Περιφερική αρτηριοπάθεια σε διαβητικούς ασθενείς και διαβητικό πόδι.
Ο σακχαρώδης διαβήτης φαίνεται να αυξάνει τον κίνδυνο δημιουργίας αποφρακτικής αρτηριοπάθειας, λόγω αθηροσκλήρυνσης των αρτηριών που τροφοδοτούν με αίμα τα πόδια, με συνέπεια τη μείωση της αιμάτωσής τους. Τονίζεται ότι δεν κινδυνεύουν όλα τα άτομα με διαβήτη να παρουσιάσουν διαβητικό πόδι.
Οι βλάβες δημιουργούνται σε αγγεία και νεύρα και προκαλούνται σταδιακά, με αποτέλεσμα ο διαβητικός δεν αντιλαμβάνεται ούτε την ελάττωση της ροής αίματος, ούτε την απώλεια της αισθητικότητας στα πόδια. Έτσι λοιπόν, είναι πιθανό να τραυματίσει τα πόδια του χωρίς να το αντιληφθεί, ένας μικρός τραυματισμός να οδηγήσει σε έλκος, πιθανή λοίμωξη, δυσκολία επούλωσης, και λόγω της κακής αιμάτωσης να εξελιχτεί ακόμη και σε γάγγραινα. Εκτιμάται ότι το 15% των ασθενών με διαβήτη, θα εμφανίσουν έλκος, συνήθως στο πέλμα και τα δάκτυλα στη διάρκεια της ζωής τους, και ότι το 14-24% των διαβητικών ασθενών με έλκος ποδιού ίσως να χρειαστούν ακόμη και ακρωτηριασμό. Επίσης η απώλεια αισθητικότητας και η παθολογική φόρτιση του ποδιού μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την δημιουργία υπερκεράτωσης (κάλου) που σε συνδυασμό με συνεχή τραυματισμό από π.χ στενά παπούτσια να οδηγήσει σε δυσάρεστα αποτελέσματα για το άκρο.
Συμπτώματα
Η κατανομή της αρτηριοπάθειας στον διαβητικό ασθενή φαίνεται να επιδρά συχνότερα στα αγγεία κάτω από το γόνατο. Ανάλογα με το σημείο και την έκταση της βλάβης του αγγείου έχουμε και διαφορετική εντόπιση του πόνου. Επιπλέον σημαντικά είναι και άλλα συμπτώματα όπως το αίσθημα ψύχους ή καύσου, δερματικές αλλοιώσεις που συχνά εμφανίζονται ως υπερκερατώσεις, έντονη ξηρότητα ακόμη και ρωγμές της επιδερμίδας, τα μουδιάσματα και βελονιάσματα, τα μυρμηγκιάσματα ακόμη και οι κράμπες. Επίσης λόγω της περιφερικής νευροπάθειας το πόδι έχει μειωμένη αίσθηση του πόνου, της θερμοκρασίας, της πίεσης, της αφής και είναι συχνά παραμορφωμένο. Η βλάβη των νεύρων επειδή προκαλείται σταδιακά ο ασθενής δεν έχει επίγνωση της απώλειας των αισθήσεων. Η απώλεια της αισθητικότητας και οι παραμορφώσεις στο πόδι μπορούν να οδηγήσουν σε παθολογική μηχανική φόρτιση του ποδιού, με αποτέλεσμα τη δημιουργία υπερκεράτωσης (κάλου). Η ίδια η υπερκεράτωση μπορεί να είναι η αιτία περαιτέρω τραυματισμού.
Το σύνδρομο “διαβητικού ποδιού”
Το σύνδρομο του “διαβητικού ποδιού” καλύπτει διάφορες παθολογίες συμπεριλαμβάνοντας τη νευροπάθεια, το έλκος του ποδιού και την οστεομυελίτιδα. Σε σχέση με την αιτιολογία του έλκους των ποδιών στους διαβητικούς είναι περίπου 50% μόνο νευροπαθητικής, 10% περίπου μόνο ισχαιμικής (λόγω κακής αιμάτωσης) και 40% μικτής νευροϊσχαιμικής προέλευσης. Ο ακρωτηριασμός του κάτω άκρου εκτελείται 15 φορές συχνότερα στους διαβητικούς από ότι στους μη διαβητικούς ασθενείς. Αν και η παθοφυσιολογία παραμένει ασαφής, φαίνεται να έχει άμεση επίδραση η υπεργλυκαιμία η οποία οδηγεί σε νευρική υποξία με αποτέλεσμα την περιφερική νευροπάθεια. Η νευροπάθεια εμφανίζεται με παραισθησίες, απώλεια αίσθησης πόνου και θερμοκρασίας, απουσία του αχίλλειου αντανακλαστικού και σπανιότερα αδυναμία και μυϊκή ατροφία του τετρακέφαλου στο μηρό, λόγω βλάβης του μηριαίου νεύρου, η οποία είναι αναστρέψιμη με καλύτερη ρύθμιση του διαβήτη. Ακόμη πιο προχωρημένο στάδιο είναι η Νευροπάθεια Charcot που χαρακτηρίζεται από καταστροφή του οστού και της άρθρωσης με αποτέλεσμα τη δυσμορφία του άκρου πόδα (πέλμα).