Η ακτινοδιαγνωστική πρόληψη του μαστού με απλά λόγια
Συγγραφέας Κυριακή Αναστασιάδου Γράφτηκε στις ,
Συχνές ερωτήσεις-Απλές απαντήσεις
Πόσο συχνός είναι ο καρκίνος του μαστού; είναι ”δικαιολογημένη” η καμπάνια που γίνεται για την πρόληψη;
Ναι είναι δικαιολογημένη, γιατί σύμφωνα με τα στοιχεία της Susan Komen κάθε 69” πεθαίνει 1 γυναίκα κάπου στον κόσμο από καρκίνο του μαστού.
Μόνο αυτόν τον χρόνο θα πεθάνουν περίπου 500.000 γυναίκες (ή άνδρες, καθώς το 1% των καρκίνων του μαστού αφορούν άνδρες).
Μόνο αυτόν τον χρόνο θα προσβληθούν περίπου 1,3 εκατομμύρια γυναίκες σε όλο τον κόσμο από καρκίνο του μαστού, θα έχουμε περίπου 1,3 εκατομμύρια νέα περιστατικά.
Τα νούμερα είναι συνταρακτικά. Ο καρκίνος του μαστού είναι ο πιο συχνός καρκίνος στις γυναίκες και αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου σε γυναίκες ηλικίας μέχρι 55 ετών. Στις μεγαλύτερες γυναίκες πρώτη αιτία θανάτου είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα.
Να προσθέσω και κάτι αισιόδοξο όμως. Τα 2/3 των γυναικών με καρκίνο του μαστού ζουν σήμερα πάνω από 20 χρόνια. (Στα 2/3 συμπεριλαμβάνονται όλα τα στάδια, δηλαδή στάδιο Ι μέχρι και ΙV). Σ’ αυτό συμβάλλει βέβαια, εκτός από την πρόληψη, και η βελτίωση της θεραπείας με περισσότερα φάρμακα και πιο στοχευμένη θεραπεία.
Υπάρχει ουσιαστική πρόληψη ή θα πρέπει να μιλάμε για έγκαιρη διάγνωση;
Πρόληψη στην ουσία δεν υπάρχει, μόνο έγκαιρη διάγνωση. Πιο σωστό λοιπόν, αν θέλουμε να κυριολεκτούμε, είναι να μιλάμε για έγκαιρη διάγνωση. Με λίγα λόγια το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να ανακαλύψουμε τον καρκίνο του μαστού σε όσο το δυνατόν μικρότερο στάδιο.
Η μόνη πραγματική πρόληψη, αν θέλουμε να δούμε με χιούμορ το θέμα, είναι να μην είσαι γυναίκα, αλλά είδαμε ότι και οι άντρες νοσούν.
Τα λέω αυτά για να γίνει κατανοητό ότι, εκτός από έναν υγιεινό τρόπο ζωής που και πάλι δεν μας διασφαλίζει, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε για τον εαυτό μας είναι να ανακαλύψουμε τον καρκίνο έγκαιρα, σε όσο το δυνατόν μικρότερο στάδιο. Όσο πιο μικρό το στάδιο, τόσο μεγαλύτερα τα ποσοστά επιβίωσης.
Είναι ο καρκίνος του μαστού μια νόσος των μεγάλων ηλικιών ή προσβάλει όλες τις ηλικίες το ίδιο;
Η αλήθεια είναι ότι όσο αυξάνεται η ηλικία, τόσο αυξάνεται και το ρίσκο να αρρωστήσεις από καρκίνο του μαστού. Και μόνο το γεγονός του ότι είσαι γυναίκα, διαθέτεις δηλαδή μαστό, αποτελεί από μόνο του ρίσκο. Στις μικρές ηλικίες είναι σχετικά σπάνια νόσος. Ο ”μύθος” όμως ότι δεν υπάρχει καρκίνος του μαστού σε μικρές ηλικίες έχει καταρριφθεί προ πολλού. Κάθε εύρημα-μόρφωμα στον μαστό, όποια και αν είναι η ηλικία της γυναίκας θα πρέπει να αποσαφηνισθεί. Όσο πιο μικρή η γυναίκα, τόσο πιο πιθανό είναι να πρόκειται για καλοήθεια. Παρ’ αυτά όμως, θα πρέπει να αποκλείσουμε πρώτα τον καρκίνο, ο οποίος αν και είναι μικρή η πιθανότητα, όταν πρόκειται για νεαρά γυναίκα, παραμένει πάντα μια πιθανότητα. Σας αναφέρω κάποιες στατιστικές για αν αντιληφθείτε καλύτερα πόσο αυξάνει η πιθανότητα νόσου ευθέως ανάλογα με την αύξηση της ηλικίας.
Μέχρι την ηλικία των 25 ετών θα νοσήσει 1 στις 15.000 γυναίκες
Μέχρι την ηλικία των 30 ετών θα νοσήσει 1 στις 1.900 γυναίκες
Μέχρι την ηλικία των 40 ετών θα νοσήσει 1 στις 200 γυναίκες
Μέχρι την ηλικία των 50 ετών θα νοσήσει 1 στις 50 γυναίκες
Μέχρι την ηλικία των 60 ετών θα νοσήσει 1 στις 23 γυναίκες
Μέχρι την ηλικία των 70 ετών θα νοσήσει 1 στις 15 γυναίκες
Μέχρι την ηλικία των 80 ετών θα νοσήσει 1 στις 11 γυναίκες
Μέχρι την ηλικία των 85 ετών θα νοσήσει 1 στις 10 γυναίκες
Γενικά μπορεί να ειπωθεί ότι το ρίσκο να νοσήσει κάθε γυναίκα καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής της (που μπορεί να είναι πχ και στα 90 ή 95 έτη ζωής της) είναι περίπου από 1 στις 10 μέχρι 1 στις 8 (τα ποσοστά διαφέρουν από χώρα σε χώρα).
Με άλλα λόγια περίπου 95% των καρκίνων του μαστού αφορούν γυναίκες άνω των 40 ετών και μόνο το 5%-7% των περιπτώσεων αφορούν γυναίκες κάτω των 40 ετών.
Άλλη στατιστική λέει ότι τα 2/3 των καρκίνων του μαστού αφορούν γυναίκες άνω των 50 ετών.
Tι σημαίνει screening και πώς γίνεται;
Για να καταλάβουμε την έννοια του screening ας φέρουμε στο μυαλό μας το κοσκίνισμα, ξεχωρίζουμε την ήρα από το σιτάρι. Έτσι κοσκινίζουμε και τον γενικό πληθυσμό ξεχωρίζοντας αυτούς που πάσχουν από τους υγιείς. Σκοπός του screening είναι να ”πιάσει” αυτά τα περιστατικά σε όσο γίνεται πιο πρώιμο στάδιο.
Η μέθοδος, η οποία επιλέγεται για το screening του γενικού πληθυσμού, κατ’ αρχάς θα πρέπει να ”κάνει” για το screening μιας νόσου, δηλαδή να την ανιχνεύει εύκολα και σε μεγάλο ποσοστό και να έχει όσο γίνεται λιγότερα ψευδώς θετικά ή αρνητικά ευρήματα. Ακόμη θα πρέπει να είναι φτηνή μέθοδος, εύκολα εφαρμόσιμη, αποδεκτή από το κοινωνικό σύνολο και τα οφέλη της να είναι περισσότερα από τις παρενέργειες-βλάβες (αν υπάρχουν).
Για τον καρκίνο του πνεύμονα πχ η ακτινογραφία θώρακος είναι μέθοδος εκλογής για screening του γενικού πληθυσμού. Ανιχνεύει τον καρκίνο του πνεύμονα, είναι φτηνή εξέταση, εύκολα εφαρμόσιμη, αποδεκτή από το κοινωνικό σύνολο και η ακτινοβολία είναι μικρή σε σχέση με τα οφέλη της. Το ίδιο ισχύει και για την εξέταση PSA που ανιχνεύει τον καρκίνο του προστάτη. Το screening όμως για τον καρκίνο του παχέος εντέρου συναντάει δυσκολίες, καθώς δεν είναι εύκολα εφαρμόσιμη μέθοδος (θέλει προετοιμασία κλπ) και ο γενικός πληθυσμός δεν πάει με ευκολία να υποστεί μια κολονοσκόπηση. Γι’ αυτό και τα ποσοστά συμμετοχής σε ένα τέτοιο screening είναι μικρά, παρά τις καμπάνιες που γίνονται.
Ποια εξέταση ενδείκνυται για πρόληψη-έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού (screening) και πώς γίνεται;
Για διάφορους λόγους, που θα επεξηγηθούν και αναλυθούν με τις παρακάτω ερωτοαπαντήσεις, έχει καθιερωθεί η μαστογραφία σαν πρώτη μέθοδος εκλογής για το screening μεγάλου μεγέθους πληθυσμού.
Η μαστογραφία λοιπόν είναι η πλέον κατάλληλη μέθοδος για screening μεγάλου τμήματος του γενικού πληθυσμού. Είναι δοκιμασμένη μέθοδος και είναι σε χρήση για πάνω από 70 χρόνια. Από το 1969 και μετά υπήρξε μεγάλη τεχνολογική εξέλιξη. Η δόση ακτινοβολίας είναι μικρή σε σχέση με τα οφέλη της. Ασκείται πίεση επί του μαστού για την λήψη διαγνωστικών εικόνων και οι λήψεις γίνονται σε κεφαλοουριαία (από πάνω προς τα κάτω) και λοξή πλάγια θέση (στην οποία, για να είναι τεχνικά άρτια, πρέπει πάντα να συμπεριλαμβάνεται η περιοχή της μασχάλης, η οποία περιέχει τους λεμφαδένες).
Μέχρι σήμερα δεν έχει ευρεθεί άλλη μέθοδος που θα μπορούσε να την αντικαταστήσει όσον αφορά το screening.
Από ποια ηλικία πρέπει να ξεκινά η πρόληψη;
Μελέτες υπάρχουν πολλές, η καθεμία λέει τα δικά της συμπεράσματα, τα οποία διαφέρουν για πολλούς λόγους, ανάμεσα στους οποίους είναι και κοινωνικοοικονομικοί λόγοι (πχ κόστος της εκστρατείας πρόληψης). Συμπερασματικά και συνοπτικά θα πρέπει να γίνεται πρόληψη με μαστογραφία από τα 40 έτη της γυναίκας, αν δεν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό (δεν θα ήταν άσχημα να έχει προηγηθεί μια μαστογραφία αναφοράς περίπου στα 35 έτη). Aπό τα 40-49 έτη ο επανέλεγχος θα πρέπει να γίνεται κάθε 1-2 χρόνια, ανάλογα με το ατομικό ρίσκο της κάθε γυναίκας και την συμβουλή του γιατρού. Από τα 50 έτη και άνω ο προληπτικός έλεγχος γίνεται τακτικότερος με επανέλεγχο κάθε χρόνο και αυτό γιατί τα 2/3 των καρκίνων του μαστού αφορούν γυναίκες άνω των 50 ετών.
Αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό είναι λογικό ότι η έναρξη πρόληψης αρχίζει νωρίτερα. Αν υπάρχει λοιπόν στο ιστορικό μητέρα ή αδελφή που νόσησε σε ηλικία μικρότερη των 50 ετών, ξεκινάμε νωρίτερα με τον προληπτικό έλεγχο. Χοντρικά ορίζουμε σαν έναρξη της πρόληψης την ηλικία της διάγνωσης της μητέρας ή αδελφής πλην 10 χρόνια.
Εδώ χωράει πολύ συζήτηση για το τι γίνεται με τις νεαρότερες γυναίκες που νοσούν χωρίς να υπάρχει οικογενειακό ιστορικό (τον σποραδικό δηλαδή καρκίνο). Αυτές μένουν, ας το πούμε, απ’ έξω από το screening. Θα πρέπει λοιπόν το βάρος να πέσει στην αυτοεξέταση από την νεαρή ηλικία ή και την κλινική εξέταση από γιατρό. Να ξαναθυμήσω εδώ ότι ο καρκίνος του μαστού είναι μεν υπαρκτός, αλλά σπάνιος στις μικρές ηλικίες (βλέπε συχνότητα παραπάνω).
Οι φορείς του ογκογονιδίου BRCA1 ή BRCA2 ξεκινάνε νωρίς, από την ηλικία των 25-30 ετών, την πρόληψη κάνοντας screening με μαγνητική μαστογραφία (MRI μαστών) ή υπερηχογράφημα κάθε 6 μήνες-1 χρόνο, λόγω του νεαρού της ηλικίας.
Η πρόληψη ελαττώνει την θνησιμότητα, εδώ τα ποσοστά διαφέρουν ανάλογα την μελέτη. Θα παραθέσω μερικά επιδημιολογικά στοιχεία για να γίνει κατανοητό αυτό.
Η 5ετής επιβίωση γυναικών με καρκίνο του μαστού είναι περίπου 86% και η 10ετής περίπου 76%. Σ’ αυτά τα ποσοστά συμπεριλαμβάνονται όλα τα στάδια (στάδιο Ι μέχρι και IV). Αν ανακαλυφθεί ένας πρώιμος καρκίνος μαστού μικρότερος του 1 εκατοστού η 5ετής επιβίωση είναι περίπου 97%. Τόσο μικρός καρκίνος ανακαλύπτεται όμως μόνο αν γίνεται τακτικός προληπτικός έλεγχος.
Άνω ηλικιακό όριο (παλαιότερα ορίζονταν τα 70-75 έτη) στο screening δεν υπάρχει, αυτό καθορίζεται εξατομικευμένα ανάλογα με την φυσική κατάσταση και τις άλλες αρρώστιες της κάθε γυναίκας. Σε μια κατάκοιτη υπερήλικα πχ δεν θα προβούμε σε προληπτική μαστογραφία, καθώς κρίνεται ότι μόνο ταλαιπωρία θα της προσφέρει. Επίσης είναι γνωστό ότι ο καρκίνος στις μεγαλύτερες ηλικίες είναι λιγότερο επιθετικός.
Πόση ακτινοβολία παίρνω από μια μαστογραφία;
Όλοι εκτιθέμεθα στην φυσική ακτινοβολία του περιβάλλοντός μας. Η δόση που παίρνουμε από μια εξέταση με ακτίνες Χ μπορεί να συγκριθεί μ’ αυτήν την ακτινοβολία για να κατανοήσουμε την τάξη μεγέθους αυτής. Έτσι η δόση που λαμβάνει μια ασθενής από μια μαστογραφία είναι ίση με την δόση που παίρνει σε περίπου 2-6 μήνες (ανάλογα με τις μελέτες) από το φυσικό περιβάλλον ζώντας στον πλανήτη γη. Βλέπουμε και μόνοι μας ότι η δόση είναι πολύ μικρή σε σχέση με το όφελος από την μέθοδο.
Υπάρχει γενικά κίνδυνος από την ακτινοβολία;
Ο νεανικός μαστός είναι ευάλωτος στην ακτινοβολία, γι’ αυτό και η χρήση της μαστογραφίας στις μικρές ηλικίες θα πρέπει να γίνεται με φειδώ και μόνο όταν συντρέχουν σοβαροί λόγοι, όπως θα δούμε και παρακάτω.
Γυναίκες που έχουν ακτινοβοληθεί σε μικρή ηλικία στον θώρακα με μεγάλες δόσεις που χρησιμοποιούνται στην ακτινοθεραπεία (πχ ασθενείς με λέμφωμα) έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να νοσήσουν από καρκίνο του μαστού. Καλό είναι να το ξέρουν για να υπόκεινται σε έλεγχο αργότερα.
Εκτός από το screening πότε άλλοτε κάνουμε μαστογραφία ;
Μαστογραφία κάνουμε είτε προληπτικά, είτε όταν διαπιστώσουμε εμείς ή ο γιατρός μας ένα ψηλαφητό εύρημα. Αυτή η μαστογραφία λέγεται διαγνωστική μαστογραφία σε αντίθεση με την προληπτική του screening.
Εδώ θα πρέπει να πούμε ότι ιδίως στις νεαρές γυναίκες υπερτερούν οι καλοήθεις παθήσεις των μαστών. Αυτός όμως δεν είναι λόγος εφησυχασμού και κάθε εύρημα θα πρέπει να αποσαφηνίζεται, για να μην χάνεται πολύτιμος χρόνος.
Τι αξιολογεί ο ακτινολόγος σε μια μαστογραφία;
Ο ακτινολόγος κοιτάει αν υπάρχει εικόνα μάζας,
αν υπάρχουν μικρο-επασβεστώσεις,
αν υπάρχει νέο εύρημα που δεν υπήρχε (γίνεται από τον ακτινολόγο σύγκριση με παλαιότερες μαστογραφίες, τις οποίες θα πρέπει πάντα, σε κάθε επανέλεγχο να έχουμε μαζί μας),
ελέγχει αν υπάρχει κάποια ασυμμετρία στον αδένα ή κάποια αρχιτεκτονική διαταραχή,
ελέγχει αν υπάρχει εισολκή θηλής ή δέρματος,
ελέγχει αν υπάρχει πάχυνση του δέρματος,
ελέγχει τις μασχάλες για τυχόν ύπαρξη διογκωμένων λεμφαδένων.
Πότε είναι η καλύτερη χρονική στιγμή στην διάρκεια του κύκλου να γίνει η μαστογραφία ή δεν παίζει ρόλο αυτό;
Στις προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες (στις γυναίκες που έχουν περίοδο) καλύτερη χρονική στιγμή απεικονιστικού ελέγχου με μαστογραφία είναι το πρώτο ήμισυ του κύκλου, καλύτερα 1-10η μέρα του κύκλου και αυτό για διάφορους λόγους.
Οι μαστοί τότε δεν είναι τόσο πυκνοί, δεν πονάνε, οπότε ασκείται και ευκολότερα πίεση πάνω σ’ αυτούς που είναι απαραίτητη για να πραγματοποιηθεί μια τεχνικά άρτια λήψη. Σ’ αυτήν την χρονική περίοδο έχουν παρατηρηθεί λιγότερα εσφαλμένα (ψευδώς θετικά ή ψευδώς αρνητικά) αποτελέσματα.
Ακόμα, σε μια γυναίκα παραγωγικής ηλικίας, διασφαλίζουμε έτσι ότι δεν έχουμε μια εγκυμοσύνη που δεν ξέρουμε ακόμα. Αν γίνει οποιαδήποτε ακτινολογική εξέταση στο 2 ήμισυ του κύκλου, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος η γυναίκα να είναι έγκυος και να μην το ξέρει ακόμα. Καλό είναι λοιπόν, όποτε έχουμε μια οποιαδήποτε ακτινολογική εξέταση (όχι μόνο μαστογραφία) να κάνουμε, να την προγραμματίζουμε στο πρώτο ήμισυ του κύκλου. Όταν βέβαια πρόκειται για κάτι επείγον, αλλάζει το θέμα.
Οι μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες κάνουν οποτεδήποτε χρονικά την μαστογραφία (αφού δεν έχουν πλέον έμμηνο ρύση-δηλαδή περίοδο).
Όχι σπρέι, όχι ταλκ, όχι λοσιόν, όχι make up-χημικά πριν την μαστογραφία, γιατί μπορεί να δώσουν τεχνικά σφάλματα πάνω στο φιλμ και να δυσκολέψουν την σωστή απεικόνιση.
Ανακαλύπτει η μαστογραφία πάντα τον καρκίνο; ή θα πρέπει να συνδυάζεται με άλλες εξετάσεις όπως το υπερηχογράφημα μαστών;
Δυστυχώς όχι, η μαστογραφία δεν ανακαλύπτει πάντα τον καρκίνο. Τον ανακαλύπτει σε ποσοστό περίπου 85-90%. Υπάρχει δηλαδή ένα ποσοστό της τάξης του 10-15% που θα το ”χάσει ” η μαστογραφία (και το οποίο είναι δυστυχώς μεγαλύτερο, στον πυκνό, νεανικό μαστό).
Γι’ αυτό τον λόγο, αν έχουμε ψηλαφητό εύρημα και η μαστογραφία είναι αρνητική, θα πρέπει να προχωρήσουμε σε άλλες μεθόδους, με πρώτη εκλογή το υπερηχογράφημα μαστών, για να αποσαφηνισθεί τι είναι αυτό που ψηλαφάμε-πιάνουμε εμείς ή ο γιατρός μας.
Επίσης σε πυκνούς μαστούς μεταξύ άλλων θα πρέπει να προχωρήσουμε σε υπερηχογράφημα μαστών, το οποίο ”ξεχωρίζει” καλύτερα τον φυσιολογικό αδένα από κάποια παθολογία. Αυτό θα πρέπει να γίνεται σαν ρουτίνα στους πυκνούς μαστούς ακόμα και αν δεν ψηλαφάμε τίποτα. Ο λόγος είναι γιατί μέσα στον φυσιολογικό πυκνό μαστό μπορεί να ”κρυφθεί” ένας καρκίνος. Στον πυκνό μαστό, κατά τον μαστογραφικό έλεγχο, δεν υπάρχει το κατάλληλο contrast (αντίθεση) με το παθολογικό εύρημα, εν αντιθέσει με τους μαστούς όπου υπερτερεί το λιπώδες στοιχείο.
Ο συνδυασμός μαστογραφίας με υπερηχογράφημα αυξάνει την ευαισθησία (ανίχνευση βλάβης) από 85-90% σε 97-98%. Έτσι το ποσοστό καρκίνων που ”χάνεται” μειώνεται στο ~2-3%.
Εδώ θα πρέπει να πω ότι είναι καλό ο ίδιος γιατρός να κάνει την μαστογραφία και το υπερηχογράφημα, τα δύο είναι μέθοδοι που αλληλοσυμπληρώνονται.
Πρέπει πάντα να συνοδεύεται η μαστογραφία από ένα υπερηχογράφημα μαστών;
Πάντα δεν θα τόλεγα. Ένας ”απροβλημάτιστος” μαστός που για σειρά ετών παραμένει ίδιος ή ένας μαστός με πλήρη αντικατάσταση του φυσιολογικού μαστικού αδένα από λίπος (συμβαίνει φυσιολογικά με την πάροδο της ηλικίας ή και νωρίτερα σε παχύσαρκες γυναίκες), εφ’ όσον δεν υπάρχει και ψηλαφητό εύρημα, δεν χρήζει περαιτέρω διερεύνησης με υπερηχογράφημα.
Καλό θα ήταν όμως να συνοδεύεται στις περιπτώσεις που ανέφερα παραπάνω.
Ανεβάζει την ευαισθησία της διάγνωσης από 85-90% (μόνο μαστογραφία) σε 97-98% (μαστογραφία+υπερηχογράφημα).
Στον τακτικό επανέλεγχο θα πρέπει πάντα να συμπεριλαμβάνεται και η περιοχή της μασχάλης για τυχόν διογκωμένους λεμφαδένες. Αυτή η περιοχή ελέγχεται επίσης καλά με το υπερηχογράφημα.
Τι προσφέρει διαφοροδιαγνωστικά ένα υπερηχογράφημα μαστών και γιατί δεν χρησιμοποιείται αυτό αντί της μαστογραφίας για screening;
Το υπερηχογράφημα συμπληρώνει την μαστογραφία. Βελτιώνει και συμπληρώνει την διάγνωση σε όγκους που ψηλαφώνται, αλλά δεν φαίνονται-απεικονίζονται στην μαστογραφία! Είναι σημαντική βοήθεια σε πυκνούς μαστούς όπου ”δυσκολεύεται” η μαστογραφία λόγω της έλλειψης του φυσικού contrast-αντίθεσης (τόσο ο φυσιολογικός αδένας, όσο και κάποιο μόρφωμα δίνουν την ίδια πυκνότητα στην μαστογραφία).
Το υπερηχογράφημα διακρίνει συμπαγή ιστό από κύστεις, βοηθάει στην διαφοροδιάγνωση του ιναδενώματος από κακοήθεις βλάβες (όχι βέβαια πάντα, σε αμφιλεγόμενες περιπτώσεις προχωράμε σε βιοψία). Μπορούμε με αυτό να εκτιμήσουμε το σχήμα, το μέγεθος και την αγγείωση μιας βλάβης (οι κακοήθειες έχουν έντονη αγγείωση, καθώς ένα νεόπλασμα χρειάζεται πολύ αίμα για να μεγαλώσει). Όλα αυτά τα ευρήματα μας βοηθούν στην εκτίμηση μιας βλάβης.
Είναι χρήσιμο εργαλείο για την κατευθυνόμενη βιοψία ενός ύποπτου μορφώματος. Ακόμη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την τοποθέτηση άγκιστρου (hook).
Έχει όμως ένα μειονέκτημα. Δεν είναι σε θέση να διακρίνει τις επασβεστώσεις που συνυπάρχουν στο περίπου 50% των καρκίνων μαστού και που μπορεί να είναι το μόνο εύρημα σε έναν καρκίνο του μαστού.
Αυτό το γεγονός από μόνο του κάνει κατανοητό, γιατί δεν μπορεί το υπερηχογράφημα να χρησιμοποιηθεί για το screening του γενικού πληθυσμού, αλλά μόνο σε συνδυασμό με την μαστογραφία.
Επιπλέον είναι μια μέθοδος που εξαρτάται όσο καμία από χρήστη, είναι μια μέθοδος που δεν μπορεί να αναπαραχθεί. Στο φιλμ αποτυπώνεται αυτό το τμήμα του μαστού που δείχνει ο εκάστοτε χρήστης, δεν απεικονίζει αντικειμενικά όλο τον μαστό όπως η μαστογραφία.
Τι προσφέρει η τοποθέτηση άγκιστρου προεγχειρητικά;
Μικρές βλάβες που είναι δύσκολο να βρεθούν διεγχειρητικά ή μικροαποτιτανώσεις χωρίς την συνύπαρξη μάζας που επίσης είναι δύσκολο να εντοπισθούν κατά την εγχείρηση, ”μαρκάρονται” με την τοποθέτηση ενός συρμάτινου οδηγού-άγκιστρου.
Τι γίνεται με το μικρό ποσοστό καρκίνων που διαλάθουν ακόμα και του συνδυασμού μαστογραφίας-υπερηχογραφήματος μαστών;
Δυστυχώς δεν υπάρχει μέθοδος που είναι 100% ασφαλής. Αυτό όμως δεν θα πρέπει να μας αποτρέψει από το να κάνουμε πρόληψη. 100% σιγουριά δεν υπάρχει σε τίποτα, ούτε στο πώς θα αποφύγουμε ένα ατύχημα στην οδήγηση, ούτε στο ότι δεν θα μας πατήσει ένα αυτοκίνητο. Προσπαθούμε για το καλύτερο και προσπαθούμε σαν ιατρική κοινότητα να ελαχιστοποιήσουμε τα ψευδώς (=εσφαλμένα) αρνητικά αποτελέσματα, για όποια νόσο και αν πρόκειται. Μην σταθούμε λοιπόν σ’ αυτό το μικρό ποσοστό και αμελήσουμε τον τακτικό έλεγχο που στο μεγαλύτερο ποσοστό ανακαλύπτει έγκαιρα τον καρκίνο του μαστού.
Εδώ θα ήθελα να προσθέσω ότι όλες αυτές οι διαγνωστικές εξετάσεις θα πρέπει να συνοδεύονται από μια καλή κλινική εξέταση ή και παρακολούθηση από έναν κλινικό γιατρό που ασχολείται με τις παθήσεις του μαστού. Έτσι το ποσοστό που μπορεί να διαλάθει γίνεται ακόμα μικρότερο.
Ανακαλύπτει η μαστογραφία τον καρκίνο πιο έγκαιρα από ότι μόνο η ψηλάφηση;
Ναι, και για να το καταλάβετε αυτό παρουσιάζω μια εργασία που δείχνει το μέσο μέγεθος (διακυμάνσεις υπάρχουν ανάλογα πχ και με την εντόπιση του όγκου, ας πούμε αν είναι άμεσα κάτω από το δέρμα ή στο βάθος) του καρκίνου του μαστού όταν ανακαλύπτεται
με μαστογραφία ρουτίνας/screening 1,1 cm
με μαστογραφία για πρώτη φορά 1,5 cm
με τακτική αυτοεξέταση 2,1 cm
με τυχαία ψηλάφηση 3,6 cm
Νομίζω ότι τα νούμερα μιλούν από μόνα τους.
Ποια σειρά ακτινοδιαγνωστικών εξετάσεων θα ακολουθήσω αν ψηλαφήσω ένα μόρφωμα στον μαστό; Διαφέρει η ακτινοδιαγνωστική προσέγγιση ανάλογα με την ηλικία της ασθενούς;
Ο 1ος απεικονιστικός έλεγχος, στον οποίο προχωράμε όταν κρίνεται αναγκαίος, είναι η μαστογραφία εφ’ όσον η γυναίκα είναι μεγαλύτερη των 30 ετών.
Υπερηχογράφημα κάνουμε σαν πρώτη εξέταση στις μικρότερες των 30 ετών γυναίκες. Αν το υπερηχογράφημα είναι ύποπτο ή το ψηλαφητό εύρημα είναι πολύ ύποπτο για κακοήθεια, προχωράμε σε μαστογραφία ακόμα και αν η γυναίκα είναι μικρότερη από τα 30 έτη.
Υπερηχογράφημα επίσης γίνεται πάντα σαν πρώτη διερευνητική-διαγνωστική εξέταση σε έγκυες ή θηλάζουσες γυναίκες.
Ποια η διαφορά συμβατικής με ψηφιακής μαστογραφίας;
Ανάμεσα στα πλεονεκτήματα της ψηφιακής μαστογραφίας συγκαταλέγονται η
υπεροχή της στους πυκνούς μαστούς, οι λιγότερες επαναλήψεις και συνεπώς η μικρότερη ακτινοβόληση αυτών. Έχουμε την δυνατότητα μεγέθυνσης της εικόνας και συνεπώς ευκολότερη ανίχνευση των βλαβών και των μικροεπασβεστώσεων για την ανίχνευση των οποίων παλαιότερα ο γιατρός χρησιμοποιούσε μεγεθυντικό φακό .
Μπορούμε να αποθηκεύσουμε ψηφιακά εικόνες-εξετάσεις, να τις ανακαλέσουμε αργότερα από την μνήμη και να μεταφέρουμε δεδομένα σε άλλους υπολογιστές.
Όφελος από την ψηφιακή μαστογραφία έχουν κυρίως γυναίκες με πυκνό μαστό, γυναίκες μικρότερες των 50 ετών, κυρίως δηλαδή προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.
Ποιες γυναίκες είναι υποψήφιες για μαγνητική μαστογραφία μαστών (MRI μαστών);
Γυναίκες με αμφίβολα ευρήματα από κλινική εξέταση-μαστογραφία-υπερηχογράφημα, σε περιπτώσεις όπου δηλαδή με απλά λόγια δεν βγάλαμε άκρη με τις άλλες μεθόδους. Πολλές φορές ούτε το MRI αποσαφηνίζει το εύρημα και η λήψη βιοψίας είναι μονόδρομος. Εδώ επανέρχομαι, τονίζοντας ότι δεν υπάρχει μέθοδος που να θέτει με βεβαιότητα 100% πάντα την διάγνωση.
Νεαρές γυναίκες με γονίδια BRCA1 ή BRCA2 που ξεκινάνε νωρίς με το screening και που λόγω ηλικίας δεν μπορούν να υποβληθούν σε μαστογραφία.
Γυναίκες με οικογενές ιστορικό (2 και πάνω).
Γυναίκες που έχουν υποστεί μαστεκτομή και πρέπει να ελέγξουμε το θωρακικό τοίχωμα για πιθανή διήθηση αυτού.
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για προεγχειρητικό έλεγχο όταν υποψιαζόμαστε πολυεστιακή εντόπιση στον ίδιο ή στον άλλο μαστό.
Η μαγνητική μαστογραφία υπερέχει στην ανάδειξη ρήξης της σιλικόνης των άλλων μεθόδων.
Τι άλλο θα πρέπει να ξέρουμε για την μαγνητική μαστογραφία μαστών;
Η γυναίκα παραμένει ακίνητη καθ’ όλη την διάρκεια της εξέτασης που διαρκεί περίπου 30′ σε άβολη, πρηνή θέση με τους μαστούς ακινητοποιημένους σε ειδική υποδοχή που έχει το μηχάνημα (πηνίο).
Η εξέταση δεν μπορεί να γίνει όταν συντρέχουν τεχνικοί λόγοι (πχ μεγάλοι μαστοί που δεν χωράνε στο πηνίο), αν η γυναίκα έχει κλειστοφοβία ή αν υπάρχουν άλλες αντενδείξεις (πχ βηματοδότης, μέταλλα στο σώμα μετά από επέμβαση ή τραυματισμό). Πολλά από τα νέα υλικά-μέταλλα που χρησιμοποιούνται πια στις εγχειρήσεις είναι συμβατά με τον μαγνητικό τομογράφο. Καλό θα είναι κάθε ασθενής, που υποβάλεται σε τέτοια επέμβαση να ρωτάει τον γιατρό του αν υπάρχει συμβατότητα με τον μαγνητικό τομογράφο, για να το ξέρει στο μέλλον στην περίπτωση που κριθεί αναγκαίο να υποβληθεί σε μαγνητική τομογραφία.
Τα απεικονιστικά κριτήρια είναι τα ίδια της μαστογραφίας, δηλαδή ελέγχουμε αν υπάρχει κάποια ασυμμετρία στον αδένα ή κάποια αρχιτεκτονική διαταραχή, εκτιμούμε το σχήμα-παρυφή του ευρήματος, ελέγχουμε αν υπάρχει πάχυνση του δέρματος, εκτιμούμε το θωρακικό τοίχωμα, ελέγχουμε αν υπάρχουν διογκωμένοι λεμφαδένες.
Επιπλέον έχουμε το πλεονέκτημα της εκτίμησης της καμπύλης εμπλουτισμού του όγκου, χρησιμοποιούμε δηλαδή και φάρμακο-σκιαγραφική ουσία.
Η καμπύλη εμπλουτισμού έχει να κάνει με την αγγείωση του όγκου.
Δεν έχει ακτινοβολία, όμως και η σκιαγραφική ουσία δεν είναι τελείως αθώα.
Η εξέταση έχει υψηλό κόστος.
Πότε θα πρέπει να γίνεται χρονικά μια μαγνητική μαστογραφία μαστών;
Παράγοντες που επηρεάζουν-αυξάνουν τον εμπλουτισμό στην μαγνητική τομογραφία (και συνεπώς ευθύνονται για πολλά ψευδώς θετικά ευρήματα) είναι οι ορμόνες, είτε αυτές είναι οι φυσιολογικές του εμμήνου κύκλου κάθε γυναίκας είτε τις λαμβάνει η γυναίκα σαν θεραπεία υποκατάστασης.
Τι μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτό; Απλά διακόπτουμε την λήψη ορμονών για 2-3 μήνες πριν την εξέταση, όταν η εξέταση δεν θεωρείται επείγουσα και είναι πχ στα πλαίσια επανελέγχου.
Τι γίνεται όμως με τις φυσιολογικές ορμόνες του οργανισμού μας; Εδώ επιλέγουμε την κατάλληλη χρονική περίοδο του κύκλου για την εξέταση. Οι περισσότεροι ερευνητές συνιστούν την 5η-7η μέχρι και την 14η μέρα του κύκλου, δηλαδή πρακτικά την 2η βδομάδα του κύκλου.
Γιατί η μαγνητική μαστογραφία μαστών (MRI μαστών) δεν ενδείκνυται για πρόληψη-screening αφού δεν έχει ακτινοβολία;
Η μαγνητική μαστογραφία μαστών, όπως κάθε πολύπλοκη μέθοδος μπορεί από μόνη της να μπερδέψει περισσότερο αντί να αποσαφηνίσει καθώς μπορεί να έχουμε πολλά ψευδώς θετικά (πχ παθολογικό ή ύποπτο εμπλουτισμό σε καλοήθεις βλάβες) ή ψευδώς αρνητικά ευρήματα (να μην απεικονίσει μια βλάβη).
Τι κάνεις λοιπόν με όλες αυτές τις πληροφορίες που μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και σε άσκοπες βιοψίες; Πώς τις αξιολογείς χωρίς την συνεκτίμηση με την διαγνωστικά ”καταξιωμένη” μαστογραφία; Επιπλέον αδυνατεί σαν μέθοδος να διακρίνει τις μικρο-επασβεστώσεις, που όπως είπαμε, συνυπάρχουν ή είναι το μόνο εύρημα σε ένα καρκίνο μαστού (στο DCIS=μη διηθητικό των πόρων πχ εμφανίζονται με μια συχνότητα 73-98%). Γίνεται αμέσως κατανοητό ότι δεν μας κάνει για το screening του γενικού πληθυσμού, χωρίς να υπολογίσουμε το υψηλό κόστος της εξέτασης.
Χρησιμεύει σαν screening μόνο για τις νεαρές γυναίκες που έχουν το ογκογονίδιο BRCA1 ή BRCA2, καθώς ξεκινάνε, όπως είδαμε παραπάνω, την πρόληψη στην ηλικία των 25 ετών όπου ο μαστός είναι ευάλωτος λόγω ηλικίας στην ακτινοβολία.
Η εξέταση με αξονικό τομογράφο ανιχνεύει τον καρκίνο του μαστού;
Όχι, δεν διαθέτει την διακριτική ικανότητα που έχουν οι άλλες μέθοδοι που περιγράφηκαν για τον μαστό. Μπορεί να διακρίνει έναν καρκίνο του μαστού παρά μόνο όταν αυτός έχει μεγαλώσει πολύ, οπότε και δεν μας ”κάνει” σαν μέθοδος. Χρησιμοποιείται μόνο για την σταδιοποίηση του όγκου, όταν θέλουμε δηλαδή να δούμε αν έχουν προσβληθεί και άλλα όργανα.
Πρέπει να εξετάζονται τα έσω γεννητικά όργανα στον επανέλεγχο και αν ναι, γιατί;
Ο καρκίνος των ωοθηκών είναι γενετικά συνδεδεμένος με τον καρκίνο του μαστού, οπότε θα πρέπει μέσα στον επανέλεγχο γυναικών που έχουν νοσήσει να συμπεριλαμβάνεται και το υπερηχογράφημα έσω γεννητικών οργάνων.
Ακόμη η ταμοξιφαίνη (την λαμβάνουν προεμμηνοπαυσικές γυναίκες με ορμονοεξαρτόμενο καρκίνο του μαστού) μπορεί να δημιουργήσει πάχυνση του ενδομητρίου που θα πρέπει να ελεγχθεί. Σε μικρότερο βαθμό ενοχοποιούνται και οι αναστολείς αρωματάσης (την λαμβάνουν μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με ορμονοεξαρτόμενο καρκίνο του μαστού).
Η μέτρηση οστικής πυκνότητας πρέπει να συμπεριλαμβάνεται στον επανέλεγχο;
Οι χημειοθεραπείες μπορεί να μειώσουν την οστική πυκνότητα. Επιπλέον η λήψη ταμοξιφαίνης και πολύ περισσότερο η λήψη αναστολέων αρωματάσης μειώνουν και αυτές την οστική πυκνότητα, οπότε ένας έλεγχος αυτής θα είναι καλός ώστε να διαγνώσουμε έγκαιρα μια οστεοπόρωση σε γυναίκες με ορμονοεξαρτώμενο καρκίνο του μαστού που παίρνουν αυτά τα φάρμακα (χάπια).
Τι είναι το σπινθηρογράφημα οστών;
Για το σπινθηρογράφημα οστών χρησιμοποιείται ραδιενεργό Tc 99 και είναι μια μέθοδος για την ανίχνευση οστικών μεταστάσεων.
Η ευαισθησία για να ανακαλυφθεί μια βλάβη κυμαίνεται στο περίπου 80-90%. Οι βλάβες πρέπει να έχουν ένα ικανό μέγεθος, να είναι περίπου μεγαλύτερες του 1 εκατοστού.
Το σπινθηρογράφημα οστών έχει δυστυχώς χαμηλή ειδικότητα, να πει δηλαδή τι είναι μια βλάβη που προσλαμβάνει το ραδιενεργό φάρμακο. Οι εκφυλιστικές αλλοιώσεις, οι φλεγμονές, το κάταγμα ενός οστού, το σημείο βιοψίας ή ακτινοβόλησης είναι μερικά παραδείγματα που δίνουν ψευδώς θετικά αποτελέσματα και μας αναγκάζουν να προχωρήσουμε σε περαιτέρω διερεύνηση.
Τι είναι το PET–CT και πότε πρέπει να γίνεται;
Τα αρχικά PET σημαίνουν Positron Emission Tomography (τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων), τα δε αρχικά CT Computed Tomography (υπολογιστική-αξονική τομογραφία)
To PET-CT είναι ο συνδυασμός PET scan και αξονικού τομογράφου. Έχουμε με απλά λόγια 2 μηχανήματα σε 1.
Και τα 2 μηχανήματα παίρνουν τις λήψεις τους και μετά ένας υπολογιστής επιπροβάλει τις 2 εικόνες, τη μια πάνω στην άλλη, τις κάνει fusion.
Απεικονιστικά έχουμε την γνώριμη εικόνα του αξονικού τομογράφου, όπου επιπροβάλεται, αν υπάρχει η πρόσληψη, η περιοχή της παθολογικής πρόσληψης. Σαν φάρμακο χρησιμοποιείται εδώ η F-18-fluorodeoxyglycose (FDG) λόγω της γνώσης ότι τα καρκινικά κύτταρα μεταβολίζουν γλυκόζη, όμως προσοχή: και η φλεγμονή κάνει το ίδιο!
Παθολογική πρόσληψη στο PET-CT, όπως είδαμε, σημαίνει και φλεγμονή. Οπότε ξαναερχόμαστε στο ότι καμία μέθοδος δεν έχει στο 100% αξιοπιστία για την ανακάλυψη-διάγνωση της κακοήθειας. Επιπλέον για να μπορέσει να ”δει” το PET-CT τις βλάβες, ακόμα και αν πρόκειται για κακοήθεια, θα πρέπει αυτές να είναι τουλάχιστον 0,5 ή και ακόμα και 1 εκατοστό μεγάλες.
H εξέταση αυτή έχει ευρεία χρήση στην ογκολογία και χρησιμοποιείται στις περιπτώσεις μεταστατικής νόσου όσον αφορά τον καρκίνο του μαστού. Μ’ αυτήν την εξέταση μπορούμε να εκτιμήσουμε την έκταση και των αριθμό των μεταστάσεων, όπως και την ανταπόκρισή τoυς στην θεραπεία.
Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, δεν έχει λόγο ύπαρξης στον πρώιμο καρκίνο του μαστού.
Ποια εξέταση είναι η λιγότερο επικίνδυνη στην εγκυμοσύνη;
Η μόνη εξέταση που δεν εμπεριέχει κινδύνους για το έμβρυο είναι το υπερηχογράφημα, καθώς πραγματοποιείται χωρίς την χρήση των ακτίνων Χ.
Σ’ αυτήν την κατηγορία εμπίπτει και το MRI που λαμβάνει διαγνωστικές εικόνες με την χρήση του μαγνητικού συντονισμού και όχι με ακτίνες Χ. Να σημειωθεί όμως ότι η εξέταση αυτή έχει λίγα χρόνια εφαρμογής και δεν υπάρχουν ακόμα μελέτες σε βάθος χρόνου, οπότε θα πρέπει να χρησιμοποιείται με φειδώ, ιδίως το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης. Κατά την εγκυμοσύνη θα πρέπει να γίνεται χωρίς την χρήση σκιαγραφικής ουσίας, η οποία ενοχοποιείται για πιθανές βλάβες. Χωρίς την χρήση σκιαγραφικής ουσίας η εξέταση όμως είναι συνήθως ημιτελής και είναι αμφίβολο αν θα βοηθήσει στην διάγνωση.
Όλες οι άλλες μέθοδοι χρησιμοποιούνται μόνο εφ’ όσον υπάρχουν σοβαροί ιατρικοί λόγοι, όπως πχ κίνδυνος για την ζωή της μητέρας, λαμβάνοντας υπ’ όψιν την σοβαρότητα της κατάστασης, τον μήνα της εγκυμοσύνης και τους πιθανούς κινδύνους για το έμβρυο και φυσικά μετά από ενημέρωση της γυναίκας και την σύμφωνη γνώμη αυτής. Μπαίνουν σε μια ζυγαριά, σταθμίζονται δηλαδή τα οφέλη από την κάθε εξέταση και οι πιθανές βλάβες από αυτήν. Αν δεν είναι κάτι επείγον μπορεί να αναβληθεί η εξέταση και για μετά την εγκυμοσύνη. Αυτός βέβαια είναι ένας παράγων που καθυστερεί την διάγνωση κακοήθων παθήσεων στην περίοδο της εγκυμοσύνης.
Γίνεται κατανοητό ότι η εγκυμοσύνη είναι μια περίοδος που θα πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν πολλοί παράγοντες, ώστε να επιλεγεί η λιγότερο επικίνδυνη για την κάθε περίπτωση εξέταση και πάντα μετά από συνεννόηση με τον θεράποντα γιατρό.
Μπορώ να θηλάσω το μωρό μου αν υποβληθώ σε κάποια εξέταση;
Για τους υπερήχους λέμε ναι, απροβλημάτιστα.
Για την μαστογραφία η γνώση λέει ότι δεν βλάπτεται το γάλα από την ακτινοβολία που παίρνει ο μαστός από αυτήν την εξέταση, αλλά ότι πολλές φορές ο μαστός της γυναίκας που θηλάζει είναι δυσκολότερο να εξετασθεί, καθώς είναι πυκνότερος λόγω της γαλακτοφορίας. Απλή, αλλά μη πρακτική λύση, είναι να έχουμε το μωρό μαζί μας, να θηλάσουμε και αμέσως μετά να υποβληθούμε σε μαστογραφία. Αν δεν υπάρχει επείγων λόγος να γίνει μαστογραφία και γίνεται μόνο στα πλαίσια της πρόληψης, συνιστάται από τους ειδικούς να έχουν περάσει 6 μήνες από το τέλος του θηλασμού, ώστε ο μαστός να έχει επανέλθει στα φυσιολογικά και έτσι να μπορεί να ελεγχθεί καλύτερα.
Οπότε και για τις απλές ακτινογραφίες (πχ ακτινογραφία θώρακος) ισχύει το ίδιο, μπορούμε δηλαδή να τις κάνουμε. Εμείς υποβαλόμαστε σε εξέταση και εκτιθέμεθα σε ακτινοβολία, δεν ακτινοβολούμε οι ίδιοι μετά για να υπάρχει κίνδυνος για τους άλλους γύρω μας (βλέπε διαφορά με σπινθηρογράφημα παρακάτω).
Για τον αξονικό και μαγνητικό τομογράφο, αν χρησιμοποιηθεί σκιαγραφική ουσία, θα πρέπει να ρωτήσουμε τον γιατρό που την πραγματοποίησε σε πόσο χρονικό διάστημα (συνήθως 24-48 ώρες) αποβάλλεται αυτή από τον οργανισμό. Πιο ασφαλές είναι να μην θηλάσουμε για εκείνες τις μέρες και να πετάξουμε το γάλα που παράγεται, αν και διάφορες μελέτες λένε ότι δεν υπάρχει πρόβλημα για το μωρό ακόμα και αν θηλάσει αμέσως μετά. Πρακτική λύση, μαζεύουμε γάλα πριν την εξέταση για να έχουμε να ταΐσουμε το μωρό μας το διάστημα που απέχουμε από τον θηλασμό.
Το ίδιο ισχύει για το σπινθηρογράφημα. Εδώ όμως υπάρχει ένας επιπλέον κίνδυνος. Επειδή χρησιμοποιείται ραδιενεργό φάρμακο, ο ασθενής που υποβάλλεται σ’ αυτήν την εξέταση ακτινοβολεί για ώρες ή και μέρες ανάλογα με τον χρόνο ημίσιας ζωής του κάθε φαρμάκου. Εδώ ρωτάμε τον πυρηνικό γιατρό για πόσο καιρό θα πρέπει να αποφεύγουμε να πλησιάσουμε ή να πάρουμε αγκαλιά το βρέφος ή ακόμα και το μεγαλύτερο παιδί μας.
Τι είναι το σύστημα ΒIRADS;
ΒIRADS είναι τα αρχικά του Breast Imaging Reporting and Data System Διακρίνεται στις κατηγορίες 0-6 και χρησιμεύει στην κατάταξη ενός ευρήματος και στην συνεννόηση των γιατρών διαφόρων ειδικοτήτων μεταξύ τους.
0 σημαίνει ατελής έλεγχος-το εύρημα χρήζει περαιτέρω διερεύνησης
1 χωρίς εύρημα, δεν ανευρίσκεται εύρημα, έλεγχος σε 1 χρόνο πάλι
2 έχουμε ευρήματα καλοήθειας, έλεγχος σε 1 χρόνο
3 το εύρημα αφορά πιθανή καλοήθεια, πιθανότητα >98%, επανέλεγχος σε (3) ή 6(συνήθως) ή 9 μήνες, ανάλογα με την εκτίμηση του γιατρού
4 εύρημα ύποπτο για κακοήθεια, πιθανότητα 3-94%, προτείνεται βιοψία
5 υψηλή πιθανότητα κακοήθειας (>=95%), αναγκαιότητα για επείγουσα βιοψία
6 το εύρημα αφορά κακοήθεια επιβεβαιωμένη πλέον με βιοψία
Τι είναι το σύστημα ΤΝΜ;
Το σύστημα αυτό χρησιμοποιείται για την σταδιοποίηση όλων των καρκίνων (όχι μόνο του μαστού), χρήσιμο εργαλείο για τους γιατρούς. Κάθε είδος καρκίνου έχει το δικό του σύστημα TNM. Ανάλογα με το στάδιο του καρκίνου υπάρχουν μελέτες για την πρόγνωση, όπως και κατευθυντήριες οδηγίες και πρωτόκολλα για την πιο ενδεδειγμένη θεραπεία.
Τ αρχικά για Τumor (μέγεθος του όγκου)
Ν αρχικά για Nodes (αριθμός προσβεβλημένων λεμφαδένων)
Μ αρχικά για Metastasis (ύπαρξη ή μη μεταστάσεων)
http://www.almazoisthes.gr/
