ΑΡΧΑΙΟΙ ΛΟΥΣΟΙ
Συγγραφέας iator Γράφτηκε στις ,
Οι Αρχαίοι Λουσοί υπήρξαν σημαντική πόλη της Αρκαδικής Αζανίας (όπως ονομαζόταν η περί τον Κλείτορα βορειοδυτική Αρκαδία) με Ιερό πανελλήνιας εμβέλειας, εκτείνονταν στις δυτικές υπώρειες του Λούσιου όρους ή Προφήτη Ηλία, στην κοιλάδα των Σουδενών και είναι γνωστή από το 708 π.Χ. από τον Ολυμπιονίκη Ευρύβατο. Την πραγματική θέση του ναού και της πόλης εντόπισε πρώτος ο αρχαιολόγος Γ. Παπανδρέου το 1886.
Παρόλο όμως που η ερευνά του ήταν εξαντλητική, περιορίστηκε στη συγκέντρωση φιλολογικών πηγών. Το 1898 και 1899 οι w. Reichel και Α. Wilhelm ανασκάπτουν στο λόφο το Ιερό. Η ανασκαφή αποκάλυψε τα θεμέλια του ναού και των κυριότερων οικοδομημάτων του Ιερού, αλλά περιορίστηκε σ’ αυτό και δεν επεκτάθηκε στην πόλη των Λουσών, η οποία βρίσκεται σε χαμηλότερο επίπεδο.
Το 1981 το Αρχαιολογικό Αυστριακό Ινστιτούτο υπό την εποπτεία της Διευθύντριας Βερόνικας Μητσοπούλου – Leon ξανάρχισε την ανασκαφική έρευνα στο ιερό της Αρτέμιδας και συγκεκριμένα στο ναό, ενώ από το 2000 συνεχίστηκε υπό τη Διεύθυνση του Georg Ladstatter με σημαντικά αποτελέσματα για την πόλη και το ιερό της.
Από τις αρχαιολογικές έρευνες προκύπτουν τα παρακάτω στοιχεία:
Το Ιερό της Αρτέμιδος αποτελεί σημαντικό και αποκαλυπτικό εύρημα, δωρικού ρυθμού, που κατασκευάστηκε στις αρχές του 3ου αιώνα π.Χ. και αποτελείται από έναν κεντρικό ναό και πλάγιες στοές. Ο ναός περιλαμβάνει πρόναο, μεγάλο σηκό και άδυτο και έχει πρόσβαση από την ανατολική πλευρά αλλά και από τη νότια, μέσω μιας πλάγιας θύρας.
Η ανωδομή των τοίχων ήταν λίθινη και η εξωτερική εικόνα χαρακτηριζόταν από δωρική πρόσοψη με τέσσερις κίονες εν παραστάσει και τη δωρική κιονοστοιχία στις πλαϊνές πτέρυγες. Το κτίσμα έχει χαρακτηριστικά κάτοψης ρυθμού «Βασιλικής» ενώ διακρίνονται τα χαρακτηριστικά ενός μακρόστενου ναού με άδυτο καθώς και μια προοδευτική προσπάθεια για πολύπλοκη διαμόρφωση του εσωτερικού χώρου.
Η Άρτεμη ήταν η κατ’ εξοχήν παρθενική θεά που περισσότερο από κάθε άλλη λατρεύτηκε στην Ελλάδα και η συγκεκριμένη τοπική επιθετική ονομασία της «Ημέρα» σημαίνει «αυτή που ημερεύει τα πάντα».
Στα ανατολικά, και έξω από το χώρο της πόλης, το μεγάλο ιερό της Αρτέμιδος προσέλκυε τους πιστούς ήδη από το τέλος του 8ου αι. π. Χ. μέχρι περίπου τον 1ο αι. μ. Χ.
Στη περιοχή Φούρνοι ερευνήθηκαν δύο μεγάλες οικίες της πόλης, στις οποίες η ζωή ξεκίνησε περίπου τον 3ο αι. π. Χ. Οι κάτοικοι ήταν αγρότες, κτηνοτρόφοι, και τους άρεσε το κυνήγι. Ασχολούνταν με την επεξεργασία των προϊόντων, που προσκόμιζαν. Για τη παραγωγή του κρασιού υπήρχαν πατητήρια, ο μούστος ωρίμαζε σε πίθους. Όπως μαρτυράει ο μεγάλος αριθμός αγνίθων από αργαλιούς, κατασκεύαζαν ζεστά ρούχα, κουβέρτες, χαλιά, για να αντιμετωπίζουν τους κρύους χειμώνες. Τα καθημερινά πιάτα και τα κουζινικά τους σκεύη μας δίνουν πληροφορίες για τις διατροφικές τους συνήθειες. Ταυτόχρονα διέθεταν αρκετές ανέσεις στη καθημερινή τους ζωή. Κάθε οικία ήταν εξοπλισμένη με ένα λουτρό με κομψή μπανιέρα και με μία ιδιαίτερα διακοσμημένη πήλινη εστία.
Ανάλογα με μία μελέτη των οστών των ζώων, στο οροπέδιο κυριαρχούσαν αιγοπρόβατα, βόδια, άλογα, αγριογούρουνα, ζαρκάδια και άλλα.
Τα τελευταία χρόνια ήρθε στο φως το κέντρο της πόλης. ‘Ένας μεγάλος ναός δέσποζε στο μικρό λόφο. Μπροστά του βρίσκεται ένα μικρό ηρώο και δίπλα στο σημερινό δρόμο προς Σιγούνι φαίνεται μια στοά σπουδαίων κτισμάτων, ελληνιστικής εποχής, με παλαιότερα ίχνη που μας οδηγούν πίσω μέχρι τη γεωμετρική και την αρχαϊκή εποχή.
Ο αρχαιολογικός χώρος των Λουσών είναι προσβάσιμος στο ευρύ κοινό από τον Ιούλιο του 2004.
/www.depapoz.gr
