ΔΙΑΖΥΓΙΟ: ΟΤΑΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΙΝΑΙ ΕΝΗΛΙΚΑ
Συγγραφέας Χριστίνα Σαμαράκη Γράφτηκε στις ,
Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των διαζυγίων αυξάνεται συνεχώς. Έτσι, βλέπουμε όλο και πιο συχνά ζευγάρια που ένωσαν τις τύχες τους για μια «δια βίου» συμβίωση να διαπιστώνουν ότι «δεν πάει άλλο». Ξεκίνησαν με όνειρα κοινά αλλά τώρα, έτσι απλά, χωρίζουν.
Δεν θα εξετάσουμε σήμερα το γιατί. Θα δούμε το «βεβαιωμένο» διαζύγιο και τις συνέπειες του, όχι τόσο για τους άμεσα εμπλεκόμενους (το ζευγάρι), αλλά κυρίως για τα ενήλικα παιδιά τους. Πολλοί γονείς πιστεύουν πως επειδή τα παιδιά τους είναι ενήλικες δεν θα επηρεαστούν αρνητικά από το διαζύγιο, αυτή όμως η αντίληψη απέχει τις περισσότερες φορές από την πραγματικότητα. Η μετάβαση από την παιδικότητα στη ενηλικίωση είναι μια δύσκολη περίοδος στη ζωή του ατόμου. Οι νεαροί ενήλικες προσπαθούν να εξασφαλίσουν μεγαλύτερη ανεξαρτησία, καθώς τελειώνουν το σχολείο, φεύγουν από το σπίτι, εργάζονται, δημιουργούν τη δική τους οικογένεια. Όλα αυτά προκαλούν ένα, ως ένα βαθμό αναμενόμενο και μάλλον φυσιολογικό άγχος. Το διαζύγιο των γονιών τους όμως επιδεινώνει αυτό το άγχος.
Συναισθηματική επίδραση στους νεαρούς ενήλικες
Οι νεαροί ενήλικες έχουν κατά κανόνα μια κατασταλαγμένη εικόνα για τους γονείς τους, σε ότι αφορά τα ελαττώματα και τα προτερήματά τους. Δεν τους μυθοποιούν πλέον, όπως έκαναν όταν ήταν παιδιά, αλλά έχουν μια ρεαλιστική αντίληψη για το ποιοι είναι. Όταν όμως οι γονείς τους αποφασίσουν να χωρίσουν, αυτή η εικόνα πρέπει να χτιστεί από την αρχή.
Η εμπειρία του διαζυγίου για τη συγκεκριμένη ηλικία μπορεί να είναι πολύ τραυματική. Παρόλο που αναμένεται από την οικογένεια και τον κοινωνικό περίγυρο ότι οι νεαροί ενήλικες θα την αντιμετωπίσουν ψύχραιμα αυτό δεν συμβαίνει πάντα.
Έτσι, συχνά φοβούνται για το τι θα τους συμβεί μετά το διαζύγιο, καθώς νιώθουν ότι χρειάζονται δίπλα τους έναν τουλάχιστον γονέα στον οποίο να μπορούν να στηριχτούν. Πολλοί ανησυχούν ότι θα διακοπούν οι σπουδές τους ή οι καριέρες τους, λόγω περικοπών στα οικονομικά ή αλλαγές στον τόπο κατοικίας τους.
Επιπλέον, νιώθουν θυμό και ανησυχία για το μέλλον των ίδιων των γονιών τους.
Ένα επιπρόσθετο άγχος προέρχεται από τον περίγυρο που απαιτεί από τους νέους να ωριμάσουν πρόωρα και να αναλάβουν το ρόλο του γονέα. Πιέζονται έτσι να δώσουν συμβουλές στους γονείς που χωρίζουν, καθώς και συναισθηματική στήριξη σε μια περίοδο όμως κατά την οποία και οι ίδιοι χρειάζονται να αντιμετωπίσουν πιέσεις όπως για να «περάσουν» μαθήματα, να γίνουν πιο ανεξάρτητοι, ή να συντηρήσουν τις δικές τους προσωπικές σχέσεις. Σ’ αυτήν την περίοδο, λοιπόν, καλούνται να λειτουργήσουν ως μεσολαβητές ή ακόμη να έρθουν αντιμέτωποι με κάποιες πλευρές στις σχέσεις των γονιών τους που δεν τους είναι καθόλου ευχάριστες.
Επίδραση στις προσωπικές σχέσεις των νεαρών ενηλίκων
α) με τα μέλη της οικογένειας
Η πρώτη σχέση των νέων αυτών που επηρεάζεται από το διαζύγιο είναι ασφαλώς αυτή με τους ίδιους τους γονείς τους. Οι διαφορές μεταξύ των γονέων δημιουργούν τέτοια ένταση ώστε επηρεάζεται και η σχέση γονέα-παιδιού. Πιο συγκεκριμένα, το διαζύγιο μειώνει την ποιότητα της σχέσης μεταξύ πατέρα και παιδιών και διαταράσσει τις οικογενειακές συνήθειες. Η σχέση μεταξύ πατέρα και κόρης επηρεάζεται περισσότερο, ενώ ο θυμός προς τον πατέρα είναι ένα συνηθισμένο συναίσθημα. Η πιο ευέλικτη σχέση φαίνεται να είναι αυτή μεταξύ κόρης και μητέρας. Εξάλλου, πολλοί νεαροί ενήλικες αναφέρουν ακόμα και θετική αλλαγή στη σχέση τους με τη μητέρα τους μετά το διαζύγιο, ενώ οι σχέσεις μεταξύ αδελφών φαίνεται να μεταβάλλονται προς το καλύτερο. Οι νεαροί ενήλικες τείνουν να έρχονται πιο κοντά με τα αδέρφια τους για να μοιραστούν μαζί τα προβλήματα που προκύπτουν από το χωρισμό των γονιών τους.
β) με τους συντρόφους
Τα παιδιά είναι πιθανό να αρχίζουν να αναθεωρούν ακόμα και τις δικές τους προσωπικές σχέσεις, εξαιτίας του διαζυγίου των γονέων τους. Ωστόσο, η στάση τους απέναντι στην ιδέα του γάμου και των μακροχρόνιων σχέσεων δεν φαίνεται να επηρεάζεται αρνητικά από αυτή τους την εμπειρία.
Αντίθετα μάλιστα, προσέχουν περισσότερο όταν δημιουργούν μακροχρόνιες σχέσεις. Κάποιοι τείνουν να υιοθετούν μια πιο ρεαλιστική άποψη για το γάμο δηλώνοντας, για παράδειγμα, πως έχουν μάθει τη σημασία της ανοιχτής και συνεχούς επικοινωνίας μεταξύ των συζύγων. Άλλοι μπορεί να προτιμούν να παντρευτούν σε μεγαλύτερη ηλικία και να συζήσουν πριν παντρευτούν, ώστε να γνωρίσουν τους μελλοντικούς συντρόφους τους καλά. Αντίθετα, κάποιοι άλλοι θεωρούν πως είναι καταδικασμένοι να επαναλάβουν τα λάθη των γονέων τους.
Συμπεράσματα
Η επίδραση του διαζυγίου στο ζευγάρι και στα ενήλικα παιδιά περιλαμβάνει διαμάχες μεταξύ των μελών της οικογένειας και άγχος για τη μετά το διαζύγιο προσαρμογή.
Οι χρόνιες επιπτώσεις μπορεί να περιλαμβάνουν την ανάπτυξη ψυχοπαθολογίας ενός ή περισσοτέρων μελών της οικογένειας, την επιδείνωση των οικογενειακών σχέσεων, ιδιαίτερα ανάμεσα στο γονέα και στο παιδί και την αλλαγή στη στάση των παιδιών απέναντι στο γάμο και τη δέσμευση.
Προκειμένου να αποφευχθούν ή τουλάχιστον να μειωθούν οι αρνητικές αυτές επιδράσεις, θα μπορούσαν να γίνουν κάποιες θεραπευτικές παρεμβάσεις που θα στοχεύουν στη διευκόλυνση της προσαρμογής όλων των μελών της οικογένειας στη νέα κατάσταση.
Παράλληλα, οι νέοι ειδικότερα, θα έχουν την ευκαιρία να αποκτήσουν δεξιότητες για λιγότερες διαμάχες κατά τη διάρκεια του δεσμού τους, ώστε να προετοιμαστούν καλύτερα για το δικό τους γάμο.
Αναμφίβολα οι σύζυγοι που χωρίζουν είναι εκείνοι που παίζουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην όλη υπόθεση του διαζυγίου, ωστόσο θα πρέπει να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη και την ψυχολογική κατάσταση των ενήλικων παιδιών τους.
Ένα διαζύγιο βέβαια δεν σημαίνει πως η οικογένεια δεν υπάρχει πια. Απλά, η οικογένεια αλλάζει μορφή. Και σ’ αυτή τη νέα μορφή, όλοι θα πρέπει να προσαρμοστούν, ώστε να συνεχιστεί η ζωή με τις λιγότερες κατά το δυνατόν τραυματικές εμπειρίες.
