Ο ρόλος του εμβρυολόγου στην Εξωσωματική γονιμοποίηση
Ο ρόλος του κλινικού εμβρυολόγου σε καθημερινή βάση περιλαμβάνει διάφορες δραστηριότητες.
Την ημέρα της ωοληψίας και σπερμοληψίας (Ημέρα 0) ο εμβρυολόγος αναγνωρίζει, συλλέγει και καλλιεργεί τα ωάρια που εντοπίζει στο ωοθυλάκικο υγρό και συγχρόνως επεξεργάζεται και προετοιμάζει το σπέρμα.
Ανάλογα με την ποιότητα του σπέρματος και το ιστορικό του ζευγαριού αποφασίζεται ποια μέθοδος γονιμοποίησης θα ακολουθηθεί (κλασική γονιμοποίηση IVF ή μικρογονιμοποίηση ICSI).
Σε ότι αφορά το ICSI μόνο τα ώριμα ωάρια χρησιμοποιούνται για αυτό το σκοπό.
Σύμφωνα με τα διεθνή βιβλιογραφικά δεδομένα κατά μέσο όρο το 60% των συλλεγόντων ωαρίων είναι ώριμα και συνεπώς κατάλληλα για γονιμοποίηση.
Την επόμενη ημέρα (Ημέρα 1) μετά από 18 ώρες περίπου από τη γονιμοποίηση ο εμβρυολόγος ελέγχει πόσα και ποια ωάρια έχουν γονιμοποιηθεί φυσιολογικά εντοπίζοντας τους δύο προπυρήνες στο κυτταρόπλασμα του ωαρίου, ο ένας προερχόμενος από τη μητέρα και ο άλλος από τον πατέρα.
Τα έμβρυα που δεν έχουν γονιμοποιηθεί φυσιολογικά απορρίπτονται.
Σύμφωνα με τα διεθνή βιβλιογραφικά δεδομένα το ποσοστό των γονιμοποιήσεων κυμαίνεται γύρω στο 60-70%.
Ακολούθως, τη 2η ημέρα μετά την ωοληψία, ο εμβρυολόγος αξιολογεί τα έμβρυα παρατηρώντας τον αριθμό των κυττάρων και την ποιότητά τους. Η αξιολόγηση των εμβρύων συνεχίζεται και τις επόμενες ημέρες εφόσον τα έμβρυα καλλιεργούνται παρατεταμένα. Την 2η ημέρα αναμένεται να υπάρχουν έμβρυα στο στάδιο των 2-4 κυττάρων, ενώ την 3η ημέρα τα έμβρυα βρίσκονται στο στάδιο των 6-8 κυττάρων.
Όποτε κρίνεται κατάλληλο τα έμβρυα μεταφέρονται σε μία από τις 2 αυτές ημέρες ή καλλιεργούνται περαιτέρω προκειμένου να φθάσουν στο στάδιο της βλαστοκύστης (Ημέρα 5-6).
Πριν τα έμβρυα καταλήξουν σε βλαστοκύστη μεσολαβεί η 4η ημέρα στην οποία βρίσκονται στο στάδιο του μοριδίου. Το έμβρυο σε αυτό το στάδιο έχει 10-30 κύτταρα περίπου τα οποία έχουν χάσει τη διαμόρφωσή τους και γίνονται μια συμπαγή μάζα κυττάρων προκειμένου να επιταχυνθεί η κυτταρική διαίρεση.
Το στάδιο της βλαστοκύστης ακολουθεί η εκκολαπτόμενη βλαστοκύστη (Ημέρα 7) η οποία προκύπτει από μια σειρά επαναλαμβανόμενων ρυθμικών συσπάσεων και εκτάσεων του εμβρύου που απελευθερώνουν την εσωτερική μάζα από τη διαφανή ζώνη μαζί με τη βοήθεια ενζύμων που διαλύουν μέρος της ζώνης. Τα έμβρυα έχουν ήδη μεταφερθεί στη μήτρα της γυναίκας σε αυτό το στάδιο.
Κατά την εμβρυομεταφορά, η οποία μπορεί να γίνει τη 2η, 3η, ή 5η/6η ημέρα, ο εμβρυολόγος επιλέγει τα καλύτερα βιώσιμα έμβρυα τοποθετώντας τα σε έναν ειδικό για το σκοπό αυτό καθετήρα, τον οποίο παραδίδει στον ιατρό. Στη συνέχεια αποφασίζει για την τύχη των υπολοίπων εμβρύων εφόσον υπάρχουν: αν είναι βιώσιμα και καλής ποιότητας τότε σύμφωνα με τη συγκατάθεση του ζευγαριού μπορούν να καταψυχθούν για μελλοντική χρήση αν χρειαστεί, διαφορετικά απορρίπτονται.
Εκτός από τις διεργασίες που προαναφέρθηκαν, ο εμβρυολόγος είναι υπεύθυνος και για μια σειρά άλλων εργαστηριακών διαδικασιών που περιλαμβάνουν σπερμοδιαγράμματα, σπερματεγχύσεις, το Sims-Hunner test και η εξέταση τραχηλικής βλέννης, κρυοσυντήρηση ωαρίων και σπέρματος, επεξεργασία και εξέταση ορχικού ιστού, καθώς και βιοψία εμβρύων για προεμφυτευτική γενετική διάγνωση.
Φυσικά ο ρόλος του εμβρυολόγου δεν περιορίζεται μόνο εργαστηριακά: είναι υπεύθυνος και για τη διασφάλιση ποιότητας στο εργαστήριο, τη συνεχή εκπαίδευση και επιμόρφωσή του, την επίβλεψη και εκπαίδευση νέων εμβρυολόγων στο χώρο της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής αλλά και τη συμμετοχή του σε ερευνητικές δραστηριότητες. Επιπλέον, μπορεί να έχει και ρόλο συμβουλευτικό ως προς τα υπογόνιμα ζευγάρια.