Το φαρμακείο της φύσης : Βότανα
Συγγραφέας iator Γράφτηκε στις ,
Από τα αρχαιότατα ακόμη χρόνια ο άνθρωπος στο φυτικό βασίλειο ζήτησε την ανακούφιση των πόνων του ή την θεραπεία του. Έτσι εδώ και χιλιάδεςχρόνια, ποικιλίες βοτάνων έχουν χρησιμοποιηθεί από τους ανθρώπους για θεραπευτικούς λόγους. Οι κλασσικοί Έλληνες συγγραφείς και γιατροί της αρχαιότητας, όπως ο Ιπποκράτης, ο Αριστοτέλης, ο Διοσκουρίδης, ο Γαληνός έγραψαν διάφορα συγγράμματα για τις θεραπευτικές ιδιότητες και τον τρόπο χρήσης των φυτών, βασισμένοι στις λαϊκές παραδόσεις του καιρού τους.
Στα χρόνια του Μεσαίωνα και της Τουρκοκρατίας η χρήση των βοτάνων ήταν πολύ διαδεδομένη στη χώρα μας, όπως και στην υπόλοιπη Ευρώπη (λαϊκοί γιατροί με το όνομα Κομπογιαννίτες ή Βικογιατροί).
Από τις αρχές του αιώνα μας, άρχισε να εγκαταλείπεται η βοτανοθεραπεία και τα φυτά αντικαταστάθηκαν από διάφορα χημικά παρασκευάσματα. Η βαθιά αλλαγή στη στάση των ανθρώπων απέναντι στα βότανα ήταν το αποτέλεσμα της ανάπτυξης της χημικής-φαρμακευτικής βιομηχανίας.
Στον αιώνα μας, από το 1940 (Β’ παγκόσμιος πόλεμος) και έπειτα φούντωσε πλέον η παραγωγή φαρμάκων με συνθετικές πρώτες ύλες. Όσο γιγαντώνονταν όμως οι χημικές βιομηχανίες τόσο φούντωνε και η πολυφαρμακία. Τα φάρμακα από εκατοντάδες έγιναν χιλιάδες. Το ίδιο όμως και οι αρρώστιες .
Έτσι η ανάγκη επιστροφής στη φύση, έγινε σιγά-σιγά μεγαλύτερη και στον καιρό μας πλέον έχει πολλούς οπαδούς σ’ όλη τη γη. Τα βότανα, που εδώ και 30-40 χρόνια είχαν εξαφανιστεί από την αγορά και την κουζίνα μας, γιατί μας έμαθαν να τα περιφρονούμε, ξαναπαίρνουν σιγά-σιγά τη θέση που τους ανήκε.
Όπως απέδειξε η πείρα αιώνων, πολλά φυτά, ρίζες, φύλλα και πολλοί σπόροι διαθέτουν πιο δραστικές θεραπευτικές ιδιότητες από τα φάρμακα και φέρνουν πολύ πιο σίγουρα αποτελέσματα από εκείνα. Και μάλιστα χωρίς παρενέργειες.. Είναι κάτι το συγκινητικό να διαλέγεις μια θεραπεία από τον κήπο, από το βουνό,τα χωράφια, αντί να εμπιστευθείς την υγεία σου σε μια άγνωστη, απρόσωπη, απομονωμένη χημική ουσία.
Το παράξενο είναι ότι στην εποχή μας, όχι μόνο πλέον δεν αμφισβητείται η πατροπαράδοτη πείρα, που θεωρεί αποτελεσματικά τα βότανα για χίλιες-δυο αρρώστιες, αλλά καταφεύγουμε σ’ αυτά και στις θαυματουργές τους ιδιότητες, για να γλυτώσουμε από τις παρενέργειες των φαρμάκων.
Η επιστήμη πια λοιπόν παραδέχεται τη θεραπευτική ιδιότητα των βοτάνων. Στην Ελλάδα δε φυτρώνουν περισσότερα από 4.000 βότανα. Όμως το ζήτημα της εκμετάλλευσης των φαρμακευτικών βοτάνων βρίσκεται στη χώρα μας ακόμα σε όχι προχωρημένο στάδιο. Τα περισσότερα βότανα περιέχουν ουσίες που επιδρούν σ’ όλο τον ανθρώπινο οργανισμό. Δε δρούν όμως τα βότανα αμέσως, όπως κάνουν τα φάρμακα. Ελάχιστα βότανα έχουν αποτελέσματα από την πρώτη φορά που θα τα πάρουμε, ενώ σχεδόν όλα έχουν αποτελέσματα μόνον όταν τα παίρνουμε καθημερινά και για αρκετές βδομάδες. Όσο αργά όμως κι αν δρούν τα βότανα, η δράση τους είναι λιγότερο βίαιη από τα φάρμακα και έχει μονιμότερα αποτελέσματα. Άλλωστε το σπουδαιότερο που προσφέρουν τα βότανα, είναι ότι βοηθούν το σώμα μας να θεραπευθεί μόνο του.
Ας δούμε ορισμένα βότανα και τις θεραπευτικές τους ιδιότητες
ΑΓΡΙΑΔΑ
Η αγριάδα φυτρώνει μόνη της και τη συναντάμε σε όλα σχεδόν τα εδάφη ( χωράφια, αγρούς, λιβάδια, όχθες ποταμών….)
Τους ανοιξιάτικους ή φθινοπωρινούς μήνες ξεριζώνουμε το φυτό, κόβουμε τις ρίζες, τις δένουμε σε ματσάκια και τις αφήνουμε να ξεραθούν για δυό περίπου εβδομάδες σε σκιερό χώρο.
Η σημαντικότερη χρήση της αγριάδας είναι η διουρηττική. Άλλες χρήσεις της είναι για τις πέτρες των νεφρών – χολής,την κυστίτιδα και τα αρθριτικά.
Βράζουμε 30 γρ. σε 1 λίτρο νερό. Αφού το αφήνουμε να κρυώσει το σουρώνουμε και πίνουμε από ένα ποτήρι πρωί – μεσημέρι – βράδυ με άδειο στομάχι.
ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ
Ο βασιλικός καλλιεργείται σε κήπους ή γλάστρες σε όλη την Ελλάδα. Χρειάζεται αρκετό ήλιο και τακτικό πότισμα.
Από τον Ιούλη μέχρι και τον Σεμπτέμβρη μαζεύουμε τις ανθισμένες κορυφές και τα φύλλα και αφού τα ξεράνουμε σε σκιερό μέρος τα φυλάγουμε σε γυάλινα βάζα.
O βασιλικός χρησιμοποιείται περισσότερο για ζαλάδες, σπασμούς, ατονία, δυσκοιλιότητα, γαστρίτιδα, εντερικές διαταραχές.
Αφού βάλουμε ένα κουταλάκι βασιλικό σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό, το πίνουμε μετά από κάθε γεύμα.Το πίνουμε όμως γουλιά – γουλιά αφού την κρατήσουμε για λίγο στο στόμα.
ΒΑΤΟΜΟΥΡΟ
Είναι θάμνος και φυτρώνει μόνος του στους φράχτες χωραφιών, πλάι σε ρυάκια ή σε χέρσες εκτάσεις.
Την άνοιξη μαζεύουμε τα φύλλα του, τα βλαστάρια και τις ρίζες. Το καλοκαίρι επίσης μπορούμε να μαζέψουμε και τους καρπούς αφού ωριμάσουν.
Οι κυριότερες χρήσεις της είναι για τη διάρροια, φαρυγγίτιδα,ουλίτιδα. Επίσης χρησιμοποιείται για την στηθάγχη, ατονία και τις καρδιοπάθειες.
Βράζουμε 20 περίπου κορυφές βατομουριάς σε 1 λίτρο νερό, μέχρι να μείνει το μισό. Αφού το περάσουμε από τούλι για να συγκρατηθούν τα τυχόν αγκαθάκια, πίνουμε από μισό ποτήρι πρωί – βράδυ σαν αφέψημα. Για αφέψημα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και τη ρίζα. Αφού την πλένουμε καλά, τη βράζουμε και πίνουμε 2 μικρά ποτήρια την ημέρα.
ΓΛΙΣΤΡΙΔΑ
Τη συναντάμε συνήθως σε άγρια κατάσταση σε κήπους, χωράφια τα οποία ποτίζονται συχνά
Μαζεύουμε τα βλαστάρια και τα φύλλα τους το καλοκαίρι τα οποία χρησιμοποιούνται φρέσκα ή ξερά για να γίνουν αφέψημα.
Η γλιστρίδα χρησιμεύει περισσότερο στον τονωτικό, διουρητικό ,ορεκτικό. Επίσης σταματάει τον πονοκέφαλο που προκύπτει από δίψα ή ζέστη, αλλά και την ίδια την δίψα βάζοντας 2-3 φύλλα κάτω από τη γλώσσα. Τρώγοντας γλιστρίδα το καλοκαίρι καθαρίζει το αίμα και χαμηλώνει την πίεση.
Το πίνουμε σαν αφέψημα και επίσης το τρώμε σαν σαλάτα.
ΔΑΦΝΗ
Είναι φυτό που το συναντάμε κυρίως σε κήπους, γλάστρες, μπαλκόνια, επειδή εκτός από τη φαρμακευτική του χρήση είναι και διακοσμητικό φυτό. Χρειάζεται όμως συχνό πότισμα.
Μαζεύουμε τα φύλλα και τα ξεραίνουμε σε σκοτεινό μέρος για να μη χάσουν το χρώμα και τη μυρωδιά τους και φυλάμε για όλο το χρόνο τα ξεραμένα φύλλα, τα οποία έχουν πιο δυνατό χρώμα από τα φρέσκα.
Χρησιμοποιείται για τους πόνους των ρευματισμών – αρθριτικά και την αεροφαγία (συγκέντρωση αερίων στο στομάχι και την κοιλιά). Επίσης για την ωτίτιδα, την ατονία και την εντερίτιδα.
Βάζουμε μερικά φύλλα σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό και ύστερα από 10 λεπτά το σουρώνουμε. Πίνουμε 2 – 3 φλιτζάνια την ημέρα ανάμεσα στα γεύματα. Επίσης μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τοπικά τη σκόνη ξερών δαφνόφυλλων επειδή σταματάει την αιμοραγία της μύτης.
ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟ
Το συναντάμε κυρίως σε πετρώδη μέρη της Πελοποννήσου, της Ηπείρου και των νησιών. Επειδή είναι όμορφο και αρωματικό μπορούμε να το φυτέψουμε σε γλάστρες ή στον κήπο. Του αρέσει το φως και ο ήλιος.
Στο τέλος της άνοιξης μαζεύουμε τα φύλλα μαζί με τις ανθισμένες κορυφές, τα οποία και ξεραίνουμε σε σκιερό μέρος.
Το δεντρολίβανο βοηθάει στην καταπολέμηση του άσθματος, της αυπνίας, της γρίπης, των ζαλάδων, της τριχόπτωσης και της αναιμίας.
Χρησιμοποιείται σαν έγχυμα. Βάζουμε 1 κουταλάκι φύλλα ή άνθη σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό. Αφού το σουρώσουμε ύστερα από 10 λεπτά πίνουμε
1 φλιτζάνι την ημέρα. Αν βράσουμε μια χούφτα σε 1 λίτρο νερό για 10 λεπτά μπορούμε να κάνουμε κομπρέσες σε ρευματισμούς ή να πλύνουμε πληγές.
ΔΥΟΣΜΟΣ
Εκτός του ότι φυτρώνει μόνο του το φυτό σε ορεινά και υγρά μέρη, καλλιεργείται από πολλούς ανθρώπους συνήθως σε γλάστρες και στον κήπο, λόγω του αρώματός του, της χρησιμότητάς του σαν καρύκευμα στο φαγητό, αλλά και των φαρμακευτικών του ιδιοτήτων.
Χρήσιμα μέρη του φυτού είναι τα φύλλα που τα μαζεύουμε το φθινόπωρο για να τα αποξηράνουμε. Μπορούμε ακόμη να χρησιμοποιήσουμε τις ανθισμένες κορυφές που τις κόβουμε το καλοκαίρι, αλλά και τα φρέσκα φύλλα του φυτού.
Χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση του πυρετού, της δυσπεψίας, των τροφικών δηλητηριάσεων, της υπέρτασης, των ρευματισμών, του πονοκέφαλου κ.ά.
Τα φρέσκα φύλλα ανακουφίζουν τους πόνους των ρευματισμών αν τα τρίψουμε στις κλειδώσεις που πονάνε. Επίσης τα τρίβουμε στο μέτωπο για το σταμάτημα του πονοκέφαλου. Μπορούμε με τα φύλλα να παρασκευάσουμε τσάι και να το χρησιμοποιήσουμε σε περιπτώσεις δυσπεψίας, διάρροιας ή για να ηρεμήσει το στομάχι μετά από εμετό. Βράζουμε 10 γραμμάρια φύλλα σε
1 λίτρο νερό και πίνουμε 3 φλιτζάνια την ημέρα.
ΘΥΜΑΡΙ
Το φυτό αυτό το συναντάμε σε όλες τις ξερές και άγονες εκτάσεις όπου φυτρώνει μόνο του ανάμεσα σε άλλους θάμνους.
Από το Μάη μέχρι τον Οκτώβρη που είναι το φυτό ανθισμένο, μαζεύουμε τις ανθισμένες κορυφές, τις ξεραίνουμε και τις χρησιμοποιούμε όλο το χρόνο.
Το θυμάρι είναι γνωστό σαν το φυτό με τις περισσότερες θεραπευτικές ιδιότητες. Θεραπεύει βήχα, γρίπη, πόνους δοντιών, ρευματισμούς, αρθρίτιδα κ.ά.
Βράζουμε ένα κλαδάκι θυμαριού για κάθε φλιτζάνι νερό. Μόλις αρχίσει ο βρασμός το βγάζουμε και αφού το αφήσουμε για 10 λεπτά να ηρεμήσει και το σουρώσουμς, το πίνουμε σκέτο ή με μέλι.
ΦΛΑΜΟΥΡΙ
Άγρια δέντρα φλαμουριάς μπορούμε να βρούμε μόνα στα δάση των βουνών, ιδιαίτερα στη βόρεια Ελλάδα. Πιο εύκολο είναι να βρούμε καλλιεργημένα δέντρα που φυτεύονται στις πλατείες και τα πάρκα των πόλεων.
Χρήσιμα μέρη του φυτού είναι το ξύλο του και τα άνθη. Το ξύλο μαζεύεται όλη τη διάρκεια του χρόνου. Τα άνθη όταν ανοίξουν και πριν ωριμάσουν τελείως. Τα ξεραίνουμε στη σκιά και τα φυλάμε για ένα χρόνο.
Χρησιμοποιείται κατά των φακίδων, ρυτίδων, αϋπνίας, κρυολογημάτων, ρευματισμών και αρθριτικών.
Για τις φακίδες και τις ρυτίδες βράζουμε άνθη και με το αψέφημα κάνουμε κατάπλασμα βουτώντας σ’ αυτό βαμβάκι. Για την αϋπνία και τα κρυολογήματα πίνουμε το αψέφημα, ενώ για τους ρευματισμούς και αρθριτικά βράζουμε ξύλο 40 γραμμάρια σε 1 λίτρο νερού και όταν με το βράσιμο μείνουν τα ¾ του νερού το στραγγίζουμε και πίνουμε ένα ως δυο ποτήρια την ημέρα, κυρίως το πρωί.
ΧΑΜΟΜΗΛΙ
Το χαμομήλι είναι ένα φυτό πολύ συνηθισμένο στην Ελλάδα. Φυτρώνει στα χωράφια, περιβόλια, κήπους και λιβάδια. Προτιμάει τις ζεστές και ηλιόλουστες τοποθεσίες.
Το μάζεμα γίνεται την άνοιξη, όταν το φυτό έχει ανθίσει. Μαζεύουμε μόνο τα άνθη, τα οποία ξεραίνουμε στη σκιά.
Το χρησιμοποιούμε για τη δυσκοιλιότητα, κρυολογήματα, δερματοπάθειες και φλογώσεις των ματιών.
Για τη δυσκοιλιότητα και τα κρυολογήματα βράζουμε τα άνθη του φυτού και πίνουμε το αψέφημα χωρίς ζάχαρη, αλλά με μέλι. Για δερματοπάθειες και φλογώσεις των ματιών βρέχουμε ένα βαμβάκι σε χλιαρό τσάι χαμομηλιού και το τοποθετούμε αρκετή ώρα στο πρησμένο μέρος
Συνιστάται για την ομορφιά του προσώπου, για τα μαλλιά, τα μάτια και γενικά για όλο το σώμα. Χρησιμοποιείται ακόμα στην ομοιοπαθητική, ενώ τα δισκία χαμόμηλου ή το αραιωμένο βάμμα μπορούν να βοηθήσουν τα μωρά που βγάζουν δόντια ή έχουν κολικούς. Το γνήσιο έλαιο χαμομηλιού είναι πολύ ακριβό και έχει βαθύ μπλε χρώμα. Το χαμομήλι έχει επίσης ονομαστεί “γιατρός των φυτών”, γιατί τα ασθενικά φυτά του κήπου δυναμώνουν όταν φυτεύεται γύρω τους χαμομήλι..
ΜΕΝΤΑ
Το φυτό μέντα η πιπερώδης, όπως λέγεται, είναι πολυετές και καλλιεργείται για το αιθέριο έλαιό της. Μπορούμε να τη βρούμε να φυτρώνει και μόνη της σε περιοχές με λίγο υψόμετρο.
Συλλέγουμε τα φύλλα του φυτού το καλοκαίρι και τα αποξηραίνουμε.
Χρησιμοποιείται κατά των παθήσεων του στομάχου, των εντέρων και της χολής.
Βράζουμε 8 γραμμάρια φύλλα μέντας σε 2 ποτήρια νερό και πίνουμε μεσημέρι – βράδυ, μετά τα γεύματα, από ένα ζεστό φλιτζάνι.
ΜΟΛΟΧΑ
Τη μολόχα τη συναντάμε παντού, όπου υπάρχουν και άλλα αγριόχορτα, στις άκρες αγροτικών δρόμων, σε χωράφια που δεν καλλιεργούνται κ.ά.
Τα μέρη του φυτού που συλλέγουμε είναι τα λουλούδια, τα φύλλα και η ρίζα. Ανθίζει το καλοκαίρι και η συλλογή μπορεί να γίνει από τον Ιούνη μέχρι το Σεπτέμβρη. Η συλλογή των ριζών γίνεται το φθινόπωρο.
Βοηθάει στην αντιμετώπιση δερματοπάθειας, έλκους στομάχου – δωδεκακτύλου, βήχα.
Το έγχυμα από ξεραμένη ρίζα μολόχας ανακουφίζει από βρογχικά, βήχα, λαρυγγίτιδα και παθήσεις του στομάχου.
Το έγχυμα από φύλλα και λουλούδια χρησιμοποιείται για πλύσεις των φλεγμονών του δέρματος.
ΡΑΔΙΚΙ
Είναι φυτό που φυτρώνει μόνο του σε γυμνά, ακαλλιέργητα μέρη ή μέσα σε χωράφια και κήπους.
Γίνεται από το Νοέμβρη μέχρι τον Ιούνη ανάλογα με την τοποθεσία που θα το βρούμε. Καλύτερη εποχή είναι η άνοιξη λίγο πριν βγούνε τα λουλούδια.
Καταπολεμά δερματοπάθειες, πρηξίματα από τσιμπήματα μέλισσας, κάλους, κρεατοελιές, πέτρα στα νεφρά, αρθριτικά, ρευματισμούς.
Για ότι έχει σχέση με το δέρμα βάζουμε πάνω του μια φορά τη μέρα το γαλακτερό χυμό του φυτού που παίρνουμε από τις ρίζες. Για τις υπόλοιπες παθήσεις βράζουμε φρέσκα ή και ξερά φυτά για λίγα λεπτά και πίνουμε το ζουμί τους αντί για νερό τρεις φορές τη μέρα.
ΡΙΓΑΝΗ
Τη ρίγανη τη συναντάμε σε όλα τα ξερά, χέρσα, πετρώδη άγρια τοπία, που είναι ασβεστολιθικά και έχουν δροσερό καλοκαίρι και κρύο χειμώνα.
Ολόκληρο το φυτό ανθισμένο είναι χρήσιμο. Η κατάλληλη εποχή να μαζέψουμε ρίγανη είναι από το Μάη ως το Σεπτέμβρη. Αφήνουμε τα κομμένα φυτά στη σκιά να ξεραθούν και τα φυλάγουμε σε γυάλινα βάζα.
Χρησιμοποιείται για τονωτικό, διουρητικό και γενικά για την πέψη. Θεωρείται φάρμακο για την ψωρίαση, την τερηδόνα και τους κολικούς.
Βράζουμε μια κουταλιά σούπας σ’ ένα μπρίκι νερό. Πίνουμε ένα φλιτζάνι αψέφημα σε κάθε γεύμα πρίν ή μετά.
ΣΚΟΡΔΟ
Καλλιεργείται σε κήπους και χωράφια, μπορούμε όμως να το βρούμε σ’ όλα τα μανάβικα, τα σούπερ μάρκετ και τις λαϊκές αγορές.
Χρήσιμο μέρος του φυτού είναι οι σκελίδες του βολβού. Η καλύτερη εποχή για τη συλλογή τους είναι το καλοκαίρι. Αν θέλουμε να διατηρηθούν μήνες τα κάνουμε πλεξίδες και τα κρεμάμε.
Χρησιμοποιείται κατά της φαρυγγίτιδας, υπέρτασης, αρθρίτιδας, βρογχοκήλης, αρτηριοσκλήρωσης.
Τρώγεται ωμό, στις σαλάτες και μαζί με όσα φαγητά ταιριάζει. Σε τσιμπήματα από έντομα, σφήκες κ.ά, βγάζουμε το κεντρί και αλείφουμε την πληγή με κοπανισμένο σκόρδο.
ΤΣΑΙ
Το τσάι του βουνού ή αλλιώς φλισκούνι το βρίσκουμε σε ορισμένες ορεινές περιοχές της πατρίδας μας.
Χρήσιμα μέρη του φυτού είναι τα φύλλα και οι ανθισμένες κορυφές. Ανθίζει το καλοκαίρι. Το ξηραίνουμε και το κρατάμε για όλη τη διάρκεια του χρόνου.
Το τσάι του βουνού είναι θαυμάσιο στομαχικό και χωνευτικό. Χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις αμυγδαλίτιδας, φλεγμονών του ρινοφάρυγγα και για το κρυολόγημα.
Ρίχνουμε 6 γραμμάρια τσάι σε 2 ποτήρια καυτό νερό και πίνουμε από ένα μετά το μερσημεριανό και βραδινό φαγητό.
ΤΣΟΥΚΝΙΔΑ
Είναι φυτό συνηθισμένο σ’ όλη την Ελλάδα και φυτρώνει σε δρόμους, χωράφια, φράχτες κ.ά.
Η τσουκνίδα μαζεύεται την άνοιξη όταν το φυτό είναι στην ανάπτυξή του. Αφήνουμε τους βλαστούς να ξεραθούν στη σκιά και τους φυλάμε σ’ ένα δοχείο.
Χρησιμοποιείται κατά της υπέρτασης, ρευματισμών, αρθίτιδας,αναιμίας.
Βράζουμε φύλλα τσουκνίδας με νερό μέχρι να μείνει το μισό. Απ’ αυτό το ζουμί αφού το στραγγίσουμε πίνουμε μισό ποτήρι του κρασιού μια ή δυο φορές την ημέρα. Για τα αρθριτικά κόβουμε ένα βλαστάρι τσουκνίδας, το κρατάμε με γάντι και χτυπάμε μ’ αυτό το σημείο του σώματος που πονάει. Το σημείο αυτό πρήζεται και πονάει, αλλά το αποτέλεσμα είναι να φύγουν τα συμπτώματα.
ΦΑΣΚΟΜΗΛΟ
Το φασκόμηλο φυτρώνει παντού, χωρίς ιδιαίτερες προτιμήσεις στο έδαφος. Όμως το πιο δυνατό και μυρωδάτο φυτρώνει σε άγριες, ακαλλιέργητες περιοχές.
Το μάζεμα γίνεται νωρίς την άνοιξη πριν από την άνθηση. Μαζεύουμε τους τρυφερούς βλαστούς και τους ξεραίνουμε σε σκιά.
Χρησιμοποιείτι σε περιπτώσεις κρυολογήματος, φαρυγγίτιδας και βραχνιάσματος. Επίσης στην αδυναμία, στην γαστρίτιδα, εντερικές παθήσεις και στην πτώση των μαλλιών.
Βράζουμε βλαστούς φρέσκους ή αποξηραμένους και πίνουμε το αψέφημα ζεστό το χειμώνα ή κρύο το καλοκαίρι αντί για νερό. Για την πτώση των μαλλιών λούζουμε τα μαλλιά μας με το ζουμί βρασμένου φασκόμηλου αρκετές φορές.
ΠΟΥΡΝΑΡΙ
Το πουρνάρι είναι φυτό πολύ διαδεδομένο στη χώρα μας και διακρίνεται για την ανθεκτικότητά του στην ξηρασία και τους ανέμους. Φυτρώνει μόνο του στους πρόποδες των βουνών και το συναντάμε σαν θάμνο αλλά και σαν δέντρο όταν καθαρίζονται οι παραφυάδες.
Χρήσιμο μέρος του φυτού είναι η ρίζα του. Η περισυλλογή της γίνεται το φθινόπωρο.
Χρησιμοποιείται στο έλκος στομάχου – δωδεκακτύλου, ίκτερο, φακίδες, άσθμα, ατονία, φυματίωση.
Βράζουμε σε σκεύος (όχι αλουμινίου) ρίζες πουρναριού σε σιγανή φωτιά με το καπάκι καλά κλεισμένο. Όταν ο αχνός μυρίσει σαν βρασμένο κάστανο, το αποσύρουμε από τη φωτιά. Αν βράσει λιγότερο, δε δίνουν οι ρίζες τις ουσίες τους, ενώ αν βράσει περισσότερο καταστρέφονται. Πίνουμε από το αψέφημα ένα ποτηράκι του κρασιού πρωί, μεσημέρι, βράδυ.
ΛΕΒΑΝΤΑ
Το αρωματικό αυτό φυτό είναι κατά του άτακτου βήχα, του άσθματος, του κοκκίτη, της γρίπης και της λαρυγγίτιδας. Η λεβάντα καταπραΰνει τους νευρόπονους του στομάχου και ηρεμεί το νευρικό σύστημα, γιατί δρα ως χαλαρωτικό. Είναι ιδανικό για τις αϋπνίες και το στρες. Βοηθά τις ημικρανίες και τους πονοκεφάλους. Εκτός από αφέψημα χρησιμοποιείται πάρα πολύ και ως αιθέριο έλαιο.
ΛΟΥΙΖΑ
Η λουίζα ή αλλιώς λεμονόχορτο είναι γνωστή κυρίως λόγω της χαρακτηριστικής μυρωδιάς λεμονιού που έχει. Αν και το φυτό κατάγεται από την Αμερική, έχει πλήρως εγκλιματιστεί στη χώρα μας. Το αφέψημά του έχει μια πολύ ευχάριστη γεύση και είναι πολύ υγιεινό. Θεωρείται βοηθητικό του αδυνατίσματος, αντιπυρετικό, στομαχικό, τονωτικό αλλά και καταπραϋντικό.
ΜΕΛΙΣΣΟΧΟΡΤΟ
Διώχνει την υπέρταση, και τα γηρατειά, στρες , άγχος, αύπνίες,κωλικούς, κατάθλιψη, τονωτικό διεγερτικό, για την καρδιά, ξεχύχτι, ποτό , στην μαγειρική και την κατασκευή των αναψυκτικών & ποτών.
ΚΑΡΔΑΜΟ
Σε σπόρους ή σκόνη , σαν αφέψημα αρωματίζει (σαν τριαντάφυλλο) , δυναμωτικό, διότι περιέχει βιταμίνες, ιώδιο, σίδηρο, ασβέστιο, είναι καρδιοτονωτικό, καθαρίζει το αίμα, και αφαιρεί φακίδες, και πανάδες. Χρησιμοποιείται στην μαγειρική , ζαχαροπλαστική και αρτοποιία.
ΚΕΔΡΟ
Για το ουρικό οξύ, πέτρα στην χολή προστάτη, ζαχαρώδη διαβήτη, και το συκώτι.
ΚΥΜΙΝΟ
Για το φαγητό σουτζουκάκια , κεφτέδες και τα μπιφτέκια. Και πολλές φορές στην μελιτζανόπιτα. Κύριο συστατικό για κατασκευή του μείγματος κάρυ (γκαραμ -μασάλα)
ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ
Συλλογή βοτάνων
Η συλλογή των βοτάνων είναι μια πολύ σημαντική διαδικασία και επηρεάζει άμεσα τη χημική σύστασή τους, άρα και τις θεραπευτικές ιδιότητές τους. Πάντοτε ο τρόπος συλλογής των βοτάνων εξαρτάται από το μέρος του φυτού που επιθυμούμε να πάρουμε.
• Ποτέ μη συλλέγετε μεγαλύτερες ποσότητες απ’ αυτές που χρειάζεστε.
• Τα φύλλα συλλέγονται πριν το φυτό ανθίσει, γιατί διαφορετικά χάνουν μέρος από το άρωμά τους. Οι σπόροι και οι βλαστοί αφού ανθίσει το φυτό.
• Τα αρωματικά φυτά πρέπει να μαζεύονται κατά τη διάρκεια του πρωινού (νωρίς το πρωί, εφόσον δεν υπάρχει υγρασία). Δεν μαζεύουμε ποτέ τα βότανα όταν βρέχει. Διαλέξτε μια ξηρή ημέρα.
• Μην ξεπατώνετε ποτέ τα βότανα. Μ’ ένα κοφτερό ψαλίδι κόψτε όσο σας χρειάζεται προσεκτικά έτσι ώστε να ξαναβλαστήσουν. Εκτός αν επιθυμείτε να συλλέξετε τις ρίζες του φυτού. Οι ρίζες συλλέγονται το φθινόπωρο, όταν το φυτό έχει σταματήσει τη μεγάλη παραγωγή φύλλων και ανθών.
Αποξήρανση βοτάνων
Ο πλέον συνηθισμένος τρόπος συντήρησης των βοτάνων είναι η αποξήρανση. Μερικά από τα καταλληλότερα βότανα για να τα αποξηράνετε, είναι η μαντζουράνα, η ρίγανη, το φασκόμηλο, η μέντα, η δάφνη, το θυμάρι και το δεντρολίβανο. Τα φυλλώδη βότανα, όπως ο βασιλικός, δυστυχώς τείνουν να χάνουν πολύ από τη γεύση και το χρώμα τους με την αποξήρανση. Η πιο απλή μέθοδος αποξήρανσης είναι να φτιάξετε μικρά, χαλαρά μπουκετάκια με τα βότανα και να τα κρεμάσετε ανάποδα σε μέρος που αερίζεται. Τα μπουκετάκια πρέπει να είναι μικρά, διαφορετικά ο αέρας δεν κυκλοφορεί ανάμεσα στο φύλλωμα και δεν είναι αρκετός για να αποξηράνει το κέντρο τους. Σκεπάστε με τουλουπάνι ή ένα λεπτό πανί για να μην γεμίσουν σκόνη. Η ξήρανση στα βότανα πρέπει να γίνεται σ’ ένα μέρος όπου η θερμοκρασία παραμένει σταθερή, ξηρή, ζεστή και με τον αέρα να «κυκλοφορεί» ώστε να αποφευχθεί η συγκέντρωση υγρασίας. Όσο πιο σύντομα γίνεται η ξήρανση, το αποτέλεσμα θα είναι σαφώς καλύτερο. Αποφύγετε τελείως την ξήρανση στον ήλιο, γιατί θα χάσουν το άρωμά και το χρώμα τους. Η θερμοκρασία στο δωμάτιο ξήρανσης πρέπει να είναι μεταξύ 20-31 Κελσίου.
Τα άνθη των φυτών αποξηραίνονται ολόκληρα. Ο χρόνος που θα χρειαστεί για να αποξηρανθούν εξαρτάται πάντα από το βότανο. Τα πιο λεπτεπίλεπτα βότανα χρειάζονται 3-4 ημέρες, ενώ τα πιο ανθεκτικά (σκληρά), όπως το θυμάρι, η ρίγανη και το δεντρολίβανο, μπορεί να χρειαστούν 6-8 ημέρες. Μόλις αποξηρανθούν, αφαιρέστε τα φύλλα από τα κοτσάνια και τοποθετήστε τα σε αεροστεγή δοχεία. Πάντα να φυλάτε τα αποξηραμένα βότανα σε δροσερό και σκοτεινό μέρος, καθώς η ζέστη και το φως εξαφανίζουν γρήγορα τα αρωματικά χαρακτηριστικά τους. Η καλύτερη εποχή για να χρησιμοποιήσετε τα αποξηραμένα βότανα είναι εντός 6 μηνών από την αποξήρανσή τους. Μετά από τους 12 μήνες, αρχίζουν να χάνουν τα αρώματά τους.
