Οστεοαρθρίτιδα
Συγγραφέας Εμμανουήλ-Αλέξιος Βερυκοκάκης Γράφτηκε στις ,
Η οστεοαρθρίτιδα (αλλιώς λέγεται οστεοάρθρωση ή εκφυλιστική νόσος των αρθρώσεων) είναι η συχνότερη νόσος που προσβάλλει τις αρθρώσεις μας. Οφείλεται στη βαθμιαία απώλεια του αρθρικού χόνδρου , που έχει σαν αποτέλεσμα το υποχόνδριο οστό (το οστό που βρίσκεται κάτω από τον χόνδρο) να μένει ακάλυπτο, γυμνό.
Ο χόνδρος αυτός υπό φυσιολογικές συνθήκες προστατεύει το οστό, συνεπώς όταν ο χόνδρος χαθεί, το απροστάτευτο οστό πονάει όταν κινείται η άρθρωση. Εκτός από πόνο, ο ασθενής αισθάνεται ότι η άρθρωσή του δεν κινείται πλήρως (δυσκαμψίa) και καμιά φορά τρίζει (κριγμός). Συχνά η άρθρωση πρήζεται, μαζεύει υγρό.
Ο πόνος , που αποτελεί και το κύριο σύμπτωμα της νόσου εμφανίζεται συνήθως μετά από δραστηριότητα. Η δραστηριότητα αυτή μπορεί να είναι έντονη, ή απλά να συνιστά την καθημερινή εργασία του ασθενούς. Δεν είναι σπάνιο ο πόνος να εντείνεται τη νύχτα. Αρκετοί ασθενείς αναφέρουν ότι ο πόνος δεν είναι συνεχής, δηλ. Υπάρχουν μέρες που πονούν πολύ αλλά και μέρες που δεν πονούν καθόλου. Πάντοτε όμως ο πόνος επηρεάζει τη ζωή του ασθενούς σε βαθμό που να αναζητήσει ιατρική συμβουλή.
ΑΙΤΙΑ
Σε αντίθεση με την κοινή πεπόιθηση που λέει ότι η οστεοαρθρίτιδα οφείλεται στον τρόπο ζωής , σήμερα ξέρουμε ότι είναι γενετικά προκαθορισμένη. Έχουν βρεθεί από τους ερευνητές τουλάχιστον 30 Γονίδια που καθορίζουν την εμφάνιση ή μή της οστεοαρθρίτιδας. Άλλοι παράγοντες όπως το υπερβολικό βάρος, η σκληρή και επίπονη εργασία, ένας παλαιότερος τραυματισμός συμβάλλουν επίσης στην καταστροφή των αρθρώσεων, όχι όμως σε τόσο μεγάλο βαθμό όσο η γονιδιακή προδιάθεση του καθενός. Αυτό είναι και το κύριο μήνυμα που προσπαθώ να περάσω στους ασθενείς μου , όταν με ρωτάνε “Γιατί πονάνε οι αρθρώσεις μου”.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Η διάγνωση γίνεται κατά βάση με την κλινική εξέταση. Συμπληρωματικά ζητούνται απλές ακτινογραφίες, οι οποίες δείχνουν την κατάσταση της άρθρωσης. Κάποιες λίγες φορές παραγγέλνουμε και Μαγνητική Τομογραφία της άρθρωσης για να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο να συνυπάρχει κι άλλη πάθηση πέραν της οστεοαρθρίτιδας.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Πριν παρουσιάσουμε τί πρέπει να κάνει ο ασθενής με οστεοαρθρίτιδα για να θεραπευθεί, θα αναφέρουμε τί δεν πρέπει να κάνει. ΔΕΝ έχει κανένα σκοπό η κατανάλωση σκευασμάτων που περιέχουν κολλαγόνο, γλυκοζαμίνη, χονδροϊτίνη κ.τ.λ. Οτιδήποτε πίνουμε ή τρώμε, δεν φτάνει μέχρι τον φθαρμένο αρθρικό χόνδρο, διότι ο χόνδρος ΔΕΝ έχει αγγεία, ώστε να του μεταφέρουν θρεπτικές ουσίες. Αυτό είναι κάτι που δεν έχουν κατανοήσει οι εταιρείες που εμπορεύονται τα σκευάσματα και φοβούμαι δεν το έχουν κατανοήσει και αρκετοί Ορθοπαιδικοί. Συνεπώς τα σκευάσματα αυτά δεν έχουν θέση στη θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας.
Ποιές είναι συνοπτικά οι θεραπευτικές επιλογές μας στη συγκεκριμένη νόσο;
- Το πρώτο πράγμα που συνιστούμε είναι ο περιορισμός στη χρήση της άρθρωσης, όχι επειδή αυτό θα την θεραπεύσει, αλλά επειδή έτσι θα μειωθεί ο πόνος του ασθενούς, που είναι και το ζητούμενο. Αυτό επιτυγχάνεται με περιορισμό των δραστηριοτήτων και ενδεχομένως με κάποιο νάρθηκα για να ακινητοποιηθεί η άρθρωση.
- Το 2ο βήμα στη θεραπεία είναι να κάνουμε μία ένεση μέσα στην άρθρωση, ώστε να “ταḯσουμε” τον αρθρικό χόνδρο απευθείας με τα συστατικά που του λείπουν. Σε αρκετούς ασθενείς αυτό μπορεί να είναι το 1ο βήμα στην θεραπεία τους, αν δεν είναι εφικτό να περιορίσουν τις δραστηριότητές τους, ιδιαίτερα σε νέους και ενεργητικούς ασθενείς ή σε όσους δεν μπορούν να τροποποιήσουν την εργασία τους.
- Το τελευταίο βήμα στη θεραπεία είναι η χειρουργική παρέμβαση. Η συνήθης επιλογή είναι η ολική αρθροπλαστική , δηλαδή η αντικατάσταση της χαλασμένης άρθρωσης με εμφυτεύματα , ώστε αφενός να μην πονάει αφετέρου να κινείται σε μεγάλο βαθμό όπως και πριν. Σε νέους ασθενείς ή σε αθλητές υπάρχει η δυνατότητα να μην αντικατασταθεί η άρθρωση, αλλά να πάμε στοχευμένα και να θεραπεύσουμε τα σημεία του χόνδρου που έχουν φθαρεί. Αυτό γίνεται είτε με οστεοχόνδρινο αυτομόσχευμα (παίρνουμε δηλαδή κομμάτι υγιούς χόνδρου από τον ίδιο τον ασθενή και τον τοποθετούμε στα σημεία που λείπει ο χόνδρος), είτε με καλλιέργεια αυτόλογων χονδροκυττάρων (παίρνουμε χονδροκύτταρα του ασθενή, τα καλλιεργούμε λίγες εβδομάδες και τα τοποθετούμε στα σημεία που λείπει ο χόνδρος). Όλες οι παραπάνω χειρουργικές μέθοδοι έχουν εξαιρετικά αποτελέσματα και αποτελούν οριστική λύση της νόσου.
Κλείνοντας σημειώνω ότι η θεραπευτική παρέμβαση οποιασδήποτε μορφής έχει σκοπό
α. Να απαλλάξει τον ασθενή από τον πόνο
β. Να επανέλθει η κινητικότητα της άρθρωσης
Η απόφαση για το εάν θα οδηγηθούμε σε χειρουργική επέμβαση είναι κάτι που αποφασίζει αποκλειστικά ο ασθενής, αφού μόνο αυτός ξέρει πόσο πονά και πόσο η οστεοαρθρίτιδα επηρεάζει την καθημερινότητά του. Οφείλω να τονίσω εδώ, πως ΔΕΝ χρειάζεται να χειρουργηθεί ένας ασθενής μόνο επειδή διαπιστώνουμε αλλοιώσεις οστεοαρθρίτιδα στην ακτινογραφία. Ο πόνος και η δυσκαμψία είναι το κριτήρια που θα λάβει κανείς υπόψιν του πριν αποφασίσει.
