Σπιρουλίνα: Πανάκεια ή φύκια για μεταξωτές κορδέλες;
Συγγραφέας Γεωργία Κατσογριδάκη Γράφτηκε στις ,
Μεγάλος θόρυβος γίνεται τελευταία για τη σπιρουλίνα, ένα φύκι στο οποίο αποδίδονται θαυματουργές ιδιότητες.Απορίας άξιο είναι ωστόσο, το που σταματάει η πραγματικότητα για τις ωφέλειες της και από που αρχίζει ο μύθος για την αποτελεσματικότητα της.
Η σπιρουλίνα, ανήκει στη κατηγορία των βρώσιμων φυκιών, δηλαδή αυτών που υπάρχει η δυνατότητα να καλλιεργηθούν και να καταναλωθουν ως τροφή από τον άνθρωπο. Παρά το γεγονός ότι η ύπαρξη της χρονολογείται εδώ και τουλάχιστον 3 δισεκατομμύρια χρόνια, το ερευνητικό ενδιαφέρον για τη σπιρουλίνα ξεκίνησε μόλις τις τελευταίες 2-3 δεκαετίες. Αφορμή αποτέλεσε η αναζήτηση της ΝΑΣΑ για συμπυκνωμένες τροφές υψηλής βιολογικής αξίας που θα μπορούσαν να θρέψουν τους αστροναύτες κατά την παραμονή τους στο διάστημα ή να αξιοποιηθούν μελλοντικά για καλλιέργειες σε άλλους πλανήτες.
Εξαιτίας των πολυάριθμων θρεπτικών της συστατικών, η σπιρουλίνα, θεωρείται τροφή πλήρης και με μοναδικά χαρακτηριστικά. Μεταξύ των άλλων, περιέχει πρωτείνες σε ποσοστό 55-70%, 15-25% υδατάνθρακες, 6-8% λιπαρά, χλωροφύλλη, τέσσερις διαφορετικές μοριακές μορφές β-καρονίνης και μεγάλες ποσότητες φυτοθρεπτικών, μετάλλων (σίδηρος, κάλιο, μαγνήσιο, κ.α.), ιχνοστοιχείων και βιταμινών, Ε, Α, Κ και Β συμπεριλαμβανομένης και της βιταμίνης Β12. Πράγματι λοιπόν η σπιρουλίνα είναι πολύ πλούσια σε πληθώρα συστατικών, που μάλιστα δεν υπάρχουν σε καμία άλλη φυτική τροφή σε τέτοια έκταση ή αναλογίες. Επιπλέον όμως, και αυτό είναι το σημαντικότερο, τα συστατικά της έχουν υψηλή βιοδιαθεσιμότητα, αφομοιώνονται δηλαδή και αξιοποιούνται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τον ανθρώπινο οργανισμό.
Η βιολογική δράση της σπιρουλίνας που προκύπτει από την σύσταση της, συνοψίζεται παρακάτω. Είναι η πλουσιότερη φυτική πηγή πρωτεινών. Έχει όλα τα απαραίτητα αμινοξέα που πρέπει να λαμβάνουμε καθημερινά μέσω των τροφών, διαθέτει την υψηλότερη περιεκτικότητα σε σίδηρο από όλες τις φυτικές τροφές, αποτελεί πηγή Β12, βιταμίνες που υπάρχουν μόνο στις ζωικές τροφές και συνήθως παρατηρείται έλλειψη της στους αποκλειστικά χορτοφάγους. Περιέχει πολλά διαφορετικά φυτοθρεπτικά, τα περισσότερα με αποδεδειγμένες αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Είναι πλούσια σε γ-λινολεικό οξύ, το οποίο χρησιμοποιείται από τον οργανισμό για την ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος, βοηθά στο προεμμηνορυσιακό σύνδρομο, έχει άριστη πεπτικότητα και υψηλότατη διαθεσιμότητα.
Πέραν τούτων όμως, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει δοθεί στη κατανάλωση της σπιρουλίνας ως βοηθητικό αδυνατίσματος. Η αλήθεια είναι βέβαια ότι δεν πρόκειται για κάποιο θαυματουργό προιόν αδυνατίσματος που κόβει την όρεξη, καίει τα λίπη ή αναγκάζει το σώμα να χάσει κιλά αυξάνοντας τη ταχύτητα του μεταβολισμού. Δεδομένου ότι είναι μια συμπυκνωμένη τροφή με πολλές πρωτείνες, άφθονα χρήσιμα συστατικά και λίγες θερμίδες, η κατανάλωση της μπορεί να βοηθήσει στην κάλυψη των αυξημένων αναγκών του οργανισμού σε περιόδους μη ισορροπημένης διατροφής, μειωμένης λήψης τροφής και περικοπής θερμίδων, όπως π.χ κατά τη διάρκεια δίαιτας για απώλεια βάρους. Επιπλέον, σε κάποιο άτομο, πιθανώς να συμβάλλει στη χαλιναγώγηση της πείνας όταν αυτή οφείλεται σε μείωση της κυτταρικής ενέργειας από έλλειψη ουσιωδών θρεπτικών συστατικών.
Οι κατηγορίες του πληθυσμού οι οποίες μπορούν να καταναλώνουν σπιρουλίνα είναι οι χορτοφάγοι και ημιχορτοφάγοι, άτομα που δεν διατρέφονται καλά, παρουσιάζουν διατροφικές ελλείψεις, ακολουθούν εξειδικευμένα διαιτολόγια ή έχουν αυξημένες θρεπτικές ανάγκες. Ακόμη, άτομα με πολύ δραστήριο τρόπο ζωής ή έντονες σωματικές δραστηριότητες όπως οι αθλητές. Με λίγα λόγια, χρησιμοποιείται σε περιόδους αυξημένης κούρασης, μειωμένης ενέργειας, υπερβολικού άγχους ή κατά την ανάρρωση μετά από ασθένεια, κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης, και ως βοήθημα σε προσπάθεια αδυνατίσματος.
Θα πρέπει βέβαια να επισημάνουμε ότι όταν χρησιμοποιούμε τη σπιρουλίνα για πρώτη φορά, θα πρέπει να αρχίσουμε με τη μικρότερη δυνατή ημερήσια δόση και να αυξήσουμε τη δοσολογία σταδιακά, μέχρι να φτάσουμε στη συνιστώμενη ποσότητα από τον παραγωγό του προιόντος. Παρότι μπορούμε να πάρουμε όλη τη συνιστώμενη ημερήσια δόση σπιρουλίνας εφάξ (π.χ. μαζί με το πρωινό) είναι αποτελεσματικότερο να τη μοιράζουμε κατά τη διάρκεια της ημέρας. Εάν υπάρχουν προβλήματα ύπνου, η σπιρουλίνα δεν πρέπει να καταναλώνετε κατά τις βραδινές ώρες, καθώς ενδέχεται να αυξήσει την ενεργητικότητα και να προκαλέσει αυπνία.
Από την άλλη πλευρά, για να είμαστε αντικειμενικοί και να μην παρουσιάζουμε την σπιρουλίνα σαν τον «απο μηχανής θεό» δια πάσαν νόσον, οφείλουμε να αναφέρουμε, ότι δεν έχουν γίνει πολλές μελέτες προκειμένου να αποσαφηνιστεί η πλήρη της και κυρίως η μακροπρόθεσμη δράση στον ανθρώπινο οργανισμό. Σύμφωνα με μια θεωρία, τα επιπλέον στοιχεία με τα οποία επιφορτίζει τον οργανισμό συσσωρεύονται προκαλώντας εν δυνάμει προβλήματα. Συνεπώς, κανείς πρέπει να έχει έλλειψη διαφόρων θρεπτικών στοιχείων για να καταφύγει στη λύση της σπιρουλίνας, καθώς δεν σημαίνει ότι επειδή πρόκειται για ένα εξαιρετικά πλούσιο θρεπτικά σκεύασμα, ότι η περίσσεια αυτών κάνει καλό στον οργανισμό. Σε κάθε περίπτωση, δεν πρέπει να λαμβάνεται κατά βούληση, και θα πρέπει να υπάρχει καθοδήγηση ιατρού τόσο στη λήψη όσο και στη δοσολογία της.
Η σπιρουλίνα λοιπόν, δεν είναι φύκι που πωλείται για μεταξωτή κορδέλα αλλά ούτε η πανακεια που θα λύσει ώς δια μαγείας όλα τα διατροφικά μας προβλήματα ή θα καλύψει όλες τις θρεπτικές ελλείψεις μας. Αποτελεί όμως μια πολύτιμη τροφή και ένα φυσικό συμπλήρωμα που στα πλαίσια ενός σχετικά ισορροπημένου διαιτολογίου, μας προσφέρει το κάτι επιπλέον που όλοι αναζητάμε, εάν κάποιο πλεονέκτημα. Με αυτό το σκεπτικό και χωρίς βέβαια να περιμένουμε θαύματα η σπιρουλίνα μπορεί να συμβάλλει στην ενίσχυση του οργανισμού, στην αύξηση της ενεργητικότητας, στο έλεγχο του σωματικού βάρους και στη διατήρηση ενός καλού επιπέδου υγείας.
