Διατροφικές συστάσεις για καρκινοπαθείς

Συγγραφέας Μαρία ΚουφάκηκλείσιμοΣυγγραφέας: Μαρία Κουφάκη Όνομα: Μαρία Κουφάκη
Email: info@iator.gr
Site: http://www.fitdiet.gr/

Πληροφορίες: Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, (BSc, Hons, RD), MSc Διατροφή, Άσκηση & Δημόσια ΥγείαΠροβολή άρθρων του συγγραφέα Γράφτηκε στις 10 Ιουνίου 2011,

Ο καρκίνος αποτελεί ένα από τα ποιο σημαντικά αίτια θανάτου στην Ευρώπη του οποίου η εμφάνιση αυξάνεται με την αύξηση της ηλικίας. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες του 2008, 50% των θανάτων κατά την μέση ηλικία οφείλεται στον καρκίνο. Μέχρι το 2020 έχει εκτιμηθεί πως θα η συχνότητα εμφάνισης καρκίνου θα διπλασιαστεί και πως ένας στους τρείς ανθρώπους θα διαγνωστεί με την νόσο του καρκίνου. Όσον αφορά τον Ελληνικό πληθυσμό σύμφωνα με έρευνες που διεξήχθην το 2002, 23% των συνολικών θανάτων οφείλονταν στην εμφάνιση καρκίνου, 90% των οποίων παρουσιάστηκαν σε ηλικίες από 50 ετών και άνω.

Διατροφή και καρκίνος

Η διατροφή σε ασθενείς με καρκίνο παίζει σημαντικό ρόλο στην διατήρηση ενέργειας, στην σταθεροποίηση ενός φυσιολογικού σωματικού βάρους καθώς και στην ταχύτερη ανάρρωση του οργανισμού. Οι ανάγκες του οργανισμού είναι αυξημένες και η καθημερινή πρόσληψη 2000-2500 θερμίδων κρίνεται απαραίτητη για την αποφευχθεί η απώλεια μυϊκής μάζας και σωματικού βάρους. Καταναλώστε τροφές πλούσιες σε υδατάνθρακες (μακαρόνια, ρύζι, πατάτες, δημητριακά ολικής αλέσεως) μαζί με κάθε σας γεύμα. Εμπλουτίστε την διατροφή σας με μονοακόρεστα λιπαρά οξέα μέσω της άφθονης χρήσης ελαιολάδου στα γεύματα σας για να αποτρέψετε την απώλεια βάρους. Μειώστε την κατανάλωση κόκκινου κρέατος (μοσχάρι, χοιρινό) μία φορά την εβδομάδα και αυξήστε την κατανάλωση ψαριού και πουλερικών. Ιδιαίτερα τα λιπαρά ψάρια (σκουμπρί, σολομός, σαρδέλα) προσφέρουν στον οργανισμό ω-3 λιπαρά οξέα τα οποία δρουν ευεργετικά καταπολεμώντας τις λοιμώξεις και μειώνοντας τις πιθανότητες για απώλεια βάρους. Η καθημερινή πρόσληψη φρούτων και λαχανικών κρίνεται εξίσου απαραίτητη για την πρόσληψη βιταμινών, όπως η βιταμίνη C που έχει αντιοξειδωτική δράση και βοηθά στην καταπολέμηση των λοιμώξεων.

Διατροφικά προβλήματα καρκινοπαθών

Η διατροφή παίζει πολύ σημαντικό ρόλο σε ασθενείς με καρκίνο. Οι διατροφικές ανάγκες σε ενέργεια και πρωτεΐνες είναι ιδιαίτερα αυξημένες στους καρκινοπαθείς. Στόχος είναι να καλυφθούν οι διατροφικές ανάγκες του ατόμου και να αποφευχθεί η απώλεια ή η αύξηση του βάρους λόγω της θεραπείας. Παρενέργειες που μπορεί να προκληθούν από την θεραπεία και να οδηγήσουν σε διατροφικά προβλήματα περιλαμβάνουν: αλλαγές στην όρεξη (αύξηση ή μείωση), διάρροια, δυσκοιλιότητα,ναυτία,ερεθισμός και φλεγμονή του στόματος, της γλώσσας και του λαιμού.

Πως μπορούν λοιπόν να αντιμετωπιστούν τα περαιτέρω διατροφικά προβλήματα;

1. Απώλεια όρεξης/βάρους: Η μειωμένη όρεξη η οποία μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια βάρους είναι ένα συνηθισμένο φαινόμενο που παρατηρείται σε καρκινοπαθείς. Η διατροφική παρέμβαση κρίνεται απαραίτητη διότι σημαντική απώλεια βάρους μπορεί να οδηγήσει σε υποθρεψία και εξασθένιση του οργανισμού. Προσπαθήστε να καταναλώνετε μικρά και συχνά γεύματα καθ΄όλη την διάρκεια της ημέρας.Ακολουθήστε την όρεξη σας και επιλέξτε τρόφιμα που σας ικανοποιούν. Εφόσον παρατηρήσετε ότι έχετε αυξημένη όρεξη μία συγκεκριμένη ώρα στην ημέρα φροντίστε να καταναλώσετε αυξημένη ποσότητα τροφής. Χρησιμοποιήστε ακόρεστα λιπαρά (πχ ελαιόλαδο, ξηρούς καρπούς, ταχίνι, φυστικοβούτυρο ) σε αυξημένη ποσότητα με τα γεύματα σας.Προσπαθήστε να μην καταναλώνετε υγρά κατά την διάρκεια του γεύματος καθώς αυξάνουν το κορεσμό.

2. Αύξηση βάρους: Η αύξηση βάρους μπορεί να προκληθεί λόγω της χρήση διαφόρων φαρμάκων που ανοίγουν την όρεξη, λόγω κατακράτησης υγρών ή λόγω ψυχολογικών παραγόντων όπως το στρες και η κατάθλιψη.Αυξήστε την κατανάλωση σε φυτικές ίνες χρησιμοποιώντας στην διατροφή σας φρούτα, λαχανικά, όσπρια και ολικής αλέσεως δημητριακά. Προσπαθήστε να τρώτε όταν πεινάτε και ζητήστε την βοήθεια ψυχολόγου για να μπορέσετε να διαχειριστείτε το στρες ή την ενδεχόμενη κατάθλιψη.

3. Διάρροια: Η διάρροια είναι ένα συχνό φαινόμενο που μπορεί οφείλεται στην χημειοθεραπεία-ακτινοθεραπεία, σε λοιμώξεις ή λόγω ψυχολογικών παραγόντων (όπως η αύξηση του στρες).Φροντίστε να καταναλώνετε τουλάχιστον οκτώ ποτήρια υγρών την ημέρα για να αποφευχθεί η αφυδάτωση.Επιλέξτε μεταξύ νερού, χυμών φρούτων ή λαχανικών ή ζωμών. Αποφύγετε ροφήματα όπως τσάι ή καφές που περιέχουν καφεΐνη/τεΐνη και δρουν διουρητικά επιδεινώνοντας την πρόκληση αφυδάτωσης.Τέλος αποφύγετε την κατανάλωση σε τροφές με αυξημένες φυτικές ίνες όπως ωμά λαχανικά και φρούτα, ξηροί καρποί και πολύσπορα δημητριακά.

4. Δυσκοιλιότητα: Η χαμηλή πρόσληψη υγρών καθώς και η χρήση ορισμένων φαρμάκων μπορεί να οδηγήσουν στην πρόκληση δυσκοιλιότητας. Καταναλώστε άφθονη ποσότητα νερού (τουλάχιστον 8 ποτήρια ημερησίως) καθώς και προϊόντα με αυξημένες φυτικές ίνες όπως φρούτα, λαχανικά, πολύσπορα δημητριακά, αποξηραμένα φρούτα (δαμάσκηνα, σύκα).

5. Ναυτία: Συμπτώματα ναυτίας μπορούν να καταπολεμηθούν με την χρήση μικρών και συχνών γευμάτων (έξι ή περισσότερα την ημέρα).Μην καταναλώνετε υγρά μαζί με τα γεύματα καθώς μπορεί να επιδεινώσουν την κατάσταση.Τροφές που μπορούν να βοηθήσουν στην καταπολέμηση της ναυτίας είναι: η πιπερόριζα (τζίντζερ), τα κρακεράκια/κριτσίνια, το γιαούρτι, κομπόστα φρούτων και η χρήση υγρών όπως νερού, ζωμού κρανμπερι και αναψυκτικών χωρίς ανθρακικό.

6. Ερεθισμένο στόμα, γλώσσα και λαιμός: Σε περιπτώσεις ερεθισμένου στόματος, γλώσσας ή λαιμού είναι πολύ σημαντικό να μαγειρεύετε τις τροφές μέχρι να μαλακώσουν καλά. Πολτοποιήστε τις τροφές και προτιμήστε την χρήση σούπας και βραστών λαχανικών. Αποφύγετε κάθε μορφή αλκοόλ και το κάπνισμα καθώς μπορεί να ερεθίσει το βλεννογόνο του στόματος. Αποφύγετε πικάντικές και αλμυρές τροφές, σκληρές ή ξηρές τροφές με τραχιά υφή, καυτερά μπαχαρικά και όξινα φρούτα όπως το πορτοκάλι, λεμόνι/λαΐμ και το γκρέιπφρουτ.