Τι προκαλεί τις ανωμαλίες αιμοσφαιρίων;

Τα ΜΥΝ συχνά ονομάζονται και «κλωνικές διαταραχές των αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων» που υποδηλώνει ότι προκύπτουν από μία αλλαγή (ή μετάλλαξη) στο DNA ενός αιματοποιητικού αρχέγονου κυττάρου. Αυτή η αλλαγή καταλήγει σε μία ανώμαλη ανάπτυξη των κυττάρων του αίματος και στην υπερπαραγωγή αυτών.

Στα ΜΥΝ η αλλαγή στο DNA ενός αρχέγονου αιμοποιητικού κυττάρου, γνωστή και ως πρωτογενής μετάλλαξη, διαδίδεται όταν το προσβεβλημένο αρχέγονο αιμοποιητικό κύτταρο διαιρείται (πολλαπλασιάζεται) και παράγει κλώνους πανομοιότυπων αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων με το ίδιο ελάττωμα.

Πώς σχετίζεται η ηλικία με αυτό;

Οι μεταλλάξεις στα διαιρούμενα κύτταρα συμβαίνουν συνεχώς και τα υγιή κύτταρα έχουν περίπλοκους μηχανισμούς που εμποδίζουν αυτές τις ανωμαλίες. Ωστόσο, όσο περισσότερο ζούμε, τόσες περισσότερες πιθανότητες υπάρχουν να αποκτήσουμε μεταλλάξεις που θα ξεφύγουν από αυτόν τον έλεγχο. Για αυτό το λόγο τα ΜΥΝ εμφανίζονται με μεγαλύτερη συχνότητα στις μεγαλύτερες ηλικίες.

Έχει σχέση με τα γονίδια;

Οι περισσότεροι ασθενείς με μυελοϋπερπλαστικά νεοπλάσματα δεν έχουν οικογενειακό ιστορικό σε αυτήν την ασθένεια. Γενικά, δεν είναι ασθένεια που κληρονομείται ή μεταβιβάζεται στα παιδιά του ασθενή. Απαιτείται ωστόσο επιπλέον έρευνα για να κατανοήσουμε καλύτερα τις γενετικές επιρροές που προκαλούν ΜΥΝ.

Μονοπάτι JAK

Πολλοί ασθενείς με ΜΥΝ παρουσιάζουν αλλοιωμένη δραστηριότητα στις πρωτεΐνες που ελέγχουν σηματοδοτούμενα μονοπάτια, που ελέγχουν την παραγωγή των κυττάρων του αίματος.

Αυτό το «απορυθμισμένο» μονοπάτι JAK οδηγεί σε πολλά από τα χαρακτηριστικά του ΜΥΝ. Το τελικό αποτέλεσμα είναι ότι το σώμα παράγει λανθασμένο αριθμό κυττάρων αίματος. Η αλλαγή του αριθμού των κυττάρων του αίματος και των φλεγμονωδών χημικών ουσιών (κυτοκινών) έχει ως τελικό αποτέλεσμα τα συμπτώματα που εμφανίζονται συνήθως στα ΜΥΝ.

Μελέτες δείχνουν ότι η μετάλλαξη JAK2V617F (που βρίσκεται στο γονίδιο JAK2) παρουσιάζεται σχεδόν στο 90-95% των ασθενών με αληθή πολυκυτταραιμία (ΑΠ) και στο μισό των ασθενών με ΙΘ και πρωτοπαθή μυελοΐνωση.

Είναι ουσιώδες να σημειώσουμε ότι ακόμη και οι ασθενείς με ΜΥΝ που δεν παρουσιάζουν μετάλλαξη JAK2V617F έχουν «απορυθμισμένο» μονοπάτι JAK. Το «απορυθμισμένο» μονοπάτι JAΚ μπορεί να προκληθεί και από μεταλλάξεις διαφορετικού γονιδίου, υπερβολικές χημικές ουσίες στο σώμα (γνωστές ως κυτοκίνες) καθώς και από άλλους άγνωστους παράγοντες. Στο τέλος αυτά μπορούν να οδηγήσουν στα συμπτώματα της ΙΘ, MF και ΑΠ.

Τι εννοείτε με την έννοια «μονοπάτι»;

Φανταστείτε το μονοπάτι σαν μία αλυσίδα από σήματα που χρησιμοποιούν τα κύτταρά σας για να μεταβιβάζουν μηνύματα και να διεξάγουν τις λειτουργίες τους.

Γιατί έχει σημασία η έλλειψη οξυγόνου στην ΑΠ (Αληθής Πολυκυτταραιμία);

Ένας άλλος τύπος πολυκυτταραιμίας, η δευτεροπαθής πολυκυτταραιμία, δεν συνδέεται με το απορυθμισμένο μονοπάτι JAK αλλά προκαλείται από τη μακροχρόνια έκθεση σε χαμηλά επίπεδα οξυγόνου. Εάν το σώμα σας δεν έχει πρόσβαση σε αρκετό οξυγόνο, παράγει μεγαλύτερη ποσότητα της ορμόνης ερυθροποιητίνης (ΕΡΟ), η οποία μπορεί να οδηγήσει στην παραγωγή μεγαλύτερης από το φυσιολογικό ποσότητας ερυθρών αιμοσφαιρίων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα πυκνότερο αίμα και ΑΠ (Αληθή Πολυκυτταραιμία).

Ασθενείς με σοβαρή διαταραχή στην καρδιά ή στους πνεύμονες κινδυνεύουν να αναπτύξουν δευτεροπαθή πολυκυτταραιμία, όπως και όσοι καπνίζουν, περνούν πολύ ώρα σε υψηλά υψόμετρα ή όσοι εκτίθενται σε υψηλά επίπεδα μονοξειδίου του άνθρακα (π.χ. οι εργαζόμενοι ενός υπόγειου πάρκινγκ αυτοκινήτων ή οι κάτοικοι ενός σπιτιού με τζάκι ανεπαρκούς εξαερισμού).

Υπάρχουν παράγοντες καθαρού κινδύνου για ΜΥΝ;

Πληθώρα παραγόντων αυξάνει τις πιθανότητες δημιουργίας ΜΥΝ.

Παράγοντες κινδύνου