθματος περιλαμβάνει τη χρήση κατάλληλων φαρμάκων τόσο για την πρόληψη και τον έλεγχο των συμπτωμάτων του άσθματος όσο και για τη μείωση της φλεγμονής στους αεραγωγούς. Τα φάρμακα για το άσθμα εντάσσονται σε δυο γενικές κατηγορίες:
Α. Τα φάρμακα ταχείας δράσης που χρησιμοποιούνται για την προσωρινή ανακούφιση των συμπτωμάτων καί περιλαμβάνουν:
– Βρογχοδιασταλτικά, τα οποία εν γένει χρησιμοποιούνται ως «φάρμακα διάσωσης» ανοίγοντας τους βρογχικούς σωλήνες έτσι ώστε να μπορεί να περνάει περισσότερος αέρας. Τα βρογχοδιασταλτικά περιλαμβάνουν τούς βήτα 2 αγωνιστές και τα αντιχολινεργικά και διατίθενται σε υγρή ή ενέσιμη μορφή, σε χάπια και σε σπρέι.
– Κορτικοστεροειδή, τα οποία χορηγούνται για σύντομες περιόδους από του στόματος ή με ένεση για να επιταχύνουν τη διάλυση της φλεγμονής των αεραγωγών.
Β. Τα μακροπρόθεσμα φάρμακα που λαμβάνονται καθημερινά για τον έλεγχο της φλεγμονής των αεραγωγών σε περίπτωση επίμονου άσθματος. Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει:
– Εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή: Είναι η πιο αποτελεσματική μακροπρόθεσμη θεραπεία για το επίμονο άσθμα. Σε γενικές γραμμές είναι καλά ανεκτά και ασφαλή στην προτεινόμενη δοσολογία.
– Αντιλευκοτριενικά: Ανταγωνίζονται χημικές ουσίες που ονομάζονται λευκοτριένια και συμβάλλουν στη φλεγμονή των αεραγωγών. Είναι ασφαλή και καλά ανεκτά.
– Εισπνεόμενοι βήτα 2 αγωνιστές: Είναι μακράς δράσης και ευεργετικοί όταν προστίθενται στα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή.
– Μεθυλξανθίνες: Εξασφαλίζουν ήπια έως μέτρια διαστολή των αεραγωγών και μπορεί να έχουν ήπια αντιφλεγμονώδη δράση. Η μεθυλξανθίνη που χρησιμοποιείται συχνότερα είναι η θεοφυλλίνη.
– Μια νέα κατηγορία θεραπείας, η αντι-IgE, απευθύνεται σε ασθενείς με μέτριο έως βαρύ επίμονο αλλεργικό άσθμα. Η IgE είναι ένα αντίσωμα, το οποίο έχουμε όλοι και ευθύνεται για την πρόκληση αλλεργικών προβλημάτων σε μερικούς ανθρώπους. Το φάρμακο αυτό μπορεί να μειώσει τις αλλεργικές αντιδράσεις εξαφανίζοντας την ελεύθερη IgE από το σώμα έτσι ώστε να μην μπορεί να προσκολληθεί στα αλλεργιογόνα όπως γύρη και άλλες ουσίες.
Βεβαιωθείτε ότι θα ακολουθήσετε τις οδηγίες του γιατρού σας για την κατάλληλη επιλογή και δοσολογία των φαρμάκων σας.
Όσο καλύτερα ενημερωμένοι είστε σχετικά με τους παράγοντες που προκαλούν το άσθμα και την αντιμετώπισή τους, τόσο λιγότερα συμπτώματα άσθματος θα παρεμβαίνουν στις δραστηριότητές σας. Είναι σημαντικό να αποφεύγετε αυτούς τους παράγοντες, να συνεργάζεστε με το γιατρό σας για τον προγραμματισμό της αντιμετώπισης και να ακολουθείτε την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή σύμφωνα με τις υποδείξεις του. Μαζί, εσείς και ο αλλεργιολόγος, μπορείτε να συνεργαστείτε και να διασφαλίσετε την μη παρέμβαση τού άσθματος στην ποιότητα της ζωής σας.
Γα περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τους παράγοντες που προκαλούν το άσθμα και για την αντιμετώπισή του αποταθείτε στον αλλεργιολόγο σας.
Διάγνωση του Άσθματος
—————————————————————————-
ΙΣΤΟΡΙΚΟ:
Η εμφάνιση βήχα, συριγμού, αισθήματος δύσπνοιας μετά από ιογενή λοίμωξη, σωματική άσκηση (παιχνίδι-άθληση ιδιαίτερα στο πάρκο), ή μετά από έκθεση σε καπνό τσιγάρου, σκόνη του σπιτιού, οικιακά ζώα, κάνει πολύ πιθανή τη διάγνωση του άσθματος.
Επίσης η εμφάνιση των συμπτωμάτων συγκεκριμένη εποχή ή μετά από επαφή με συγκεκριμένο αίτιο και η υποχώρηση τους με την απομάκρυνση του αίτιου, ή και χορήγηση βρογχοδιασταλτικης αγωγής. Τέλος η ύπαρξη βρογχιολίτιδας, λοιμώξεων του αναπνευστικού στον ασθενή στο παρελθόν καθώς και εμφάνιση ίδιων συμπτωμάτων στους συγγενείς του α’ και β’ βαθμού (αδέλφια,γονείς).
EΞΕΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ:
Το άσθμα είναι επεισοδιακού χαρακτήρα νόσος και τα κλινικά (βήχας,δύσπνοια) και ακροαστικά (συρριτοντες ρόγχοι) ευρήματα πιθανόν να μην είναι παρόντα ή να έχουν μεταβληθεί κατά την αντικειμενική εξέταση.
Γι’αυτό θα συνεκτιμηθούν και αλλά ευρήματα όπως καθυστέρηση της ανάπτυξης,δυσμορφία του θώρακα καθώς και ευρήματα από αλλά όργανα όπως η μύτη (αλλεργική ρινίτιδα, φταρνίσματα, καταρροή, κνησμός), οι οφθαλμοί (αλλεργική επιπεφυκίτιδα, ερυθρότητα, κνησμός), το δέρμα (ατοπική δερματίτιδα, ξηροδερμία, έκζεμα), και παραρρινιοι κόλποι (συχνές παραρρινοκολπιτιδες).
ΣΠΙΡΟΜΕΤΡΗΣH:
Η σπιρομέτρηση είναι σύνθετη μέθοδος μέτρησης πολλών παραμέτρων της αναπνευστικής λειτουργιας περισσότερο ευαίσθητων στην καταγραφή της απόφραξης μικρών αεραγωγών και βοηθάει στην διάγνωση του μη συμτωματικού, λανθάνοντος άσθματος αλλά και στη λεπτομερή παρακολούθηση της χορηγούμενης θεραπείας και της πορείας της νόσου. Εκτελείται στο ιατρείο και απαιτεί την ενεργητική συμμετοχή του ασθενούς (ηλικία > 7-8 χρόνων).
ΡΟΟΜΕΤΡΗΣΗ:
Η μέτρηση της μέγιστης εκπνευστικης ροής (PEFR) με το φορητό ροόμετρο αποτελεί εύκολη, φθηνή, πρακτική μέθοδο που παρέχει τη δυνατότητα πολλαπλών μετρήσεων στο σπίτι του ασθενούς.
Έτσι είναι δυνατή η συνεχής παρακολούθηση των εξάρσεων, των υφέσεων, της αποτελεσματικότητας της φαρμακευτικής αγωγής και τελικά της συνολικής πορείας της νόσου.
Η δυνατότητα αυτή αυξάνει το αίσθημα ασφάλειας και έλεγχου της νόσου από τον ίδιο τον ασθενή και την οικογένεια του και επιτυγχάνει καλύτερη συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό του.
http://www.allergyped.gr
