Εγκυμοσύνη και Διατροφή
Συγγραφέας Ευγενία Καραγιαννίδου Γράφτηκε στις ,
Το άρθρο αυτό είναι αφιερωμένο στην πιο όμορφη περίοδο στη ζωή μιας γυναίκας, στην εγκυμοσύνη.
Η εγκυμοσύνη είναι μια κρίσιμη περίοδος κατά την οποία οι διατροφικές επιλογές της μητέρας αποτελούν καθοριστικό παράγοντα για την υγεία τόσο της ίδιας όσο και του παιδιού που κυοφορεί. Για το λόγο αυτό, οι γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία πρέπει να βρίσκονται σε καλή διατροφική κατάσταση πριν από και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος επιπλοκών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή του τοκετού και η εμφάνιση γενετικών ανωμαλιών και χρόνιων νοσημάτων στα βρέφη.
Πιο συγκεκριμένα, πριν από την εγκυμοσύνη, οι γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία πρέπει να καταναλώνουν τρόφιμα πλούσια σε φυλλικό οξύ όπως είναι το σπανάκι, τα λαχανάκια Βρυξελλών, το μπρόκολο, το κουνουπίδι, τα όσπρια, οι φράουλες, ο χυμός πορτοκαλιού και τα εμπλουτισμένα δημητριακά. Η κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε σίδηρο (π.χ. συκώτι, μοσχαρίσιο κρέας) ή τροφίμων εμπλουτισμένων σε σίδηρο (π.χ. δημητριακά) σε συνδυασμό με τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη C , που ενισχύουν την απορρόφηση του σιδήρου (π.χ. λεμόνι, πορτοκάλι, πιπεριές) συνίσταται πριν την εγκυμοσύνη για την πρόληψη της μείωσης των επιπέδων σιδήρου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Η διατήρηση του σωματικού βάρους εντός φυσιολογικών ορίων πριν από την εγκυμοσύνη διευκολύνει τη σύλληψη και μειώνει τον κίνδυνο επιπλοκών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Επιπρόσθετα, συνίσταται οι γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία να είναι σωματικά δραστήριες, ώστε να βελτιώσουν τη φυσική τους κατάσταση και να ελέγξουν το σωματικό τους βάρος.
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ο μεταβολισμός της εγκύου αυξάνει κατά 15% ως 20% για να ανταπεξέρθει ο οργανισμός της στις ανατομικές και λειτουργικές αλλαγές που συμβαίνουν. Ως συνέπεια, οι ανάγκες της εγκύου σε ενέργεια αυξάνονται. Σε γενικές γραμμές, οι ενεργειακές ανάγκες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης κυμαίνονται από 2.200 ως 2.900 θερμίδες (Kcal) ημερησίως για τις περισσότερες εγκύους. Πιο συγκεκριμένα, έχει υπολογιστεί ότι στο πρώτο τρίμηνο χρειάζονται 50-100 θερμίδες ημερησίως επιπλέον, οι οποίες αυξάνονται σε 200-300 θερμίδες στο δεύτερο και σε 300-400 θερμίδες στο τρίτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης. Για μια φυσιολογική εγκυμοσύνη, η αύξηση του βάρους πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ των 9 και 18 κιλών, με μέσο όρο τα 12 κιλά. Αυτή η αύξηση είναι σημαντική για την ανάπτυξη του εμβρύου και την επίτευξη ενός υγιούς βάρους γένεσης, γι’ αυτό και δίαιτες αδυνατίσματος δεν επιτρέπονται κατά την εγκυμοσύνη!!!
Όσον αφορά τις βιταμίνες και τα μέταλλα, δίνεται έμφαση στην πρόσληψη σιδήρου, φυλλικού οξέος και ασβεστίου. Σύμφωνα με τις επίσημες διαιτητικές οδηγίες, οι έγκυες πρέπει να καταναλώνουν ποικιλία τροφίμων για την κάλυψη των αναγκών τους σε ενέργεια και θρεπτικά συστατικά και για την αύξηση του σωματικού βάρους τους εντός φυσιολογικών ορίων. Η πρόσληψη μεγαλύτερης ποσότητας τροφής για την κάλυψη των αυξημένων ενεργειακών αναγκών σε συνδυασμό με την αυξημένη απορρόφηση και την καλύτερη αξιοποίηση των θρεπτικών συστατικών, επαρκούν συνήθως για την κάλυψη των αναγκών σε θρεπτικά συστατικά. Ωστόσο, σε ορισμένες καταστάσεις (σιδηροπενική αναιμία, πολλαπλή κύηση, χορτοφάγοι) συνίσταται η χορήγηση συμπληρωμάτων βιταμινών και μετάλλων, πάντα μετά τη συμβουλή ειδικού διαιτολόγου – διατροφολόγου. Οι διαιτολόγοι πρέπει να προσέχουν όταν συστήνουν ένα συμπλήρωμα βιταμινών ή μετάλλων, ώστε να μην υπερβαίνει τα ανώτερα επιτρεπτά όρια καθώς τοξικότητες λόγω υπερβολικής χορήγησης (π.χ. βιταμίνη Α) μπορεί να οδηγήσουν σε συγγενείς δυσπλασίες στο αναπτυσσόμενο έμβρυο.
Συμβουλευτικά, για τη βέλτιστη έκβαση της εγκυμοσύνης, οι έγκυες πρέπει να καταναλώνουν ποικιλία τροφών και τουλάχιστον 8 με 10 ποτήρια νερό ημερησίως. Οι έγκυες πρέπει να κάνουν μικρά και συχνά γεύματα (τουλάχιστον 3 κυρίως και 2 σνακ). Αρκεί στο ημερήσιο διαιτολόγιο να εμφανίζεται σε κάθε γεύμα τουλάχιστον μια μερίδα ενός συστατικού από κάθε ομάδα τροφίμων (Φρούτων, Λαχανικών, Δημητριακών, Γαλακτοκομικών, Κρέατος και Λιπαρών) για να καλυφθούν οι ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά. Η ημερήσια πρόσληψη θερμίδων πρέπει να αυξάνεται σταδιακά ανά τρίμηνο. Η λήψη συμπληρωμάτων βιταμινών και μετάλλων πρέπει να γίνεται πάντα με την καθοδήγηση διαιτολόγου – διατροφολόγου. Έγκυες με μη ισορροπημένες διατροφικές συνήθειες, παχυσαρκία, προβλήματα υγείας (π.χ. αναιμία, διαβήτη, υπέρταση) ή ιστορικό κατάχρησης ουσιών (π.χ. αλκοόλ) πρέπει να παραπέμπονται σε διαιτολόγο – διατροφολόγο.
