Το «μαγικό» σταμναγκάθι της Κρήτης
Συγγραφέας Στυλιανή Γερακάκη Γράφτηκε στις ,
Το σταμναγκάθι ή Cichorium Spinosum ή «κιχώριον το ακανθώδες» είναι ένα άγριο χόρτο που συναντάμε στην Κρήτη με πολλά χαρίσματα και μεγάλη διατροφική αξία. Για εκατοντάδες χρόνια, οι Κρητικοί τρώνε άγρια χόρτα, τα οποία βρίσκονται άφθονα κυρίως σε απομακρυσμένα σημεία του νησιού.
Το σταμναγκάθι όμως είναι το εκλεκτό άγριο χόρτο του νησιού και είναι ένα άλλο διατροφικό μυστικό των Κρητικών στο οποίο οφείλεται η καλή υγεία και η μακροζωία τους.
Η ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ
Το σταμναγκάθι πήρε την ονομασία του αλλά και επικράτησε, χάρη σε μια ιδιαίτερη χρήση του από τους Κρητικούς των παλαιότερων χρόνων, οι οποίοι το χρησιμοποιούσαν για να φράζουν το στόμιο της στάμνας, με την οποία μετέφεραν νερό εκείνα τα χρόνια και έτσι εμπόδιζαν τα έντομα και τα ζωύφια να μπουν στο νερό (το αγκάθι πάνω από τη στάμνα = σταμναγκάθι).
ΠΟΥ ΤΟ ΣΥΝΑΝΤΑΜΕ
Το σταμναγκάθι είναι η απόδειξη ότι η φύση έχει βάλει όλη την σοφία της για να προστατεύσει αυτό το πολύτιμο άγριο χόρτο και του έχει δώσει όλα τα εφόδια που χρειάζεται ώστε να μπορεί να επιβιώνει και να αντέχει στις πιο αντίξοες περιβαλλοντολογικές συνθήκες.
Για αυτό το συναντάμε στις πιο αντιφατικές περιοχές της Κρήτης. Το βρίσκουμε να φυτρώνει κοντά στη θάλασσα, στον γιαλό όπου το αγκαλιάζει και το θρέφει η αλμύρα της θάλασσας και είναι γνωστό και ως «γιαλοράδικο», αλλά παράλληλα το βρίσκουμε να φυτρώνει και σε απομακρυσμένες κοιλάδες και οροπέδια και χιονισμένα δύσβατα μέρη των ορεινών όγκων της Κρήτης. Φαίνεται σαν να ζει σε δυο διαφορετικούς κόσμους κι όμως επιβιώνει σε τόσο διαφορετικές συνθήκες με την βοήθεια της φύσης, που τόσο μελετημένα έχει μάθει να προστατεύει τους θησαυρούς της για να μας τους χαρίζει απλόχερα.
Σταμναγκάθι μπορούμε να το συναντήσουμε και σε άλλες χώρες όπως η Ιταλία, η Μάλτα και η Τουρκία. Όμως το σταμναγκάθι που συναντάμε στην Κρήτη, κυρίως πάνω ή κοντά στο Οροπέδιο του Ομαλού, στα Λευκά Όρη στα δυτικά της Κρήτης είναι μοναδικό, γι αυτό και θεωρείται ενδημικό φυτό της Κρήτης.
ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
Το «μαγικό» αυτό άγριο χόρτο έχει πολλές ιδιότητες που το κάνουν ξεχωριστό. Οι ιδιότητες του είναι θεραπευτικές, αντιοξειδωτικές και αντιγηραντικές.
ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ- ΑΠΟ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Έρευνες έχουν δείξει ότι λόγω των πολύτιμων συστατικών που περιέχει, βοηθάει στην πρόληψη αλλά και στην θεραπεία πολλών σοβαρών ασθενειών. Είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά, πολυφαινόλες, β-καροτένιο, βιταμίνες (Βιτ.C και Βιτ..Ε) και γλουταθειονίνη που προστατεύον την υγεία της καρδιάς και προσφέρουν αντιοξειδωτική προστασία από τις βλαβερές ελεύθερες ρίζες, οι οποίες μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές ασθένειες και καρκίνο, καθώς και σε μέταλλα και ιχνοστοιχεία (σίδηρο, κάλιο, νάτριο, φώσφορος και µαγνήσιο). Μπορεί να βοηθήσει στην αύξηση της άμυνας του πεπτικού συστήματος από διάφορες ασθένειες. Περιέχει μάλιστα και πολύτιμα για την υγεία και το νευρικό σύστημα Ω3 λιπαρά οξέα που σπάνια βρίσκονται σε τροφές εκτός των ψαριών.
ΧΟΛΑΓΩΓΟ-ΥΠΑΚΤΙΚΟ
Μπορεί να βοηθήσει στην αποτοξίνωση του ήπατος και στην αποσυμφόρηση της χοληδόχου κύστεως και του ήπατος.
ΑΝΤΙΡΕΥΜΑΤΙΚΟ- ΔΙΟΥΡΗΤΙΚΟ-ΑΝΤΙΔΙΑΒΗΤΙΚΟ
Βοηθά στην αντιμετώπιση των ρευματισμών, αλλά και της κατακράτησης υγρών κατά την διάρκεια της έμμηνου ρύσεως και μπορεί να μειώσει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.
ΑΝΤΙΓΗΡΑΝΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
Με τις βιταμίνες και τα αντιοξειδωτικά που περιέχει βοηθάει στην βελτίωση του δέρματος και στην μάχη ενάντια στον χρόνο και στην γήρανση.
ΠΩΣ ΤΡΩΓΕΤΑΙ
Μπορούμε να το φάμε ωμό και να το προσθέσουμε σε σαλάτες ή βραστό και να το συνδυάσουμε με το πολύτιμο ελαιόλαδο και έτσι να αυξήσουμε ακόμη περισσότερο την πρόσληψη θρεπτικών συστατικών ή να ακολουθήσουμε την γνωστή συνταγή με αρνάκι.
Χρειάζεται προσοχή στην αγορά του καθώς αυτά που κυκλοφορούν σε λαϊκές και σούπερ μάρκετ πολλές φορές δεν έχουν σχέση με το γνήσιο, το οποίο έχει μία ευχάριστη πικράδα μαζί με μία ελαφρά γλυκύτητα και πολύ σγουρά φύλλα που θυμίζουν λάμα πριονιού.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Το σταμναγκάθι είναι ένα θαυματουργό άγριο χόρτο που αξίζει να το βάλουμε στην διατροφή μας γιατί είναι μια πραγματικά αξιοζήλευτη τροφή, αλλά και ένα φυσικό φάρμακο για την πρόληψη και θεραπεία πολλών ασθενειών και μια ακόμη απόδειξη ότι η κρητική διατροφή και η κρητική κουζίνα είναι από τις πιο υγιεινές στον κόσμο.
