Αντιμετώπιση των παθήσεων του ποδιού
Συγγραφέας Γεώργιος Δημάκης Γράφτηκε στις ,
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Την ευαισθητοποίηση των πολιτών στην άμεση αντιμετώπιση των παθήσεων του ποδιού και ιδιαίτερα του πέλματος, ώστε αυτές να μην επιδεινώνονται και επιβαρύνουν την ζωή τους, ζητούν ευρωπαίοι ορθοπεδικοί που συμμετείχαν στο συνέδριο της Γαλλικής Εταιρείας Χειρουργικής Ποδιού στη Μασσαλία ( 4 με 6 Απριλίου).
Σύμφωνα με τους ευρωπαίους ορθοπεδικούς εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, σε ολόκληρο τον κόσμο κάθε χρόνο, καθηλώνονται για μεγάλο χρονικό διάστημα στο κρεβάτι από την μη έγκαιρη αντιμετώπιση των παθήσεων του ποδιού. Η δυσμενής αυτή πραγματικότητα κοστίζει δισεκατομμύρια ευρώ, τόσο στην απώλεια εργασίας, όσο και στην αποκατάσταση της υγείας των ασθενών.
«Πράγματι αυτό είναι γεγονός» τονίζει ο Δρ. Γεώργιος Δημάκης Ορθοπεδικός Χειρουργός Τραυματολόγος και προσθέτει «Είναι άμεση ανάγκη ο κάθε άνθρωπος, παρά τα δεκάδες προβλήματα που τον ταλανίζουν καθημερινά, να μην παραμελεί την αντιμετώπιση των παθήσεων του ποδιού του και ιδιαίτερα του πέλματος, στο οποίο στηρίζεται και περπατά»
Το πέλμα είναι το μέρος του ποδιού που δέχεται τα πιο πολλά φορτία. Δέχεται πιέσεις τόσο εσωτερικά από τα οστικά εξογκώματα, όπως το εξόγκωμα της πτέρνας (φύμα) και τις κεφαλές των μεταταρσίων, όσο και εξωτερικά από το έδαφος.
Από όλα αυτά προστατεύεται μόνο με έναν ιστό λίπους και με πλέγμα ινώδους συνδετικού ιστού, τα οποία έχουν ρόλο συνεκτικό, μονωτικό και αντικραδασμικό, συγκρατώντας και καταμερίζοντας τα φορτία, καθώς προσφέρουν και μόνωση από το ψύχος και τη ζέστη.
«Από τα παραπάνω, όπως εξηγεί ο Δρ. Δημάκης, προκύπτει ότι το φύμα της πτέρνας και οι κεφαλές των μεταταρσίων είναι αυτά που δέχονται τις μεγαλύτερες πιέσεις και καταπονήσεις. Άρα, εξ ορισμού, είναι αυτά που έχουν την πιο συχνή παθολογία στο πέλμα».
ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΜΕΤΑΤΑΡΣΙΩΝ
Η καταπόνηση των μεταταρσίων και ο πόνος σε αυτά ανήκουν στη γενική κατηγορία που ονομάζουμε ΜΕΤΑΤΑΡΣΑΛΓΙΑ. Ο όρος αυτός είναι περιγραφικός και αναφέρεται σε σύμπτωμα του ασθενούς που είναι ο πόνος στην πελματιαία επιφάνεια του προσθίου ποδιού και ειδικά στην περιοχή κάτω από τις κεφαλές των μεταταρσίων.
Συνοδεύεται πολύ συχνά από υπερκερατώσεις (κάλους) κάτω από τις κεφαλές των μεταταρσίων.
Η μεταταρσαλγία, βάσει της αιτιολογίας, διακρίνεται σε :
- Ø Μηχανική (από παραμόρφωση δακτύλων, αστάθεια της μεταταρσοφαλαγγικής άρθρωσης, δυσαναλογία μήκους των μεταταρσίων κλπ)
- Ø Αρθριτική (Λόγω αρθροπαθειών (εκφυλιστική οστεοαρθρίτιδα, ρευματοειδή, φλεγμονώδη και ουρική αρθρίτιδα).
- Ø Νευρική (Τα μεσοδακτύλια νευρώματα αποτελούν συχνά αιτία μεταταρσαλγίας, με πολύ σύνηθες το νεύρωμα Morton). Συχνή σε αθλητές δρόμου, αλμάτων ή και ομαδικών αθλημάτων, λόγω τραυματισμού ή χρόνιας καταπόνησης.
- Ø Ιδιοπαθή (Συχνή σε αθλητές, εργάτες με πολύωρη ορθοστασία και σε γυναίκες που φορούν ψηλοτάκουνα παπούτσια για πολλές ώρες). Τα ηλικιωμένα άτομα παρουσιάζουν μεταταρσαλγία λόγω της ατροφίας του λιπώδους σώματος των κεφαλών των μεταταρσίων και λόγω της εκφύλισης και της ανισορροπίας των μυών του προσθίου ποδός. Ο συνδυασμός αυτός οδηγεί σε «πτώση» μεταταρσίων. Οι κεφαλές μένουν ακάλυπτες και είναι επώδυνες κατά τη βάδιση.
ΑΚΑΝΘΑ ΠΤΕΡΝΑΣ
Η πιο συχνή και επώδυνη πάθηση της πτέρνας είναι η άκανθα, φλεγμονή στην έκφυση της πελματιαίας απονεύρωσης της πτέρνας. Η πελματιαία απονεύρωση είναι μια παχειά, ινώδης ταινία, η οποία βρίσκεται κατά μήκος του πέλματος και εκτείνεται από τα φύματα της πτέρνας μέχρι τις κεφαλές των μεταταρσίων.
Λειτουργεί σαν πλατφόρμα η οποία σταθεροποιεί το πόδι και διατηρεί την ποδική καμάρα κατά τη φόρτιση. Η περιοχή αυτή δέχεται τις μεγαλύτερες δυνάμεις, τάσεις και ιδιαίτερα στο έσω φύμα της πτέρνας. Ο όρος πελματιαία απονευρωσίτιδα υποδηλώνει μια χρόνια εκφυλιστική εξέλιξη η οποία δημιουργείται από επαναλαμβανόμενη υπέρμετρη φόρτιση. Γι΄ αυτό είναι συχνή στα υπέρβαρα άτομα, καθώς και σε αυτά που έχουν έντονη δραστηριότητα, όπως είναι οι αθλητές μεγάλων αποστάσεων και σε άτομα μέσης ηλικίας (η συχνότερη ηλικία εμφάνισης της νόσου).
Άλλοι προδιαθεσικοί παράγοντες είναι η κοιλοποδία, η πλατυποδία, ο πλατύς αχίλλειος τένοντας, η οξεία κάκωση, ο τύπος υποδημάτων των ασθενών, η επιφάνεια βάδισης και το εργασιακό περιβάλλον.
Το σημαντικότερο σύμπτωμα είναι ο πόνος, ο εντοπίζεται συνήθως στο έσω φύμα της πτέρνας, όπου προσφύεται η πελματιαία απονεύρωση. Οι περισσότεροι ασθενείς περιγράφουν βαθμιαία εγκατάσταση του πόνου, σε εβδομάδες ή μήνες, ενώ οξεία επεισόδια πόνου εμφανίζονται συχνά σε δρομείς.
Ο πόνος , που είναι εντονότερος μετά το πρωινό ξύπνημα και ελαττώνεται μετά από λίγα βήματα, είναι χαρακτηριστικό της πελματιαίας απονευρωσίτιδας.
ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣH
Για τις παραπάνω παθήσεις η συντηρητική θεραπεία έγκειται σε ειδικά διαμορφωμένα ορθωτικά πέλματα μετά από πελματογράφημα, έκχυση κορτιζόνης με τοπικά αναισθητικά, εκχύσεις αυξητικών παραγόντων (PRP), ειδικές διατάσεις και φυσικοθεραπείες ή και παγοθεραπεία. Η πλειονότητα των περιπτώσεων αυτών των ασθενών βελτιώνεται ικανοποιητικά με τα παραπάνω συντηρητικά μέσα.
Σε εμμένουσες καταστάσεις συνιστάται η χειρουργική αποκατάσταση. Η πιο σύγχρονη χειρουργική μέθοδος είναι η διαδερμική, η οποία έχει εφαρμογή σε όλες τις παθολογικές μορφές του άκρου ποδός και κατά συνέπεια σε όλες τις παθήσεις του πέλματος (μεταταρσαλγίες – άκανθα πτέρνας).
Για τη νέα αυτή τεχνική δεν χρειάζεται να γίνει εισαγωγή του ασθενούς στο νοσοκομείο (ODC), γίνεται με τοπική αναισθησία, με αποκλεισμό των νεύρων του ποδιού (ankle block), χωρίς ίσχαιμη περίδεση και με τομές που δεν ξεπερνούν τα δύο χιλιοστά. Μέσω των οπών αυτών οδηγούνται μικρά εργαλεία, με τα οποία γίνονται δυναμικές οστεοτομίες (DMMO Distal Metatarsal Minimal Osteotomy) στην περίπτωση των μεταταρσαλγιών, ώστε να πετύχουμε βράχυνση και ανύψωση της κεφαλής του μεταταρσίου και δεν τοποθετείται βίδα ή άλλο υλικό. Ο ασθενής βαδίζει άμεσα μετά το χειρουργείο με τη βοήθεια ειδικού παπουτσιού. Η διαδερμική χειρουργική έχει εφαρμογή με πάρα πολύ καλά αποτελέσματα στην αποσυμπίεση του νευρώματος Morton και άλλων νευρωμάτων.
Στην περίπτωση της πελματιαίας απονευρωσίτιδας και της άκανθας πτέρνας η διαδερμική χειρουργική είναι η πλέον ενδεδειγμένη χειρουργική τεχνική, διότι επιτυγχάνεται η αποσυμπίεση της πελματιαίας απονεύρωσης και η αφαίρεση της άκανθας πτέρνας από μια οπή 2 χιλιοστών. Ο ασθενής επανέρχεται στις καθημερινές του δραστηριότητας άμεσα και αποφεύγεται ο κίνδυνος των επιπλοκών της ανοιχτής τεχνικής.
Τα ειδικά μηχανήματα και τα ειδικά μικρά εργαλεία, τα οποία δεν κακοποιούν τους μαλακούς ιστούς, τα ευγενή αγγεία και νεύρα είναι μια προαπαιτούμενη παράμετρος. Μια άλλη προαπαιτούμενη παράμετρος για την εφαρμογή αυτής της τεχνικής είναι ότι πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένους χειρουργούς, καλά εξοικειωμένους με αυτή τη χειρουργική τεχνική.
